بخشی از مقاله
مگس زيتون
اهميت اقتصادي:
لارو مگس زيتون با تغذيه از گوشت ميوه، باعث ريزش ميوه ها قبل از برداشت، كاهش كيفيت روغن زيتون و ورود قارچهاي پاتوژن از محل سوراخ ورودي لاروها شده كه اسيديته داخل ميوه ها به ميزان دو تا چهار برابر افزايش مي يابد. نوع خسارت بستگي به نوع واريته ميوه دارد. اگر ميوه ها از واريته هاي كنسروي باشد تمام ميوه آسيب مي بيند و بازار پسندي محصول به واسطه خسارت مستقيم لاروها از بين مي رود. يك لارو 150-50 ميلي گرم از گوشت ميوه را بسته به رقم ميوه مورد مصرف قرار مي دهد.
ريزش ميوه ها با افزايش وزن و ميزان روغن در ميوه هاي باقي مانده تا حد زيادي جبران مي شود. همچنين اگر لاروها در اوايل دوره زندگي بميرند با وجود علائم سوراخ شدگي، ميوه مي تواند به رشد طبيعي خود ادامه دهد.
كاهش محصول توسط مگس زيتون در ايتاليا حدود 38 درصد توليد در بين سالهاي 55-1953 و حدود 19 درصد در طي سالهاي 76-1974 تخمين زده مي شود. همچنين در يوگسلاوي كاهش محصول 30 درصد و در سوريه 25 درصد بوده است. در يونان اگر مبارزه شيميايي صورت نگيرد، خسارت گاهي به 40-30 درصد نيز مي رسد ولي اقدامات شيميايي خسارت را در حدود 5 درصد نگهداشته است.
يكي ديگر از مهمترين مواردي كه در مورد اين مگس وجود دارد انتقال باكتري مولد گال زيتون Pseudomonas savastanoi است.
اهميت قرنطينه اي:
اين گونه به ميوه هاي ساير جنسها به جز Olea حمله نمي كند و بنابراين تنها به ميوه زيتون به صورت اقتصادي خسارت مي زند. به خاطر اينكه اين گونه درتمام كشورهاي زيتون خيز اروپا ديده مي شود بنابراين نمي تواند داراي اهميت قرنطينه اي در اين مناطق باشد. البته احتمال رشد آفت در ساير ميوه ها وجود دارد. اين گونه با توجه به افزايش سطح زير كشت زيتون در ايران و آلودگي تقريبا تمام كشورهاي زيتون خيز همسايه به اين مگس از اهميت دوچندان برخوردار است.
ميزبانها:
در شرايط آزمايشگاهي مگس زيتون روي كليه گياهان خانواده Oleaceae تخمگذاري و رشد مي نمايد. در طبيعت فعاليت تخمگذاري و تغذيه لارو آفت تنها محدود به ميوه هاي جنس Olea spp. ، وحشي و زراعي است ولي مراحل ديگر زندگي شامل تغذيه بالغين و جفتگيري ممكن است روي ساير گياهان اتفاق افتد.
مناطق انتشار:
اين گونه در تمام كشورهاي زيتون خيز حاشيه درياي مديترانه وجود دارد و در سمت شرق تا هندوستان و در سمت غرب تا جزاير قناري مشاهده مي شود. اين آفت در مناطقي كه ميوه زيتون بومي نيست و زيتون به عنوان يگ گياه جديد معرفي مي شود (آمريكاي جنوبي و مركزي، كاليفرنيا، آريزونا، مكزيك، السالوادور و امريكاي جنوبي،آرژانتين، شيلي، پرو، اروگوئه، آسياي مركزي(چين) و استراليا) هنوز گزارش نشده است.
اروپا: كرواسي، شوروي سابق، روسيه، يونان، ايتاليا، مالت، پرتغال، اسپانيا، سوئيس، فرانسه و يوگسلاوي
آسيا: قبرس، گرجستان، آذربايجان، ارمنستان، هند، اسرائيل، اردن ، لبنان، پاكستان سوريه و تركيه
آفريقا: الجزاير، آنگولا، مصر، اريتره، اتيوپي، كنيا، ليبي ، مراكش، آفريقاي جنوبي، سودان و تونس
مناطق انتشار B. oleae
علائم خسارت:
علائم سوراخ شدگي و سوراخهاي خروجي آفت ممكن است روي ميوه وجود داشته باشد. تخمها به صورت منفرد داخل محفظه كوچكي زير سوراخ تخمريزي گذاشته مي شوند. روي ميوه ها، تغذيه داخلي لاروها، زخمهاي سياه تا قهوه اي و ريزش ميوه قبل از رسيدن از علائم آلودگي است.
