بخشی از مقاله
چگونه فرزند خود را براي مدرسه آماده کنيم
مي توان گفت ، هيچ ويژگي و مهارتي وجود ندارد که بچهها براي پيشرفت در مدرسه به آن نياز نداشته باشند. برخي از اين ويژگيها و مهارتها عبارتند از : بهداشت خوب و سلامت جسماني ، بلوغ فکري و اجتماعي ، مهارت هاي زباني ، توانايي حل مسأله ، تفکر خلاق ، و اطلاعات عمومي درباره جهان .
در حالي که به فرزند خود کمک ميکنيد در هر يک از زمينه هاي ياد شده پيشرفت کند ، به خاطر داشته باشيد که :
О ميزان پيشرفت بچهها متفاوت است.
О بعضي بچهها در بعضي زمينهها قوي ترند.
همچنين به خاطر داشته باشيد که آماده شدن براي مدرسه ، تا حدي به انتظارات مدرسه مورد نظر از دانش آموز بستگي دارد. ممکن است مدرسه اي بخواهد ، کودک در گوشه اي ساکت بنشيند و الفبا بياموزد و مدرسه ديگري انتظار داشته باشد ، دانش آموز با بچه هاي ديگر پيش برود.
به نظر ميرسد ، بچه هايي که ميتوانند خود را با انتظارات مدرسه وفق دهند ، ازآمادگي بهتري برخوردارند. ممکن است شما دوست داشته باشيد
از مدرسه فرزند خود ديدن کنيد و از انتظارات مدير و معلمان مدرسه اطلاع يابيد. و درباره اختلافات نظر خود با آنها به بحث بپردازيد. هر چند مدرسهها در برنامه هاي خود اولويت هاي متفاوتي دارند ، اما بسياري از مربيان درباره عواملي که در موفقيت دانش آموزان نقش به سزايي دارند ، هم عقيده اند. اين عوامل عبارتند از :
بهداشت و سلامت جسماني
کودکان به غذاي خوب ، خواب کافي ، فضاي مناسب براي بازي و مراقبت هاي پزشکي نيازمندند. اگر اين امکانات براي بچهها فراهم شود ، آنها ميتوانند زندگي خوبي را شروع کنند و مشکلاتي را که در زندگي با آنها روبرو ميشوند ، مانند ، ناراحتي هاي جسماني و مشکلات يادگيري ، کاهش دهند.
بهداشت مطلوب براي بچهها ، قبل از تولد و با مراقبت هاي پيش از زايمان آغاز ميشود. مادران باردار ، در طول دوره بارداري حتماً بايد به پزشک يا درمانگاه مراجعه کنند ، غذاهاي مقوي بخورند ، از مصرف الکل ، توتون و مواد مخدر بپرهيزند و استراحت کافي داشته باشند. زنان بارداري که از مراقبت هاي پزشکي مناسبي برخوردار نيستند ، شانس تولد بچه هايي با ويژگي هاي زير را افزايش ميدهند :
О هنگام تولد وزن کمي دارند و امکان اين که در طول زندگي با مشکلات جسمي و ناتواني در يادگيري روبه رو شوند ، زياد است.
О دچار آسم هستند.
О عقب افتادگي ذهني دارند.
О داراي مشکلات گفتاري و زباني هستند.
О قدرت تمرکز ذهني ندارند .
О بيش فعالند.
اگر کودک شما برخي از اين مشکلات را دارد و يا قبلاً داشته است ، هر چه زودتر با پزشک حوزه مدرسه يا نماينده هاي محلي خود مشورت کنيد. بسياري از جمعيتها ، خدمات رايگان يا ارزان قيمتي براي کمک به شما و فرزندتان ارائه ميدهند.
کودکان ، بعد از تولد نيز بايد از بهداشت مناسب برخوردار باشند. يک رژيم غذايي خوب ميتواند در اين زمينه بسيار مؤثر باشد. بچه هاي که در سنين مدرسه هستند ، اگر غذاي خوب و مقوي مصرف کنند ، تمرکز بهتري در کلاس درس خواهند داشت. غذاي آنها بايد شامل اين مواد باشد : انواع نان ، غلات ، ميوه ، سبزيجات ، گوشت ، مرغ ، ماهي و يا جانشين آنها ( مانند : تخم مرغ ، لوبيا و نخود خشک شده ) ، شير ، پنير و ماست . بهتر است ، از خوردن چربي و شيريني زياد بپرهيزند. معمولاً بچه هاي 2 تا 5 ساله ميتوانند غذاهايي را مصرف کنند که بزرگ ترها ميخورند ؛ البته در حجم کم تر. پزشک کودک شما يا درمانگاهها ، توصيه هاي خوبي براي تغذيه کودکان و بچه هاي نو پاي زير 2 سال دارند.
