بخشی از مقاله
چکیده
آزمایش فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل کود ورمی کمپوست در سه سطح - 0، 20،10 تن در هکتار - و کود نیتروکسین در سه سطح - 0، 3، 6 لیتر در هکتار - بود. در تیمار ورمی کمپوست عملکرد دانه، شاخص برداشت و سطح برگ در سطح 5 درصد معنی دار - - p<0/05 بوده است. و در تیمار نیتروکسین عملکرد در سطح احتمال 5 درصد معنی دار - - p<0/05 بوده و بر سایر صفات تاثیر معنی داری نداشته است. اثر متقابل سطوح مختلف کود نیتروکسین و کود ورمی کمپوست بر عملکرد و شاخص برداشت نشان داد بیشترین میزان مربوط به تیمار 6 لیتر در هکتار نیتروکسین و20 تن در هکتار ورمی کمپوست بوده است.
.1 مقدمه
ذرت به دلیل ویژگی های بسیار زیاد خود، به ویژه به دلیل قدرت سازگاری با شرایط اقلیمی گوناگون، بسیار زود در تمام دنیا گسترش یافت و مکان سوم را بعد از گندم و برنج از نظر سطح زیر کشت به خود اختصاص داد. در حال حاضر در بیش از 130 میلیون هکتار از اراضی دنیا کشت می گردد. تجربیات علمی و آزمایشهای متعددی که در علوفه ای بسیار مطلوب برای دام می باشد از نظر تأمین انرژی نیز بی نظیر است.
به همین دلیل امروزه ذرت در تغذیه مرغ و تولید تخم مرغ به عنوان یک غذای پر انرژی دارای اهمیت بسیار زیاد شناخته شده است و بالاترین مقام و ارزش را در مقایسه با سایر غلات دارا می باشد. ذرت نه تنها به عنوان غذای اصلی مردم محسوب می گردیده، بلکه نقش و اهمیت بسیار مهمی در زندگی مردم، آداب و مراسم مذهبی و تاریخ مردم در آمریکای جنوبی، مرکزی و شمالی داشته است.
والدن سه مبداء اولیه برای ذرت ذکر می نماید که این سه مبداء منطبق با سه تمدن در آمریکای جنوبی و مرکزی بوده است Inca - در پرو، Aztec در مکزیک و Maya در گواتمالا - . و اویلوف مبداء اولیه ذرت را جنوب مکزیک، آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی، مرکز آمریکای جنوبی - ژرو، اکوادور، بولیوی - ذکر می کند براساس گزارش FAO، سطح زیر کشت ذرت در سال های -52 1948 از 88/4 میلیون هکتار به بیش از 131 میلیون هکتار در سال های 1980-82 رسیده است و حال آنکه در سال های 1988-90 به 128/6 میلیون هکتار کاهش یافته، در صورتیکه محصول آن در واحد سطح بالا رفته است.
در سال 1990 بیش از 129 میلیون هکتار در دنیا زیر کشت این محصول قرار گرفت که با عملکرد متوسط 3658 کیلو گرم دانه در هکتار تولیدی معادل 427/3 میلیون تن به خود اختصاص داده است و از این لحاظ آمریکای شمالی با سطح زیر کشت بیش از 37/6 میلیون هکتار و تولید بیش از 226/5 میلیون تن دانه با عملکرد 6019 کیلو گرم دانه در هکتار، مقام اول را به خود اختصاص داده است.
در میان کشورهای عمده تولید کننده ذرت در دنیا ایالات متحده آمریکا با 27 میلیون هکتار مقام اول را به خود اختصاص داده است. نزدیک به 50 درصد تولیدات جهانی ذرت در سال 1990 در قاره آمریکا به دست آمده است و کشور ایالات متحده آمریکا با 201/5 میلیون هکتار - %42/5 تولید جهانی - در مقام اول قرار دارد. از آزمایش ها و آنالیزهای شیمیایی متعددی که در نقاط مختلف دنیا بر روی دانه ذرت صورت گرفته، درصد ترکیبات شیمیایی دانه ذرت به طور متوسط به صورت زیر می باشد
جدول :1 درصد ترکیبات دانه ذرت
تولید نخستین مایه ی تلقیح کود زیستی، باکتری رایزوبیوم به نام نیتراژین، توسط هیلتر و ناب در آمریکا در سال 1895 صورت گرفت. تولید صنعتی کود های زیستی در کانادا در سال 1905 و در استرالیا و سوئد در سال 1914 و تولید کود های زیستی از نوع باکتریهای افزاینده رشد گیاه و در چین در سال 1979 آغاز گردید همچنین سابقه ی تحقیق و تولید تجاری کودهای زیستی در ایران به سال 1374 باز می گردد . - 1 -
.2 بررسی منابع
- 1-2 تاثر ورمی کمپوست بر عملکرد
میرلوحی و همکاران در تحقیقات خود که به ترتیب در گیاهان پیاز، کاهو و خیار انجام گرفت، گزارش کردند که مصرف ورمی کمپوست باعث بهبود قابل ملاحظه عملکرد محصول گیاهان مذکور گردید. همچنین میانگین وزن میوه گوجه فرنگی در تیمار %20 ورمی کمپوست در مقایسه با تیمار شاهد، در حدود %12/4 بیتر بود، ان ها همچنین کاهش رشد و عملکرد محصول گوجه فرنگی را در تیمارهای، با مصرف مقادیر زیاد ورمی کمپوست گزارش کردند و آن را به فاکتورهایی نظیر، افزایش غلظت نمک و سمیت حاصل از غلظت بالای فلزات سنگین نسبت دادند.
