بخشی از مقاله

مقدمه
استفاده از سموم و كودهاي شيمياي در مزارع، عليرغم بازدهي اوليه خوبي كه دارند، عملاً در درازمدت اثرات سوئي برجا مي گذارند. همچنين به دليل علاقه زارعين به مصرف كودهاي شيميايي، استعمال كودهاي آلي كه جهت بهبود خصوصيات فيزيكي و شيمياي و بيولوژيكي خاك الزامي مي باشد، در اكثر موارد به فراموشي سپرده شده است و اين امر سبب سفتي خاكهاي زراعي گشته و نفوذپذيري آنها را كاهش مي دهد، چون تداوم اين روند با افزايش رويه كودهاي

شيميايي همراه بوده، تخريب هرچه بيشتر ساختمان خاك، كاهش شديد در مقدار مواد آلي به دليل نسبت C/N پايين و نهايتاً افزايش وزن مخصوص خاكهاي زراعي را سبب شده است. همزمان با تداوم اين روند غلط، يعني كاهش مصرف كودهاي آلي و افزايش مقدار كودهاي شيميايي در واحد سطح مشكل بعدي كه خواه ناخواه مطرح مي گردد، عدم رعايت تناسب عناصر غذايي در خاك و نتيجتاً اثرات سوء آن در گياهان زراعي است.


با پيشرفت فناوري كشاورزي، كشورهاي پيشرفته توانسته اند با به كارگيري روشهاي طبيعي، ضمن جلوگيري از تخريب زمينهاي كشاورزي، با اصلاح و تقويت اين زمينها بازدهي و سودآوري آنها را افزايش دهند. يكي از روشهاي معمول كه چند دهه است در دنيا متداول شده و ساليان قبل كارهاي اساسي و پايه اي آن در ساير كشورهاي جهان بنيان گذاشته شده، استفاده از جانوران با انجام تغيير و تبديلات فيزيكي و مكانيكي مفيد بر روي خاك (مستقيم) و همچنين با افزودن بيوهوموس حاصل از فعاليتهاي حياتي كرم خاكي به زمينهاي زراعي (غيرمستقيم)حاصلخيري

خاكها را چندين برابر و اصلاح آنها را در كوتاهترين زمان ممكن ميسر مي سازند.
بنابراين كرمهاي خاكي، موجودات ايده آلي هستند كه بشر آنها را براي به حداكثر رسانيدن تعداد باكتريهاي هوازي در خاك، مي تواند بكار گيرد. اين روش شناخته شده كه توسط كرمهاي خاك

ي انجام مي شود، در حقيقت يك نمونه بديع از فناوري حياتي به نام ورمي كمپوست است كه نيازي به وسايل صنعتي و آزمايشگاهي گران قيمت ندارد.
تمامي كرمهاي خاكي در رده اوليكوكيتها (Ollgocheate) طبقه بندي مي گردند، تاكنون بيش از سه هزار گونه مختلف از آنها در جهان شناسايي شده اند. گسترش انواع كرمهاي خاكي در تمامي نقاط جهان يكسان نبوده و عوامل متعددي باعث شده تا يك يا چند گونه از جمعيت بيشتري برخوردار گردند. به طور مثال در مناطق معتدله نيمكره شمالي نوع لومبرسيده (Lombricidae) از تمامي گونه ها بيشتر مي باشد.
مطالعات انجام شده در آمريكا نشان مي دهد كه كرمهاي خاكي مي توانند لجنهاي فعال شده و ديگر مواد آلي را تجزيه كنند. گونه هاي مختلف كرمهاي خاكي از نظر ميزان رشد، ميزان توليد مثل، اندازه، قابليت جابجايي و احتياجات زيست محيطي با يكديگر تفاوتهاي چشمگيري دارند. تاكنون مناسب ترين كرم خاكي كه هم قادر به فرايند نمودن مقادير زيادي مواد آلي باشد و هم قابليت تبديل به پروتئين در سطح بالا را داشته باشد، ايزينافوتيدا بوده است. اين گونه 6.7 هفته زمان براي رسيدن به باروري جنسي نياز دارد و پس از آن قادر به توليد 5-2 پيله در هفته مي باشد، هر پيله

شامل يك تا هفت نوزاد است كه در نتيجه هر كرم توانايي توليد 20-10 كرم جوان را در هفته دارد. اين كرمها همچنين قادر به تحمل 4-PH هستند اما تاPH=9 نيز به خوبي رشد مي كنند ولي PH ترجيحي براي اين كرمها حدود 7مي باشد. تعداد پيله هاي توليد شده در دماي 25درجه سانتي گراد به نسبت ساير دماها زيادتر است و رطوبت بين 90-80 درصد براي اين كرمها ايده آل است.
كمپوست كردن
تاريخچه
كمپوست كردن عبارت است از تجزيه شدن و تغيير شكل يافتن مواد آلي (قطعات گياهان) به مواد