بچه هاي پيش دبستاني ، به طور مرتب ، به معاينات پزشکي ، دندانپزشکي و واکسيناسيون نيازمندند. مراقبت هاي پزشکي به صورت دائمي به اندازه زماني که بچهها بيمار يا دچار صدمه جسماني شده اند ، اهميت دارد.
واکسيناسيون کودکان از حدود 2 ماهگي شروع ميشود و آنها را از ابتلا به 9 بيماري : سرخک ، اوريون ، سرخجه ، ديفتري ، کزاز ، سياه سرفه ، آنفلوانزا ، فلج اطفال و سل مصون ميسازد. اين بيماريها ، ميتوانند صدمات جبران ناپذيري به رشد ذهني و جسمي کودکان وارد آورند . معاينه دندان هاي کودکان نيز حداقل از 3 سالگي آغاز ميشود و بايد به طور مرتب ادامه يابد.
ايجاد فرصت هايي براي ورزش و رشد هماهنگ بدني ، براي بچه هاي پيش دبستاني ، اهميت خاصي دارد. آنها همچنين براي تقويت ماهيچه هاي بزرگ بدن ، به تمرين هايي مانند : پرتاب توپ ، دويدن ، جهيدن ، بالا رفتن و حرکات موزون نياز دارند. تمرين هايي که براي تقويت ماهيچه هاي کوچک بدن ، به خصوص ماهيچه هاي دستها و انگشتان توصيه ميشود ، عبارتند از : نقاشي با مداد رنگي ، درست کردن پازل ، کار با قيچي و باز و بسته کردن زيپ لباس ها.
کودکستان محل مناسبي براي پرداختن به اين قبيل کارها و کسب مهارت است .
والدين که بچه هاي معلول دارند ، به محض برخوردن با هر گونه مشکلي ، بايد خيلي زود به پزشک مراجعه کنند. رسيدگي به موقع به اين بچهها ، به رشد استعدادهاي آنها کمک ميکند.
آمادگي اجتماعي و عاطفي
بچهها معمولاً هنگام ورود به مدرسه بسيار هيجان زده هستند. آنها در مدرسه با محيطي روبه رو ميشوند که با محيط خانه يا حتي محيط پيش دبستان فرق دارد.
در مدرسه بچهها مجبورند در گروه هاي بزرگ کار کنند و با بزرگسالان جديد و بچه هاي ديگر کنار بيايند . آنها بايد توجه و محبت معلم خود را با بچه هاي ديگر تقسيم کنند. برنامه روزانه آنها نيز فرق ميکند. اغلب بچهها ، مدرسه را با مهارتها ي اجتماعي و بلوغ عاطفي آغاز نمي کنند. اين مهارتها را ميتوان با دقت و تمرين کافي آموخت. اگر از قبل فرصت هايي براي رشد برخي ويژگيها در بچهها فراهم شده باشد ، آنها شانس بيش تري براي کسب موفقيت در مدرسه دارند. اين ويژگيها عبارتند از :
اعتماد به نفس : بچهها بايد بياموزند ، نسبت به خود احساس خوبي داشته باشند و باور کنند ميتوانند موفق شوند. بچه هايي که اعتماد به نفس بالايي دارند ، وقتي دست به کاري جديد ميزنند و بار اول موفق نمي شوند ، دست از تلاش بر نمي دارند.
استقلال : بچهها بايد بياموزند ، کارهايشان را خود انجام دهند.
انگيزه : بچهها بايد خواهان يادگيري باشند و در آنها انگيزه براي درس خواندن ايجاد شود.
کنجکاوي : بچهها ذاتاً کنجکاوند و براي به دست آوردن فرصت هاي بيش تر يادگيري ، بايد همان طور کنجکاو باقي بمانند.
پشتکار : بچهها بايد يادبگيرند ، کاري را که شروع کرده اند ، تمام کنند.
همکاري : بچهها بايد بتوانند با بچه هاي ديگر سازگار شوند ، معناي همکاري را بفهمند و نوبت را رعايت کنند.
خويشتن داري : بچهها در دوره پيش دبستاني بايد بفهمند که بعضي از رفتارها ، مانند ضرب و شتم ، ناشايست هستند و بياموزند که براي نشان دادن عصبانيت ، راه هاي خوب و بد وجود دارد.
همدلي : بچهها بايد ديگران را دوست داشته باشند و ياد بگيرند به احساسات آنان اهميت بدهند. والدين حتي بيش از مدرسه و مراکزي که وظيفه مراقبت از بچهها را دارند ، ميتوانند به بچهها درس همدلي بياموزند.