این محققین اظهار داشتند که در صورت کاربرد مقادیر کمتر ورمی کمپوست افزایش رشد و عملکرد گوجه فرنگی احتمالاً می تواند ناشی از بهبود توأم شرایط فیزیکی و فاکتورهای تغذیه ای محیط کشت و یا حضور مواد فعال بیولوژیک باشد. در دو تحقیق جداگانه - 2001 - که به ترتیب بر روی گیاهان ذرت و یولاف علوفه ای و با استفاده از کاربرد توأم ورمی کمپوست و کود دامی انجام پذیرفت، نتایج مبین افزایش معنی دار در عملکرد دانه ذرت و عملکرد علوفه یولاف نسبت به شاهد بود.
این محقیقن، یادآور شدند که مصرف ورمی کمپوست موجب استفاده بهتر از عوامل محیطی در طول دوره رشد گردیده و تأثیر آن روی عملکرد محصول نمایان می شود - . - 7 کاربرد 5 تن ورمی کمپوست در زراعت سیب زمینی شیرین به طور قابل توجهی عملکرد ان را در مقایسه با شاهد - بدون مصرف ورمی کمپوست - افزایش داد. در ضمن در یک بررسی که توسط آرانکون و همکاران - 2004 - بر روی گیاه توت فرنگی و با استفاده از مقادیر 5 و 10 تن ورمی کمپوست در هکتار در دو مکان مختلف و تحت شرایط مزرعه ای صورت گرفت .
در یک مکان گیاهان توت فرنگی در تیمار 10 تن ورمی کمپوست در مقایسه با تیمار 5 تن ورمی کمپوست در هکتار دارای عملکرد بیشتری بودند و در مکان دیگر تأثیر هر دو تیمار ورمی کمپوست - 5 و 10 تن - در هکتار یکسان بود - . - 5 در تحقیق دیگر که توسط روی دیسنگ 2006a - و2006b و - 2006c تحت شرایط مزرعه ای صورت گرفت، مشاهدات بیان گر آن بود که کاربرد 10 تن ورمی کمپوست در مقایسه با عدم کاربرد، سبب افزایش قابل توجه تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در گیاه جو گردیده آن ها اظهار داشتند که کاربرد ورمی کمپوست از طریق تحریک فعالیت میکرو ارگانیزم های مفید خاک و عرضه مداوم و پایدار عناصر معدنی به ویژه نیتروژن به گیاه موجب افزایش اجزای عملکرد و عملکرد دانه گردید. در همین رابطه در مطالعه ای دیگر که روی گیاه جو صورت پذیرفت، مشخص گردید که کاربرد ورمی کمپوست موجب بهبود چشم گیری در پنجه دهی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک گردیده است
این تأثیرات - + - نیز به قابلیت تحریک کنندگی فعالیت میکروب های مفید خاک توسط ورمی کمپوست و توانایی آن در بهبود جذب عناصر مصرفی پر مصرف و کم مصرف نسبت داده شد
براساس نتایج یک پژوهش گلخانه ای دیگر روی گیاه گوجه فرنگی، تیمار صد درصد وزنی ورمی کمپوست، وزن وتعداد گوجه فرنگی وزن اندام هوایی و ریشه را به ترتیب در حدود سه، چهار، پنج و نه برابر نسبت به تیمار بدون ورمی کمپوست، افزایش داد
تحقیق انجام شده بر گیاه نخود نشان داد که مصرف سه تن ورمی کمپوست در واحد سطح، باعث افزایش چشمگیر تعداد غلاف در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه این گیاه در مقایسه با شاهد - بدون کاربرد ورمی کمپوست - گردید
در مطالعه ای دیگر که داشتندکه تاثیری که ورمی کمپوست از این طریق بر رشد گیاه اعمال می کند ،می تواند به مراتب بیشتر از تاثیر عرضه عناصر غذایی برای گیاه باشد. کاربرد ورمی کمپوست باعث افزایش قابل توجه عملکرد محصول به ترتیب در گیاه نخود تحت شرایط مزرعه ای و گیاه لوبیا سبز در شرایط گلخانه ای گردید. گزارش دیگری نیز حاکی از آن است که کاربرد مقادیر مختلف ورمی کمپوست در یک مطالعه مزرعه ای ، موجب افزایش قابل عملکرد محصول در گیاه کاهو نسبت به تیمار شاهد گردید
- 1-2 تاثر نیتروکسین بر عملکرد
کود بیولوژیک نیتروکسین حاوی مجموعه ای از موثرترین سوش های باکتریهای تثبیت کننده از جنس / Azospirillum Azotobacter و حل کننده فسفات از جنس Pseudomonas می باشد.
تلقیح گندم - C3 - و سورگوم - C4 - با آزوسپیریلوم باعث تسریع در ظهور سنبله ها و گلدهی و افزایش وزن کل اندام هوایی، وزن کل ریشه، ازت کل، ارتفاع گیاه، طول برگ و تعداد سنبلچه ها در سنبله های گندم میگردد. در آزمایشی به منظور بررسی واکنش پیاز به کاربرد ترکیبی از کودهای شیمیایی و زیستی نیتروژن اظهار داشتند که تلقیح بذر پیاز با نژاد CBD-15 باکتری ازتوباکتر به افزایش معنی دار رشد و اجزای عملکرد گیاه منجر می شود
این کود می تواند بخش عمده ای از نیازهای ازتی گیاهان را تامین کند. همچنین باکتریهای موجود در آن سبب انحلال فسفاتهای نامحلول در خاک شده و از طریق تولید هورمون های طبیعی محرک رشد گیاه، سبب گسترش ریشه و باعث جذب بیشتر و بهتر آب و مواد غذایی توسط گیاه میشود.