خاك شكل كه كمپوست ناميده مي شود و موجوداتي نظير حشرات و كرم خاكي و ميكروارگانيسم ها (باكتري ها و قارچ ها) به تغيير شكل يافتن مواد آلي و تبديل شدن آنها به كمپوست كمك مي كنند.
كمپوست كردن يك شكل طبيعي از چرخه زندگي (زنجيره غذايي) است كه دائما در طبيعت رخ مي دهد. در كتاب مقدس كمپوست كردن به صورت يك تجربه در چندين جا ذكر شده است از جمل

 

Marcus Cat كه يك كشاورز بوده است و در حدود 2هزار سال پيش در روم زندگي كرده است نظراتي در رابطه با كمپوست كردن مواد مطرح كرده است. نظريه Cat اين است كه كمپوست اساس افزايش خاك زراعي است و براي حفظ حاصلخيزي خاك و توليد بيشتر محصولات كشاورزي ضروري مي باشد . او اظهار داشته است كه تمام بقاياي غذايي و حيواني و گياهان قبل از اضافه شدن به خاك بايد كمپوست شوند.


زباله ها باعث كاهش 75 درصد از مقدار مواد زائد جامد شهري (MSW) مي شود.
امروزه چندين دليل وجود دارد كه چرا كمپوست كردن مواد زائد عمل سودمندي است:
- در حدود 70 درصد كل زباله هاي ايران را بقاياي مواد غذايي و محصولات كشاورزي تشكيل مي دهند و كمپوست كردن مواد آلي زباله ها باعث كاهش 75درصد از مقدار مواد زائد جامد شهري (MSW) مي شود. و در همان حال مواد حاصلخيز كننده عناصر ضروري را براي خاك فراهم مي سازد.
- كمپوست باعث بهبود ساختمان و بافت خاك هوادهي و نگهداري بهتر آب در

خاك مي شود.
- وقتي كمپوست به خاك هاي رسي اضافه مي شود باعث سبك شدن اين خاك ها و زماني كه به خاك هاي شني اضافه شود باعث نگهداري بهتر آب مي شود.
- مخلوط كردن كمپوست با خاك كمك به جلوگيري از فرسايش و باعث حاصلخيزي خاك و حفظ و تعادل PH و سلامت توسعه ريشه ها در خاك مي شود.
اغلب طريقه مصرف بقاياي گياهان (محصولات و غذا) به صورت رها كردن در سطح زمين و استفاده از بقاياي پوشيده و خاكستر آنها است. اين عمليات از نظر زيست محيطي و اقتصادي كم ارزش تر از كمپوست كردن است.
بقاياي محصولات كه در سطح زمين رها مي شود در غياب اكسيژن به آهستگي كاهش مي يابد. تجزيه اين مواد در غياب اكسيژن باعث توليد گاز متان و اسيد لاكتيك مي شود كه هر دو براي محيط زيست مشكل آفرين است. پخش مواد آلي كه باعث پوشاندن سطح خاك مورد نياز براي ديگر مواد زايد مي شود در رها كردن سطح خاك بي فايده است و توليد انرژي حاصل از شكستن قطعات اين مواد باعث ايجاد آلودگي مي شود و نيازمند طرح كنترل آلودگي است.
كمپوست كردن زباله ها براي درست به كاربردن مواد آلي زباله بهترين روش است. و مي توان توده هاي بزرگ و كوچك را با تكنيك ها و روش ها مختلف همچنين تبديل به كود كرد.
تجزيه شدن:
معمولاً هرجا كه گياهان رشد مي كنند تجزيه شدن بقاياي آنها هم صورت مي پذيرد. وقتي كه بقاياي يك گياه مورد حمله ميكروارگانيزم ها و حشرات داخل خاك قرار مي گيرد، اين بقايا تجزيه شده و تبديل به كمپوست مي شوند و دوباره در چرخه اكوسيستم ظاهر مي شود. اين تجزيه طبيعي در به وجود آمدن شرايط ايده آل زندگي در طبيعت كمك اساسي مي كند، ميكروارگانيزم ها و حشرات براي تجزيه كامل مواد و تبديل آن به كمپوست نيازمند آب و اكسيژن هستند.
توليدات نهايي اين فرايند ماده خاك مانند كمپوست، دي اكسيد كربن، آب و گرما است.


باتوجه به معادله فوق كمپوست كردن يك فرآيند پويا است كه به سرعت يا آهستگي صورت گيرد و بسته به نوع فرآيند مورد استفاده و مهارت اجراي اين فرآيند متفاوت است با يك غفلت از توده مواد آلي، تجزيه شدن به ناچار آهسته صورت مي گيرد. اين عمل به كمپوست كردن انفعالي (كند) معروف است زيرا نگهداري و حفاظت از آن كم است.
كمپوست كردن فعال يا سريع در 2الي6هفته كامل مي شود و اين روش به وسيله سه كليد اساسي انجام مي شود.


