بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه به معنای نگریستن و دقت در هر چیزی برای فهمیدن آن و تفکر و تامل در آن است و به عبارتی دیگر مطالعه یعنی خواندن کتاب و نوشته ای و فهمیدن آن می باشد. بر همگان روشن است که پیشرفت کشور های مترقی مدیون مطالعه و کتابخوانی آن هاست . چرا که کسی که به مطالعه اهمیت دهد به سطوح بالای علمی دست می یابد واین مسئله بر سرنوشت افراد تاثیر مثبتی خواهد گذاشت ونسل های بعدی را نیز بهره مند خواهد نمود و از آنجا که دانش و آگاهی انسان فطری نیست و بر اثر تجربه و مطالعه بدست خواهد آمد و می توان آن را کسب کرد به همین دلیل در این پزوهش به چگونه علاقه مند کردن دانش آموزان به مطالعه پرداخته شده و در پایان نیز پیشنهاد هایی جهت علاقه مند کردن دانش آموزان به مطالعه ارائه گردیده است.
کلید واژه ها : مطالعه ، علاقه مندی، دانش آموزان
مقدمه
انسان هیچگاه بی نیاز از مطالعه و پژوهش نبوده است . در حقیقت، انسان در بدو پیدایش، زندگی خود را با مطالعه، کنکاش و پژوهش متناسب با عصر و روزگار خود آغاز نموده و این روند تا به امروز ادامه داشته است . بدون شک دستاورد های زندگی امروزه، نتیجه این مطالعات و پژوهش هاست. ویژگی های زندگی روزمره از جمله رشد و تحول سریع و روز افزون علوم و فناوری، رقابت های بین المللی در عرصه تولید دانش و فنون، نیازمند تربیت دانش آموختگان خلاق، نوآور، با مطالعه ، و پژوهشگر است . دانش آموزان برای مواجه شدن با این تحولات شگرف باید به طور فزاینده ای مهارت ها ی مطالعا تی و پژوهشی را فراگیرند تا بتوانند در عصری که از آن با عنوان ”عصر اطلاعات و دانایی “ یاد می شود، همچنان شرایط روزآمد شدن را برای خود فراهم کنند. - رضایی ،قدم پور و شریفی، . - 1387
ایجاد علاقه به مطالعه و تحقیق و تشویق آن مدت زمان طولانی است که در سر لوحه برنامه های توسعه و پیشرفت کتاب قرار گرفته است. اگر چه دانستن آمار بی سوادان دنیا آسان است اما اطلاعاتی مناسب از بزرگسالان با سوادی است که دست به مطالعه کتاب، مجله، روزنامه نمی توانند و از تعداد شاگردان مدارسی که غیر از کتابهای درسی مطالب دیگری نمی خوانند در دست نیست، چرا که خواندن و مطالعه به یک نوع ختم نمی شود بلکه دارای انواع زیادی است که از طرفی عادت به مطالعه با در نظر گرفتن گروه سنی، سطح آموزشی و زمینه های فرهنگی و اجتماعی بسیار متفاوت است - استیگر، ترجمه شکوفی . - 1377مطالعه و کسب علم و دانش زیربنا و زمینه ساز توسعه و پیشرفت کشور و راهگشای بهروزی- سعادتمندی و فرزانگی جامعه و انسا نهاست. مطالعه دو جنبه را دربر می گیرد:
-1کمّی: کمی شامل مدت زمان مطالعه و مقدار مطالعه انجام شده در زمان مشخص است.
-2 کیفی: کیفی شامل مقدار یادگیری مطالب- به خاطر سپاری- تجزیه و تحلیل- بسط معنایی و کاربردها و... - همائی و اشرفی ریزی،. - 1392
مطالعه روندی است که از به کار گیری ذهن و به منظور دریافت اطلاعات ، توجه دقیق و تجربه و تحقیق درباره هر موضوع، رویداد و پدیده صورت می گیرد و شامل خوب دیدن، خوب شنیدن و لمس کردن و ... می باشد - فعل عراقی ،. - 1386مطالعه بررسی عمیق و همه جانبه یک مقوله است .به عبارت دیگر » روندی است که از به کار گیری ذهن و به منظور دریافت اطلاعات ،توجه دقیق و تجربه و تحقیق درباره هر موضوع ،رویداد و پدیده صورت می گیرد و شامل خوب دیدن ،خوب شنیدن ،لمس کردن،چشیدن ،پرسش کردن و به دنبال پاسخ ها داده می شود - .«فرهنگ وبستر، ص1808، قزل ایاق،. - 1383
پیشینه پژوهش
رضایی و همکاران - 1387 - در طی پژوهشی به بررسی الگویی برا ی ا یجاد علاقه و انگیزه به مطالعه و پژوهش در دانش آموزان دوره راهنمایی پرداختند الگوی پیشنهادی در این پژوهش بر چهار عنصر بنیادی استوار بود.
.1ویژگی های دانش آموزان که سبب ایجاد علاقه و انگیزه به مطالعه و پژوهش در آن ها می شود.
.2ویژگی های معلمان که علاقه و انگیزه به مطالعه و پژوهش را در دانش آموزان افزایش می دهند.
