بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
پیشینه تاریخی حمامها
مردم ايران،چه پيش و چه بعد از ظهور اسلام به پاكيزگي اهميت زيادي مي‌دادند اما بعد از ظهور اسلام اين موضوع تشديد شده است. در قبل از اسلام، پيروان آيين مهر و زرتشت توجه به پاكيزگي داشته و كلمه پادياو (پادياوي يعني غسل، وضو، پاك‌كردن و پاكيزه نگاه‌داشتن و واژه پاسيو هم به همين منظور است) از آن زمان ريشه مي‌گيرد به حمامها نیز گرمابه هم می گفتند که واژه گرمابه مركب از دو كلمه گرم و آبه است. در اينجا آبه به معني آب نيست يا به عبارتي گرمابه مساوي آب گرم نيست بلكه آبه به محل ساختمان گفته مي‌شده، مثل سردابه (ساختمان سرد)،گورابه (يعني قبرستان يا مقبره).
اسلاید 2 :
نگاهي گذرا به متون دوران هاي مختلف تاريخي مويد اين امر است كه حداقل در همه دوره اسلامي حمام هاي عمومي فراواني در شهرهاي اسلامي وجود داشته وبا توجه به تعداد آنها در هر شهراز حيث اهميت قابل مقايسه با مساجدند. هر محله يا گذر شهر قديم در كنار ديگر بناهاي عمومي حتما حمام يا حمامهايي براي استفاده مردم داشته اند واين حمامها را معمولا افراد متمكن وخيري ميساختند و وقف عموم ميكردند.
اسلاید 3 :
علت تعدد واهمیت حمامهاي عمومي در شهرها البته ناشي از لزوم رعايت نظافت در نظر مردم ودر شرع اسلام بوده است؛اما در گذشته حمام فقط محل استحمام نبوده،بلكه مكاني براي گذران اوقات فراغت گفتگو وتبادل نظر رفع خستگي وحتي عبادت گرد هم آمدن دوستان وحل وفصل مسايل زندگي بود. در حمام نه فقط تن ها بلكه جان ها نيز تازه ميشد.
حمام قديمي معماري پيچيده اي دارد وگاه دو حمام يا بيشتر با هم ادغام شده كه در اين صورت يكي معمولا بزرگتر وپركارتر از ديگري است واغلب حمام بزرگتر به مردان وحمام كوچكتر به زنان اختصاص داشته است. هر حمام از دو فضاي اصلي تشكيل مي شود :فضاي اول ((بينه)) يا ((سربينه)) رخت كن وجاي آماده شدن براي استحمام يا خروج از حمام بوده است.
اسلاید 4 :
معماري حمام
حمّام به طور كلي از چهار قسمت تشكيل مي‌شود
ü راهرو يا پله‌هاي ورودي
ü محوّطة سربينه
ü میان در
ü فضاي گرمخانه
اسلاید 5 :
ü راهرو يا پله‌هاي ورودي
حمام ها قبل از ورود به راهروی منتهی به حمام در جلوی خود فضای کوچکی (پیش خوان ) داشتند و سردر حمامها با تزئینات اجر کاری و بیشتر کاشیکاری با گل بوته و یا کاشی های خشت،اغلب با مضمونهای حماسی شاهنامه مزین بود واحتمالا،در میان پیشانی سردر ، شکل خورشید خانم با شعاع اطراف آن به وسیله کاشی تزئین می شد.
اسلاید 6 :
ü محوّطة سربينه
اين فضا در دو سطح ساخته مي‌شده است. سطح اول پايين‌تر و همسطح و متّصل به در راهروي ورودي بوده وسط اين فضا حوض و فواره و پاشويه، ميساختند .
درزير درگاهي‌هايي داشته كه مردم كفشهاي خود را در آنجا قرار مي‌دادند.
در سطح دوم يا بالاتر سر بينه، يك سكوي باريك و طولاني بود كه به ديوارهاي آن قفسه‌هاي متعدّد چوبي كوچكي تعبيه شده بود و عنوان رخت‌كن استفاده می شده است.
اسلاید 7 :
ü میان در
ارتباط سربینه با گرمخانه توسط میان در صورت می گرفت.
جهت جلوگیری از به هدر رفتن گرمای گرمخانه ، پر پیچ و باریک و سقف کوتاهی داشت .
اسلاید 8 :
فضاي گرمخانه
اين قسمت كه فضاي اصلي حمّام را تشكيل مي‌داد، داراي قسمتهاي زير بود:
در سطح هم كف،در مدخل ورودي به گرمخانه كه كف حمّام بود، با تخته سنگهاي یكنواخت و زيبايي سنگفرش شده بود كه عموماً داراي چند ستون سنگي و سقف گنبدي طاق و چشمه بود.در سقف هر طاق تعداد زيادي شيشه وجود داشته که نور گرمخانه را تامین می کرد
در كنار سنگفرشهاي كف حمّام جويهاي كوچك شيب‌داري از سنگ ساخته شده بود كه فضولات و آبهاي اضافي را به خارج و فاضلاب حمل مي‌كرد.
اسلاید 9 :
نزديك درب ورودي گرمخانه، حوض كوچكي پر از آب ولرم وجود داشت كه تازه واردان پاهاي خود را در آن شست و شو مي‌دادند در بعضي از حمّامهاي بزرگ و مجلل قديم استخرهاي كوچكي وجود داشته اند. بعضي جوانها يا پيرمردان در آن آب‌بازي و شنا ميكردند و پشتك وارو مي مي‌زدند كه آن را چالة حوض می گفتند. طول اين چاله حوضها 10 و عرض آنها 4 متر بود و حدود دو مترنيز عمق داشتند
. يك قسمت از كف حمّام در قسمت فوقاني به شاه‌نشين شهرت داشته كه اغلب سنگفرش آن صاف‌تر و مرغوب‌تر بود
اسلاید 10 :
شاعر معشوق خود را در اين حالت چنين توصيف كرده است:
دوشينـه بـه گرمابه دمي كردم رو ديدم كه نشسته صنمي غاليه مو
ماليده به سيمين بدن خود صابون مانند گلي كه برف باريـده بـر او