1-هوادهي به وسيله زيرو رو كردن توده كمپوست شونده.
2-رطوبت
3-نسبت كردن به نيتروژن C/N.
علاوه بر اين نگهداري درجه حرارت در حدود60-40 درجه سانتيگراد همراه مراقبت كامل از سرعت تجزيه شدن مواد، همچنين موفقيت مواد آلي قابل كمپوست براي تجزيه شدن به تماس بيشتر اين مواد با ارگانيزم هاي تجزيه كننده بستگي دارد.


بعضي از مواد آلي آسان تر از ساير مواد شكسته مي شود. تجزيه كننده هاي مختلف اثرات كاملاً متفاوتي در درجه حرارت هاي مختلف دارند بعضي ميكروب ها اكسيژن مي گيرند و بعضي ديگر خيز. جذب اكسيژن براي كمپوست كردن بسيار مؤثر است.
-تعداد مختلف از جوامع ميكروبي بر روي فرايند كمپوست سازي اثر دارند. اگر محيط توده كمپوست در اثر تعداد زيادي از ميكروب ها مورد تجزيه واقع شود در نهايت آنها مي ميرند يا به حالت مقاوم در مي آيند يا به قسمت هاي ديگر توده حركت مي كنند. تغيير شرايط توده كمپوست باعث ايجاد اكوسيستم كامل در داخل توده مي شود.
عوامل مؤثر در فرايند كمپوست
تمام مواد آلي عاقبت تجزيه مي شوند، سرعت تجزيه شدن بستگي به عوامل زير دارد:
- نسبت كربن به نيتروژن مواد C/N.
- مقدار سطح موادي كه در معرض فرآيند هستند.
- هوادهي يا مقدار اكسيژن توده كمپوست.
- رطوبت.
- درجه حرارت داخل توده كمپوست.


- درجه حرارت بيرون توده كمپوست.
نسبت كربن به نيتروژن (C/N):
كربن ونيتروژن دوعنصراساسي درعمل كمپوست سازي است. نسبت C/N بسيار مهم است باكتري و قارچ ها در كمپوست از روش اكسيداز مواد تغذيه مي كنند.
كربن نقش غذا و نيتروژن نقش آنزيم را دارد. توده مواد آلي با وجود نسبت مناسب يعني C/N به فرايند تجزيه شدن كمك مي كند، اين نسبت در حدود 30 كربن به 1 نيتروژن

است، افزايش 4-3 پوند مواد نيتروژن دار براي هر 100 پوند كربن اثرات رضايت بخشي در سرعت كمپوست سازي كم مي شود و اگر نيتروژن زياد باشد در همان حال باعث توليد گاز آمونياك مي شود كه روش مناسب توليد كمپوست نيست. برگ ها منبع خوبي براي كربن و علف هاي تازه و كودهاي معدني ، منبع خوبي براي نيتروژن هستند.
سطح تماس:
اگر سطح تماس مواد با ميكروارگانيزم ها زياد شود عمل تجزيه شدن آنها سرعت مي يابد. براي افزايش سطح تماس مواد كمپوست شونده مي توان اين مواد را شكست، خرد كرد و يا برش داد. با افزايش سطح تماس سرعت فعل و انفعال ميكروبي زياد و زاد و ولد اين موجودات با سرعت

بيشتر صورت مي گيرد و گرماي بيشتري حادث مي شود. اگر فرايند با سرعت مناسب در حال انجام شدن باشد افزايش سطوح مواد ضروري به نظر نمي رسد. حشرانند اين مواد را تجزيه كنند.
هوادهي:
زماني عمليات كمپوست كردن به خوبي صورت مي گيرد كه اكسيژن به حد كافي در دسترس توده كمپوست شونده باشد.تجزيه به كندي صورت مي گيرد و با افزايش اكسيژن سرعت تجزيه زياد مي شود به اين عمليات تجزيه هوازي گفته مي شود. هوادهي ممكن است به صورت طبيعي و به وسيله باد صورت گيرد به اين معني كه وقتي هواي داخل توده در اثر واكنش گرم شود هواي گرم بالا مي رود و هواي تازه جانشين آن مي شود. سيستم كمپوست كردن يا ساختمان توده، بايد طوري انتخاب شود كه هوادهي به راحتي انجام پذيرد.
منظور از زير و روكردن توده اضافه كردن اكسيژن و افزايش سطح تماس ميكروبي و انتقال اين موجودات به قسمتهاي مختلف توده است اين عمل بوسيله چنگال يا بيل و يا ماشين مخصوصي كه هواده ناميده مي شود و براي اين هدف خاص طراحي شده است،انجام مي گيرد. وقتي توده كمپوست شونده هوادهي نشود ممكن است تجزيه غيرهوازي در آن صورت گيرد.
آزمايش فشردگي مواد (Squeeze test) يك راه مناسب براي اندازه گيري ميزان رطوبت مواد