اگر مايليد فرزندان شما چنين ويژگي هاي مثبتي پيدا کنند ، توصيه هاي زير را به کار بنديد :
• مهم نيست چگونه ، اما بچهها بايد حس کنند که شما از آنها مواظبت ميکنيد:
بچهها از آنچه از ديگران ميبينند يا ميشنوند ، تقليد ميکنند . اگر والدين ورزش کنند يا غذاي کافي بخورند ، بچهها بيش تر تمايل پيدا ميکنند اين کارها را انجام دهند. در صورتي که والدين با ديگران با احترام رفتار کنند ، بچهها نيز ياد ميگيرند به ديگران احترام بگذارند و اگر والدين در کارها مشارکت داشته باشند ، بچهها ميآموزند به خواسته هاي ديگران نيز توجه کنند.
• نسبت به مدرسه و يادگيري نگرش مثبت داشته باشيد :
هر کودکي که پا به عرصه وجود ميگذارد ، محتاج کشف و يادگيري است. اگر پدر و مادر خواهان پرورش اين ويژگيها در کودک خود هستند ، بايد کنجکاوي اورا تحريک کنند. نشان دادن علاقه به آنچه کودکان انجام ميدهند ، سبب ميشود ، آنها از دستاوردهاي خود احساس رضايت کنند.
اگر والدين نسبت به رفتن فرزندشان به مدرسه هيجان زده باشند ، بچهها نيز دچار اضطراب ميشوند. هنگامي که فرزند شما ميخواهد وارد کودکستان شود ،
سعي کنيد راجع به جاذبه هاي مدرسه با او صحبت کنيد . با او درباره فعاليت هاي هيجان انگيزي که در مدرسه انجام ميشود ، مانند گردش هاي علمي و کارهاي هنري سرگرم کننده ، سخن بگوييد و سعي کنيد با علاقه و اشتياق زياد درباره آنچه که او در مدرسه خواهد آموخت ، مانند : خواندن ، نوشتن ، اندازه گيري کردن و وزن کردن ، حرف بزنيد.
• براي فرزند خود ، فرصت هايي براي تمرين و تکرار فراهم کنيد: سينه خيز رفتن ، اداي کلمات جديد و يا حتي نوشيدن يک فنجان چاي ، نياز به تمرين دارد. بچهها نه تنها از تکرار کارها خسته نمي شوند ، بلکه با انجام دوباره کارها آنها را ياد ميگيرند و اعتماد به نفس لازم را براي انجام کارهاي جديد پيدا ميکنند.
• در زندگي فرزندتان نظم و انضباط مناسبي برقرار کنيد: همه بچهها تا اندازه اي به محدوديت نياز دارند. معمولاً بچه هايي که والديني منضبط و در عين حال با محبت دارند ، از نظر مهارت هاي اجتماعي بهتر و عملکرد شان در مدرسه مثبت تر از بچه هايي است که والدين شان ، آنها را زياد محدود ميکنند يا کاملاً آزاد ميگذارند ، است . در اين رابطه توصيه هاي زير ضروري به نظر ميرسند :
О در ضمن اين که فعاليت هاي بچهها را هدايت ميکنيد ، از ايجاد محدوديت هاي غير ضروري و تسلط بر اوضاع بپرهيزند.
О هنگامي که از فرزند خود ميخواهيد کاري را انجام دهد ، برايش دلايل کافي بياوريد. براي مثال ، بگوييد : لطفاً کاميونت را از روي پلهها بردار ، چون ممکن است پاي کسي به آن بر خورد کند و پرت شود. نه اين که بگوييد : اين کار را انجام بده ، چون من ميگويم .
О به صحبت هاي فرزند خود گوش دهيد تا به خواسته هاي او پي ببريد و اين که آيا به کمک خاصي نياز دارد يا نه ؟
О موقع عصبانيت ، عشق و علاقه و احترام خود را نسبت به فرزندتان نشان دهيد. از کار او انتقاد کنيد، نه از خودش . مثلاً بگوييد : من دوستت دارم ، اما اين صحيح نيست که روي ديوارها نقاشي بکشي . وقتي اين کار را انجام ميدهي ، من عصباني ميشوم.
О به فرزندتان در انتخاب راه و حل مشکلات کمک کنيد. شما ممکن است از فرزند 4 ساله خود بپرسيد : چه کار کنيم که ديگر کوين به اسباب بازي هاي تو دست نزند ؟
О مثبت نگر و مشوق کودک خود باشيد. او را به خاطر کار نيک تشويق کنيد. لبخند رضايت و تشويق شما ، بيش تر از تنبيه هاي سخت ، رفتار خوب را در کودکان شکل ميدهد.