علائم خسارت مگس زيتون
علائم خسارت و مگس بالغ
شكل شناسي:
تخم: سفيد رنگ، كشيده با ميكروپيل برآمده در قسمت انتهاي عقبي، 0/7 ميلي متر طول و 0/2 ميلي متر عرض
تخم مگس زيتون
لارو:
در حداكثر رشد به طول 7-6/5 ميلي متر و عرض 1/2-1/7 ميلي متر مي رسد. لاروها اگر از زيتون سبز تغذيه كنند به رنگ سفيد روشن و اگر از زيتون سياه تغذيه كنند به رنگ ارغواني كثيف ديده مي شوند. سر لارو ذوزنقه اي داراي دو شاخك سه بندي و قطعات دهاني همانند ساير مگس ها ست. پل هاي oral به صورت 12-10 رديف كوچك و كم عمق، غلابهاي دهاني به شدت اسكلروتيزه شده است كه هر كدام داراي دندانه هاي خميده، استوانه اي و كوتاه نوكي مي باشد. لارو سن اول بدون سوراخ تنفسي در بند اول سينه بوده ولي سنين دوم و سوم داراي آن مي باشند. تمايز لاروهاي سنين دوم و سوم با توجه به فرم سوراخ هاي تنفسي بند اول قفسه سينه صورت مي گيرد. قسمت جلويي بندهاي اول تا سوم سينه و بند هاي اول و دوم شكم داراي 5-3 رديف از خارهاي كوچك است كه هر بند را فرا مي گيرد. بندهاي سوم تا پنجم شكم داراي تعداد خار كمي در قسمت پشتي و در تراكم بالا در قسمت شكمي است.
سوراخ تنفسي انتهايي لارو
سوراخ تنفسي پيش قفسه سينه اي لارو
بندهاي سوم تا پنجم شكم در سطح شكمي داراي خارهاي ريز است ولي در سطح پشتي و جانبي خاري ديده نمي شوند. سوراخ تنفسي جلويي داراي 12-8 لوله كوتاه است. طول شيار سوراخ تنفسي عقبي 4-3/3 برابر عرض آن است و داراي يك rima ضخيم است. طول موهاي spiracular نصف طول شيار سوراخ تنفسي و اغلب منشعب است ك</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; font-family: Koodak">ه شامل دسته هاي هفت تايي از موهاي پشتي و شكمي و دسته هاي 4-2 تايي مو مي باشد. ناحيه مخرجي داراي لب هاي كوچك كمي متورم مي باشد كه توسط چندين رديف نا پيوسته خارهاي ريز احاطه مي شود.
.
لارو مگس زيتون
شفيره:
تخم مرغي، زرد تا قهوه اي رنگ، حدودا چهار تا چهار و نيم ميلي متر طول و بندهاي لارو سن آخر مشخص است.
شفيره مگس زيتون
شره بالغ:
چهار تا پنج ميلي متر طول، سر به رنگ زرد مايل به قرمزكه در قسمت صورت كمرنگ تر است. در قسمت بالاي شاخك دو لكه سياه رنگ ديده مي شود. سينه به رنگ زرد مايل به قرمز با پشت سياه رنگ است كه توسط چهار نوار خاكستري احاطه مي شوند. موهاي سطح بدن زرد رنگ است. سپرچه و Humeral callus زرد رنگ پريده، پاها زرد مايل به قرمز و بال ها شفاف با رگبال هاي مشخص و يك لكه سياهرنگ در انتهاي آن، شكم به رنگ قهوه اي بلوند كه در حاشيه جانبي بندهاي يك تا چهار آن دو لكه سياه رنگ با اندازه هاي متفاوت ديده مي شود.
مگس زيتون بالغ
تشخيص از ساير مگسهاي ميوه:
صورت داراي نقاط سياه در شيارهاي شاخك است. سپر بدون نقش مياني و بدون نقش هاي Pstsutural جانبي و بدون موي Anterior Supra-alar است. سپرچه نيز بدون موي قاعده اي مي باشد. طرح هاي روي بال كم ، نوار Costal به صورت يك نقطه نوكي نمايان است. سلول bc (قسمت باريك) بدون ميكرو تريشيا متراكم ا ست. قسمت پشتي بند سوم و چهارم شكم داراي نقش هاي جانبي سياه بوده و در نرها اين قسمت داراي مو شانه (شانه هاي مويي) در هر طرف است.
زيست شناسي:
مگس ماده هنگامي كه زيتون مناسب تخمگذاري است به اين گياه جلب مي شود و ميوه هاي تازه تشكيل شده نمي توانند جلب كننده حشرات ماده براي تخمگذاري باشند. ميزان مطلوبيت ميوه زيتون جهت تخمگذاري به رقم زيتون و سطح اقدامات زراعي بستگي دارد بنابراين زيتون هاي تحت آبياري و يا ارقام ميوه بزرگ مانند ميوه هاي كنسروي زودتر از زيتون هاي بدون آب يا ارقام با ميوه كوچكتر آلوده مي شوند. در باغاتي كه تركيبي از ارقام مختلف كاشته شده اند
درختان با ميوه بزركتر به عنوان محل تجمع آفت محسوب مي شوند كه قبل از سايرين آلوده مي شوند. داخل سايبان درخت هم شكل و هم رنگ سبز-زرد يا سياه ميوه تحريك بينايي براي ماده هاي جستجوگر ميزبان محسوب مي شوند با اين وجود تحريكات بينايي، بويايي و چشايي نيز براي جلب ماده ها جهت تخمگذاري مهم هستند. تخمگذاري تحت تاثير جلب كننده ها، تحريك هاي مربوط به تخمگذاري و تركيبات بخار شونده دور كننده اي كه توسط ميوه زيتون طي
مراحل خاص رشد خود ايجاد مي كند مي باشد. تخمگذاري تحت تاثير تركيبات مشتق شده از oleoeuropeine (يك فنوليك گلوكوزايد درخت زيتون) است. تركيبات مومي روي زيتون محرك تخمگذاري نيستند ولي تركيبات بخار شونده عصاره شاخ و برگ محرك تخمگذاري هستند. مگس هاي ماده روي درختي كه زودتر ميوه هايش رسيده و يا آبياري مي شود و در نتيجه رشديافته تر است جمع مي شوند.