كمپوست شونده مي باشد.
رطوبت:
ميكروارگانيزم ها زماني مي توانند ملكول ها را مورد استفاده قرار دهند كه آنها در آب حل شده باشند. رطوبت 40تا60 درصد بهترين شرايط براي اين عمل است وقتي كه رطوبت به زير 40درصد افت مي كند فعاليت ميكروب ها كاهش مي يابد يا به حالت كمون در مي آيد اگر رطوبت بيشتر از60درصد شود هوادهي به سختي صورت مي گيرد.
آزمايش فشردگي مواد (Squeeze test) يك راه مناسب براي اندازه گيري ميزان رطوبت مواد كمپوست شونده مي باشد. با فشار دادن كمپوست رطوبت به راحتي از آن خارج مي شود. رطوبت يك توده را مي توان با افزودن مواد خشك(خاك اره و خاك) و يا زير و رو كردن در حد اپتيمم نگه داشت.
درجه حرارت
ميكروارگانيسم ها وقتي مواد را تجزيه مي كنند حرارت از آن متصاعد مي شود. يك توده كمپوست با درجه حرارت بين 32 تا 60 درجه عمليات كمپوست كردنش كامل مي شود در حرارت بيشتر از 60درجه فعاليت حياتي و پروسس توده هاي كمپوست شونده در ماه هاي تابستان و در مناطق سرد سير به كندي صورت مي گيرد . و در زمستان نيز در همين آب و هوا، آب از آن تبخير مي شود. بعضي از ميكروارگانيزم ها درجه حرارت را دوست دارند و عمل تجزيه كردن را به آهستگي صورت مي دهند ولي بيشتر ميكروارگانيزم هاي كمپوست كننده، گرما دوستند.


كمپوست كردن بقاياي محصولات كشاورزي :
كمپوست كردن بقاياي محصولات كشاورزي به وسيله استفاده از يك سيستم بسته و محدود شده يا كانتينر صورت مي گيرد. اين سيستم محصور مي تواند در خانه يا محل هاي تجاري هم صورت گيرد. بسته به جايي كه شما زندگي مي كنيد با بقاياي گياهي و غذايي روبه رو هستيد با مخلوط كردن بقاياي محصولات كشاورزي، سبزيجات، غذاها و ... و قراردادن آنها در يك سيستم محصور در لايه هاي مختلف مي توان عمل كمپوست سازي را دنبال كرد و اين يك عمليات ساده براي پروژه هاي كمپوست سازي حتي براي مناطق وسيع است.


بعضي از شهرداري ها بقاياي محصولات را با روش بازيافت جمع آوري مي كنند و به صورت توده هاي رديفي يا ذوزنقه اي و يا بدون شكل در عرض هاي پنج تا 8 متر و طول مورد نياز انباشته و براي هوا دهي هر ماه يك بار توده را زير و رو مي كنند، براي اين كار هم از لودر و يا ماشين هاي سنگين ديگر مي توان استفاده كرد. درجه حرارت و رطوبت هر دو هفته يك بار اندازه گيري مي شود. در پايان محصول كمپوست به جاي ديگر منتقل مي شود و براي مصارف پروژه هاي عمومي و پارك ها مورد استفاده قرار مي گيرد. اين روش براي حذف هزينه هاي سنگين انتقال مواد به وسيله ماشين آلات براي آوردن مواد زائد به سايت كمپوست در محل هاي مختلف قابل اجرا مي باشد.
جريان كمپوست سازي مواد زائد شهري يك عمل بسياري باارزش زيست محيطي است.
ورمي كمپوست
Food wastes vermicomposting and food digestors:
ورمي كمپوست يا كمپوست كردن به وسيله كرم بسيار آسان است و مختص زباله هاي غذايي است و مناسب براي مردمي كه در خانه داراي باغچه مي باشد و عمل كمپوست كردن را در اين محل انجام مي دهند. اين عمل با كرم هاي قرمز (foetida Eisenia) كه در درجه حرارت 70-50 درجه فارنهايت قادر به رشد در محيط باز است، در محوطه هاي باز و حياط خانه ها انجام مي پذيرد. اين كرم ها براي رفع احتياجات غذايي خود از بقاياي سبزيجات و مواد غذايي استفاده و با كمپوست با كيفيت آلي توليد مي كنند. بهترين محيط رشد شامل ريختن پودر استخوان ، غذا، ماهي و يا روغن هاي آلي در درون جعبه و قرار دادن كرم در داخل آنها است اگر شرايط فراهم باشد كرم ها چاق شده و سرعت فرايند زياد مي شود و تغيير مواد غذايي به توده اي به نام مدفوع كرم (castings) صورت مي گيرد. Castings به عنوان حاصلخيز كننده به گي