О اجازه دهيد بچهها خيلي از کارها را خودشان انجام دهند : کودکان به مراقبت زيادي نياز دارند ، ولي کم کم ياد ميگيرند که با انجام کارهايي مانند ، پوشيدن لباس و مرتب کردن اسباب بازي هاي خود ، مستقل شوند و اتکا به نفس خود را تقويت کنند. بسيار اهميت دارد که در هر کاري به جاي آنها تصميم گيري نکنيد و اجازه بدهيد خودشان تصميم بگيرند. به ياد داشته باشيد ، فقط زماني به آنها حق تصميم گيري بدهيد که يک راه بيش تر وجود نداشته باشد.
فرزندان خود را تشويق کنيد با بچه هاي ديگر بازي کنند و درکنار بزرگ ترهايي بمانند که از اعضاي خانواده آنها نيستند. بچه هاي پيش دبستاني به خصوص به اين فرصت هاي اجتماعي بيش تر نياز دارند تا ياد بگيرند که چگونه از ديد ديگران به مسائل نگاه کنند. اگر بچهها قبلاً تجربياتي از برخورد و نشست و برخاست با بزرگسالان وبچه هاي ديگر داشته باشند، با معلمان و همکلاسي هاي خود سازگاري بيش تري خواهند داشت.
زبان و دانش عمومي
بچهها در مدرسه در فعاليت هايي شرکت ميکنند که نيازمند استفاده از زبان و حل مسائل هستند . بچه هايي که نمي خواهند و يا نمي توانند به راحتي با ديگران ارتباط بر قرار کنند ، در مدرسه با مشکلات متعددي روبرو ميشوند. راه هاي زيادي وجود دارد که به بچهها کمک کنيد تا بياموزند که چگونه با ديگران ارتباط برقرار کنند ، به حل مشکلاتشان بپردازند و کمک خود را از جهان پيرامون افزايش دهند. در اين زمينه ميتوانيد به توصيه هاي زير عمل کنيد.
О به فرزندان خود فرصت هايي براي بازي بدهيد: بچهها از طريق بازي ميآموزند. بازي راهي طبيعي است براي آنها تا بتوانند کشف کنند ، خلاق شوند و مهارت هاي علمي و اجتماعي خود را رشد دهند. بازي همچنين به آنها کمک ميکند ، مشکلات خود راحل کنند. بچهها از طريق بازي با بلوکها ، با هندسه ، اشکال و توازن آشنا ميشوند و ميتوانند ضمن بازي با ديگران به سازگاري برسند.
О از بدو تولد با بچه هاي خود حرف بزنيد: نوزادان نيازمند شنيدن صداي شما هستند. راديو و تلويزيون نمي توانند جاي شما را بگيرند ؛ زيرا آنها قادر نيستند به غان و غون بچهها پاسخ گويند. هر قدر با کودکان خود بيش تر صحبت کنيد ، بعدها مهارت بيش تري در حرف زدن پيدا خواهند کرد . صحبت با بچهها تنها فهم و درک آنها را نيز از مقوله زبان و جهان پيرامون افزايش ميدهد.
فعاليت هاي روزانه ، همچون خوردن شام و حمام کردن ، فرصت هايي گاه مفصل براي صحبت کردن درباره اتفاقات پيش آمده و پاسخ به سؤالات فرزندانتان فراهم ميآورد. براي مثال :" اول درپوش راه خروجي آب را بگذار ، حالا شير آب را باز کن. ميبينم که ميخواهي اردکت را در وان بگذاري . فکر خوبي است. نگاه کن اردکت زرد است ...."
О به حرف و خواسته هاي بچه هاي خود گوش کنيد: بچهها افکار ، احساسات ، شاديها ، غمها ، اميدها و ترس هاي مخصوص به خود را دارند. براي رشد مهارت هاي زباني ، آنها را به حرف زدن تشويق کنيد. گوش کردن بهترين راه براي پي بردن به افکار آن هاست و کشف آنچه که ميدانند و آنچه که نمي دانند و همين طور چگونگي فکر کردن و آموختن آنها . شما با اين رفتار نشان ميدهيد که احساسات و عقايد آنها ارزشمندند.
О از فرزندان خود سؤال کنيد و به سؤالات آنها پاسخ گوييد: به خصوص به سؤالاتي که پاسخي بيش از بله و خير دارند. براي مثال ، خيلي از بچه هاي 2 تا 3 ساله هنگام قدم زدن در پارک ، ميايستند و شروع به جمع آوري برگها ميکنند. شما ميتوانيد به آنها نشان دهيد که برخي از برگها شبيه به هم و برخي ديگر متفاوتند.