.3متغیرهای جو کلاس که می توانند محیطی برانگیزاننده برای مطالعه و پژوهش ایجاد کنند.
.4متغیرهای آموزشی که علاقه مندی نسبت به فعا لیت های مطالعاتی و پژوهشی را افزایش می دهند.
و نتایج پژوهش حاکی از آن بود که الگوی پیشنهادی در ایجاد کردن علاقه و انگیزه دردانش آموزان برای فعالیت های مطالعاتی و پژوهشی نقشی تعیین کننده دارد.لرکی ،عبداللهی، زمانی ، کریمی - 1394 - پژوهشی با عنوان بررسی اثر کتاب های تعاملی الکترونیکی بر خلاقیت، علاقه به مطالعه و خود کار آمدی دانش آموزان انجام دادند که نتایج پژوهش بیانگر آن بود که مطالعه کتاب های الکترونیکی سبب افزایش خلاقیت و مطالعه در دانش آموزان می شود.تحقیقی توسط مسعود هاشمی - تحت عنوان عوامل موثر بر گرایش به پژوهش در دانش آموزان ازدید دبیران ناحیه 1خرم آباد درسال - 1380 انجام شده که نتایج آن نشان می دهد که ایجاد انگیزه وارائه مطالب بصورت پروژه و آشنایی دبیران با روشهای پژوهش، فرهنگ سازی پژوهش در گرایش دانش آموزان به پژوهش موثر بوده است .
تحقیق توسط شیوا رحمانی - ناحیه 2 سنندج - انجام شده که نتیجه آن نشان می دهد اگر کار تحقیق و پژوهش را مانند دروس اصلی هر پایه جدی بگیریم و آن را مهم بدانیم تحولی در کلاسهای درس بوجود می آید ما با این کار تشویق به مطالعه و چگونگی اندیشیدن و نظم فکری پیدا کردن را به دانش آموزان آموختیم اگر چه ذوق و استعداد در تحقیق و خوب نوشتن مهم است اما تاثیر بسیار عمیقی ندارد اما تفکر منطقی پیدا کردن و آموزش اصول و مراحل تحقیق و پژوهش دارای اهمیت به سزایی است حتی ارزیابی از کارهای تحقیق باید بر مبنای اصول علمی و معیارهای پذیرفتنی صورت گیرد.
اهمیت و ضرورت پژوهش
یکی از معیار ها و شاخص های توسعه یافتگی در هر جامعه میزان و گسترش فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین افراد جامعه است از این رو فراهم کردن بستر لازم برای رشد و گسترش فرهنگ مطالعه و تقویت نگرش های علمی در بین دانش آموزان ، لازمه توسعه فرهنگی محسوب می شود .بنابر این در این پژوهش بر آن شدیم تا به بررسی شیوه های علاقه مند کردن دانش آموزان به مطالعه بپردازیم تا گامی در جهت پیشرفت هر چه بیشتر جامعه در زمینه های مختلف باشد.
نقش عوامل مختلف در علاقه مند سازی به مطالعه
الف - نقش خانواده
خانواده کوچک ترین واحد اجتماعی است که هم در بودن و هم در شدن کودکان نقش اساسی دارد و همه فعالیت های تربیتی از خانواده شروع می شود محیط و شرایط خانواده و روش تربیتی و آموزش والدین نقش بسزایی در انس کودک با کتاب دارد. کودکی که با کتاب آشنا می شود برای همیشه از همنشینی و دوستی با کتاب لذت خواهد برد. نقش خانواده در ایجاد عادت به مطالعه از گهواره آغاز می شود و لالایی ها اولین پیونددهنده کودک با ادبیات به شمار می آید. عادت به مطالعه یک امر اکتسابی است و کودک این را از والدین خود می آموزد. بی شک در خانواده هایی که پدر و مادر اهل کتاب و مطالعه اند، فرزندان نیز افرادی علاقه مند به مطالعه بار خواهند آمد، ولی در خانواده هایی که هیچ توجهی به کتاب نمی شود، نباید انتظار داشت که فرزندان اهل مطالعه و کتاب باشند.
ب - نقش مدرسه و نظام آموزشی
مدرسه دومین جایگاه تربیتی انسان است که کودک اصول و قواعد خواندن و نوشتن را فرا می گیرد و می آموزد که بدون کمک والدین و معلمان خود مطالب کتاب را بخواند و بفهمد. کودک به دلیل همین تحول بزرگی که در خود احساس می کند، اشتیاق فراوانی به مطالعه دارد و هر لحظه می خواهد بیشتر با دنیای پررمز و راز درون کتاب ها آشنا شود. برای بسیاری از کودکان، مدرسه اولین مکانی است که آنها را با خواندن و مواد مکتوب آشنا می کند، زیرا یا به دلیل بی سوادی پدران و مادران و یا به سبب عدم عادت به مطالعه آنان، کودکان فرصت تجرب ههای مفید خواندن در خانواده ها را نمی یابند. لذا مهم ترین وظیفه مدرسه طراحی و پیاده کردن برنامه های آموزشی و