اهان گلداني و باغات اضافه مي شود، كرم هاي قرمز در يك جعبه جا داده مي شوند و ممكن است اين جعبه كربوهيدرات ريخته شود و روي آن را با كاغذ مرطوب پوشش مي دهند، حياط بايد به حد كافي بزرگ باشد تا كرم ها بتوانند در قسمتهاي مختلف آن پخش شوند، اندازه كانتينرها و مقدار كرم ها به ميزان غذا و مواد آلي زباله كه درون هر كانتينر براي تجزيه شدن ريخته مي شود بستگي دارد. كرم ها معمولاً طبق ميزان غذايي كه به آن ها مي رسد توليد مثل كرده

و زياد مي شود و يا مي ميرند. با افزايش ناگهاني مقدار كرم ها شيرابه اي نيز از آنها توليد مي شود. كرم ها قادر به ساختن جمعيت هاي بزرگ هستند كرم ها4-6 پوند غذاي پخش شده را در هر هفته مصرف كرده، بعد از 6تا 4ماه از شروع كار، تمامي داخل جعبه از مدفوع پوشيده دوباره شروع مي شود. تجزيه كننده هاي زباله هاي غذايي براي كاهش مقدار زائدات غذايي كم كه قابل انتقال به سايت كمپوست نيست ايجاد مي شود. اين واحد شبيه توليد كمپوست به روش

سنتي محصور شده مي باشند ولي در هدف متفاوت است.


اين سيستم براي كمپوست كردن سبزيجات، بقاياي ماهي، چربي ها طراحي شده است. كرم ها مواد را جويده، خرد كرده و رها مي كنند تا تشكيل خاكدانه هاي كوچك بدهند. كرم ها با ساير تجزيه كنندگان كه توده هاي كمپوست خاك شكل درست مي كنند تفاوت دارند. هدف آن ها بريدن قطعات كوچك و خوردن است كرم ها داخل خاك، حفره اي ايجاد مي كنند كه براي خاك بسيار مناسب است زيرا بقاياي غذايي به صورت همان castings در داخل حفره ها رها مي شود.


جريان كمپوست سازي مواد زائد شهري يك عمل بسيار باارزش زيست محيطي است. گرچه هنوز بقاياي برگ و خاشاك درختان و مواد غذايي به صورت قديمي مصرف مي شود. كمپوست كردن يك روش با ارزش براي اجتناب از دور ريزي زباله ها و برگرداندن آنها به چرخه منابع طبيعي و ايجاد خاك با ارزش و اصلاح كننده است.
آشنايي با كرم خاكي
كرم خاكي از آن دسته از موجوداتي است كه ما مي توانيم به راحتي آن را حتي در باغچه منزلمان پيدا كنيم.
موهاي نازك به كرم خاكي كمك مي كند كه خود را به زمين بچسباند و بوسيله آن توي خاك حركت

كند و جلو برود.
از نكات جالب در مورد كرم خاكي اين است كه كرم خاكي پنج جفت قلب دارد.
انواع كرم هاي خاكي
بايد در نظر داشت كه انتخاب گونه مناسب كرمهاي خاكي بسيار حائز اهميت است. اشتباه شايعي كه وجود دارد اين است كه اغلب گمان مي كنند كه تمامي كرمهاي خاكي كمابيش به

يك طريق عمل مي كنند، بايد دانست كه تاكنون نزديك به سه هزار گونه مختلف كرم خاكي شناسايي شده كه تمامي آنها به دو طبقه مختلف تقسيم مي شوند: كرمهاي كوري (كرمهاي قرمزرنگ) و كرمهاي بعمل آورنده خاك.
همه ما با كرمهاي كوري كه به رنگ قهوه اي مايل به قرمز بوده و روي سطح زمين مي خزند، اشنايي داريم. اين كرمها بسيار سريع تكثير يافته و مي توان از آنها به عنوان يك پروتئين غذايي براي تهيه ماكيان و ساير حيوانات اهلي و آبزيان استفاده نمود. كرمهاي كوري را اگر از كرمهاي خاكي توصيف نماييم، سخت اشتباه كرده ام، زيرا برخلاف اعتماد عموم، كرمهاي كوري خاك را به عمل نمي آورند. فرايند عمل آوردن خاك و سنگ تنها توسط گونه هايي از كرمهاي خاكي انجام مي پذيرد كه زمين را حفر نموده و تدريجاً مواد غذايي را براي گياهان قابل دسترس مي سازد. اين مطلب كه كرمهاي خاكي در شرايط دشوار مزرعه به راحتي زنده مي مانند اثبات گرديده و اين مسئله كه محل زندگي آنها در زير خاك است موجب مي گردد كه در معرض شكار پرندگان قرار نگيرند.
مطلب ديگري كه مي توان عنوان نمود اين است كه به علت تبحر كرمهاي خاكي در استفاده از عملكرد باكتريها اين كرمها قادر به تجزيه مقاومترين پس مانده ها از قبيل ساقه نيشكر، اشغال، پرها و استخوانها مي باشند. بنابراين گونه حفركننده كرمهاي خاكي مناسب ترين انتخاب جهت استفاده در كشاورزي با استفاده از كرم (Culturing Varmy) مي باشد.
فرايند خاك
بيشترين اهميت كرمهاي خاكي بدين لحاظ است كه فرايند خاك را با فرايند پس مانده ها به

عنوان يك برنامه دو منظوره ارائه مي دهد. اين پديده يك مثال بسيار جالب از كار پيچيده طبيعت بوده، بدين ترتيب كه عمل تجزيه پس مانده ها كه توسط ميكروارگانيسم ها براي خاكي كه داراي كرم خاكي است در يك زمان به صورت مالچ آماده مي گردد. پس مانده هاي ساده اي نظير قندها، توسط باكتريهايي كه به وسيله كرمهاي خاكي پرورش مي يابند بصورت مستقيم مصرف مي شوند و پس مانده هاي پيچيده تري همانند سلولز قبل از تغذيه باكتريها توسط آنزيمهايي كه به وسيله كرمهاي خاكي توليد مي شود به تركيبات ساده تري تجزيه مي گردند. كربن غني شده كه در

حقيقت امر اين است كه راندمان كربني كه بدين طريق به انرژي مفيد تبديل مي گردد دوبرابر مقدار انرژي است كه توسط موتورهاي ساخت دست بشر توليد مي شود.
اصلاح خاكهاي كشاورزي توسط كرمهاي خاكي از طريق افزودن كرم بطور مستقيم به خاك صورت مي گيرد و يا با افزودن مدفوع آنها كه همان بيوهوموس است صورت مي پذيرد. هوموس كرمه

اي خاكي را كمپوست مي نامند و آن عبارت است از فضولات كرمهايي كه از زباله شهري، كود گاوي، لجن فاضلاب خانگي و يا هر ماده آلي ديگر تغذيه كرده باشند و آنها مواد آلي را به ذرات خيلي ريز خورد كرده و فعاليتهاي ميكروبي را به سبب افزايش سطح كود بالا مي برند. اطراف اين مواد به هنگام دفع از بدن كرم غشايي پوشيده مي شود كه به معدني شدن و آزادسازي تدريجي مواد غذايي كرمي كمپوست حاصل كمك مي كند .
كرمهاي خاكي همچنين وضعيت خواص فيزيكي و مكانيكي خاك را بهبود مي بخشد و سبب افزايش جذب و استفاده بهتر مواد غذايي توسط گياه مي گردد. كرمهاي خاكي همچنين باعث تشكيل خاك دانه و ازدياد پايداري خاك مي شوند. تئوري ساخت خاكدانه ها بدين شرح است كه ذرات معدني در حين عبور از روده كرم خاكي توسط سيماني از ترشحات مواد آلي به يكديگر متصل مي گردند.
باروري و حاصلخيزي خاك نيز يكي ديگر از كارهاي كرم خاكي مي باشد اين كرمها در نتيجه فعاليت خود باعث تحرك يونها در سطح و عمق پروفيل خاك مي گردند به عبارت ديگر هدايت الكتريكي خاك را با اين عمل افزايش مي دهند. در اين مرحله آنها با ترشح مواد شيميايي مي توانند برخي از عناصر غذايي پايه موجود در خاك را از حالت تثبيت خارج نموده و به شكل قابل جذب گ

ياه تبديل نمايند.
تاثير ديگر كرمهاي خاكي در خواص شيميايي خاك، تغيير در PH خاك مي باشد، گزارشات حاكي است كه كرمهاي خاكي در يك دامنه وسيعي از PH خاك زندگي مي كنند. معمولا PH موادي كه از دستگاه گوارش كرم مي گذرد به حدود خنثي نزديك مي شود و اين موضوع ممكن است در نتيجه ترشحات آهكي بعضي از غدد داخلي و با مجموعه ترشحات روده هاي كرم باشد و يا به دليل توليد مقادير زيادي مواد قليايي ناشي از آمونياك موجود در محيط معده آنهاست. ولي در كل آ

 توانند با عبور دادن خاك هاي آلوده از ميان روده خود، اين مواد را به تدريج به درون بافت هاي بدن خود جذب كنند. اين موضوع از لحاظ اكولوژي و زنجيره غذايي مهم بوده، زيرا كرمهاي خاكي به وسيله بعضي از انواع پرندگان، دوزيستان و پستانداران خورده مي شوند و در نهايت غلظت اين مواد در بدن مصرف كننده نهايي بيشتر از همه تجمع مي يابد. پس باتوجه به اين مطالب مي توان عنوان نمود كه كرمهاي خاكي موجودات مناسبي براي شاخص شدن خاك هاي كشاورزي مي باشند زيرا با آناليز بدن آنها مي توان به ميزان آلودگي شيميايي و يا سموم موجود در خاك دست يافت.
تشكيل هوموس
در حالي كه قند، پروتئين، نشاسته، سلولز، كتيين و ساير مواد توسط باكتريهايي كه به وسيله كرمهاي خاكي قابل تجزيه به مواد بي ضرر مي باشند، ليگنين ها كه مولكول هاي نسبتاً پيچيده تر و پايدارتري بوده و ساختمان گياه را مي سازند تنها به صورت جزئي توسط باكتريهاي خاك به فرم هوموس تغيير داده مي شود. هوموس ساختمان خاك را مي سازد و قدرت نگهداري و مواد غذايي را توسط خاك افزايش مي دهد. يك ذخيره هوموس مناسب جهت توليد يك خاك سطحي از اين جهت حائز اهميت مي باشد كه مي تواند توليدات گياهي را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد. يك ذخيره هوموس مناسب در يك خاك سطحي با استفاده از حاصلخيزي شيميايي زياد آن مي تواند بازده محصولات زراعي را در مدت زمان كوتاهي افزايش دهد. بدون هوموس، فرسايش خاك توسط هوا و آب شديد بوده اضافه بر اينكه ساختمان خاك آسيب ديده، زيرا خاك بدون هوموس ، مانع عبور و نفوذ هوا و آب به درون خاك مي گردد و در حقيقت مانع گسترش نفوذ ريشه اي گياهان و توسعه گياهان در خاك مي شود. به طور طبيعي 200سال طول مي كشد تا 10ميليمتر از لايه سطحي خاك به هوموس تبديل شود ولي با استفاده صحيح از پس مانده ها و كرمهاي خاكي مي توان اين عمل را طي يك سال انجام داد.
نگهداري آب
يكي از فرآورده هاي بسيار با ارزش تجزيه پس مانده ها توسط كرمهاي خاكي، آب مي باشند. كه ميزان60درصد از وزن پس مانده هاي آلي را تشكيل مي دهد.


مطلب ديگري كه مي توان ذكر نمود اين است كه آب به آهستگي پخش شده و توسط كرمهاي خاكي به قسمت ريشه گياه انتقال مي يابد و اين مسئله موجب مي شود كه بيشرين بهره وري از اين طريق تامين گردد. كرمهاي خاكي مي توانند بيش از 120 ميليمتر باران در ساعت به درون خاك نفوذ دهند (ا طريق حفاري در خاك) اما بدون وجود كرمهاي خاكي، خاك بندرت بيش از 10ميليمتر

باران را در ساعت را در خود نگه مي دارد از آنجايي كه ندرتاً، حداكثر ميزان بارندگي از75 ميليمتر در ساعت تجاوز مي نمايد، در تمام دنيا مي توان گفت كه اين كرمهاي خاكي اند كه آب زيرزميني را تامين مي كنند و همچنين از سيل كه موجب فرسايش شديد خاك مي شود جلوگيري مي كنند.
بنابراين با حضور كرم خاكي در خاك نياز به آبياري به نحو چشمگيري كاهش، مي يابد و مي توان به عملكرد محصول عليرغم محدوديت آبياري، مطمئن بود.


تغذيه گياهي
جدا از آب و هوموس، يك خاك مناسب بايد شامل انواع مواد غذايي مورد نياز گياه مانند ازت، فسفر و پتاسيم و همچنين عناصر ديگر در نسبت هاي متعادل باشد، هرچند پس مانده ها نمي توانند تمامي اين عناصر مفيد را براي تغذيه گياه تامين نمايند ولي اين عناصر در طبيعت به ميزان كافي جهت استفاده گياهان مي باشد. ازت را گياهان از اتمسفر و ساير عناصر ديگر را مي توانند پس از تبديل سنگهاي مادري تامين نمايند. البته لازم به يادآوري است كه اين عناصر را بايد نخست به شكلي كه قابل جذب توسط گياهان باشد درآورد در اينجا نيز مجددا كرمهاي خاكي به ياري ما مي آيند.
دانشمندان كشف نموده اند، باكتريهايي كه توسط كرمهاي خاكي پرورش مي يابند قادراند، ازت را تثبيت و فسفر را قابل دسترس سازند و همچنين قادرند انواع ويتامين ها، آنتي بيوتيك ها و هورمونها و بسياري چيزهاي ديگر را كه هنوز براي بشر ناشناخته است توليد نمايند. خاك جاي اصلي كرمهاي خاكي است، بنابراين او نيز خاك را كه همانند خانه اش است به صورت مناسب جهت آن دسته از باكتريهايي كه خاك بدان احتياج دارد نگه مي دارد. به علاوه كرمهاي خاكي قريب 600 ميليون سال است كه در خاك زندگي مي كنند. در نتيجه در اين مدت دريافتند كه كدام باكتري براي خاك سودمندتر است. جهت استفاده و به كار گرفتن اين باكتريهاي مفيد خاك، مجبوريم كه آنها را به وسيله مواد آلي حاصل از پس مانده تغذيه نماييم.


باكتريهاي تثبيت كننده ازت در خاك قادرند، در حدود 10درصد از وزن خشك ازت مورد احتياجشان را از هوا به دست آورند.
تثبيت ازت براساس حداقل مورد نياز انجام مي شود، با آماده شدن اوره و ضايعات ارگانيك، تثبيت نيتروژن متوقف مي گردد و تكثير باكتريها سرعت مي يابد. اين مكانيسم در خاك، تثبيت ازت اتمسفريك را به عنوان يك نياز اساسي گياهان تضمين مي كند. باتوجه به اين كه ازت اضافي در خاك تثبيت نمي گردد در نتيجه از بروز مسموميت غذايي و آلوده سازي آبهاي زيرزميني به طور كامل جلوگيري به عمل مي آيد استفاده از كودهاي اوره و يا ساير كودهاي آلي اضافي موجب توقف اين مكانيسم طبيعي گشته و در نتيجه سبب عدم تعادل غذايي گياه مي شود، به طوري كه اين

محصولات به طور شديد در معرض حمله آفات قرار مي گيرند. در هر صورت كرمهاي خاكي عاملي جهت انجام اين فرآيند در خاك مي باشند. همچنان كه سلامت محصولات زراعي مرهون توازن تغذيه گياهي است، سلامت محصولات كشاورزي نقش بسزايي در ايجاد توازن تغذيه جانوران به عهده دارد و اين عامل نقش بسيار مهمي در سلامت موجودات زنده، ايفا مي كند.
كمپوست كرمي (ورمي كمپوست):
ورمي به لاتين يعني كرم و ورمي كمپوست به معني توليد كمپوست به وسيله كرم هاست. در طبيعت تمامي قطعات مواد آلي به آرامي به وسيله ميكروارگانيسم ها تجزيه مي شوند و ورمي كمپوست فقط مراحل تجزيه شدن مواد را تسريع مي كند و در نهايت يك ماده مقوي براي رشد گياهان به نام كاستينگ از كرم ها به دست مي آيد. در اين روش مي توان به اطمينان در تمامي طول سال كمپوست تهيه كرد. در تابستان در خارج از منزل و در زمستان داخل منزل اين عمل امكانپذير است. مصرف مواد آلي پس مانده ها به وسيله كرم يك روش اكولوژيكي و طبيعي است كه مواد آلي پس مانده ها تبديل به مواد آلي كاستينگ مي شود.
دو گونه از كرم هاي اهلي شده براي كمپوست سازي در سطح تجاري مورد استفاده قرار مي گيرند:
Red Wiggler :يا كرم كودي با نام علميEisensia Foetida
Red Worm :كرم ديگر با نام علمي Lnmbricus Rebellious
بيولوژيك :
كرم Red Wiggler قطعات مواد آلي را با دهانش خورد كرده و آن ها را مي بلعد. براي فرو بلعيدن قطعات، به طرف پايين گلوفشار مي آورد. كرم ها دندان ندارند ولي با بزاق دهان، روكشي بر روي مواد ايجاد مي كند، كه مواد را براي بلعيدن نرم و آسان مي كند. سپس غذا قورت داده شده و از گلو به چينه دان و از چينه دان به سنگ دان مي رود. سنگ هاي كوچك مواد را مي سايند. غذا از روده عبور كرده سپس به معده رسيده و به كاستينگ تبديل مي شود. كرم ها پنج قلب دارند، آنها چشم و گوش ندارند اما فوق العاده به تحركات و ضربات و ارتعاشات داخل خاك حساس هستند. آنها نسبت به نور گرايش منفي دارند. نور ماوراي بنفش خورشيد براي كرم فوق العاده مضر است. اگر يك يا چند ساعت در برابر نور حاضر شوند مي ميرند. كرم ها وقتي تنفس مي كنند كه اكسيژن از آب يا هوا و از منافذ پوست مرطوب به درون مويرگ ها جذب شود. بنابراين اگر خاك اطراف خشك باشد كرم ها خفه مي شوند.
توليد مثل:
سيستم توليد مثل كرم ها مركب است. كرم از نظر جنسي هرمافروديت (دو جنسه) است. هر كرم خاصيت نري و ماده اي دارد كه مي تواند تخم هاي حاصله از كرم هاي ديگر را بارور كند. در شرايط معمولي هر اصلاح كننده مي تواند طي 10-7 روز پيله توليد كند. در طول زمان بلوغ، دو كرم به همديگر مي چسبند و هركدام تخم هاي ديگري را بارور مي كنند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید