بخشی از مقاله
چکیده :
اجرای نامناسب در ساختمان های سنتی که علت اصلی آن عدم آسنایی و استفاده غلط از مصالح مرغوب و عدم آشنایی از اصول اجرای جزئیات فنی است ، سبب بروز فجیع ترین حوادث از زلزله های نه چندان قوی باعث وایجاد خسارت های جانی و مالی فراوان شده است . در این رابطه آموزش اجرای ساختمان های سنتی امری بدیع به نظر می رسد . دراین مقاله سعی بر این است که ضمن آشنایی با پی و انواع آن ، نحوه اجرای فنی راهی برای کم کردن خسارت ناشی از زلزله و نشست احتمالی به علت نامناسب بودن پی و خاک ، مقاوم سازی زمین زیر پی ، پی سازی اصولی وکرسی سازی بیابیم ، وبه این منظور یک نمونه را مورد بررسی قرار داده ، تا بتوانیم در این راه قدمی کوچک برداریم .
کلید واژه : پی ، انواع پی ، سازه های سنتی ، مصالح مورد استفاده در پی ،تست پی
مقدمه
طبق آمار وزارت راه و مسکن و شهر سازی حدود 65 درصد از ساختمان های کشور را ساختمان های سنتی و بویژه روستایی تشکیل داده اند واز مصالحی چون - خشت - آجر - سنگ - چوب و ... - ساخته شده اند . - مبحث هشتم، 1388 ص - 2 عدم استفاده از مصالح مرغوب و شیوه های غلط اجرایی ، موجب شده است تا فجیع ترین خسارت از زلزله ها را شاهد باشیم . زلزله بوئین زهرا ی قزوین در سال - - 1341 زلزله سال - 1375 - جنوب خراسان و زلزله سال - 1369 - رودبار وزلزله سال - - 1382 بم از این جمله است که در مقیاسه با کشور های زلزله خیز جهان آمار بسیار بالایی از نظر خسارات و تلفات دارا ست . - ناطقی الهی ،معتمدی ، چاپ اول، 1382، ص -
پیشینه :
درکتب و مقالات علمی محدودی به بررسی مساله پی پرداخته شده است از آن جمله می توان به مقررات ملی ساختمان مبحث 7 نوشته کاظم نصراالله زاده ، کتاب طراحی و اجرای ساختمان های بنایی مقاوم در برابر زلزله نوشته آقای فریبرز ناطقی الهی ، مقاله پی سازی به نوشته علی فاخر نشر جهاد دانشگاهی تهران ،کتاب معماری ایران نوشته حسین زمرشیدی چاپ هشتم ،کتاب بررسی تاثیر برکنش پی بر رفتار ارتجاعی سازه های فولادی مهار شده بوستانی ،مقاله آموزش اجرای ساختمان های سنتی با مصالح بنایی حسین زمرشیدی سال 1385 ، مقاله آشنایی با پی های ساختمان نوشته مهدی جوهری ، تصاویر و اطلاعات جمع اوری شده در خصوص حمام گله داری در اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان اشاره کرد .
کلیات :
-1 شناخت و اصول اولیه ساختمان های سنتی
-1 به طورعمومی ساختمان های سنتی نباید از دو طبقه بیشتر باشد . چرا که عملکرد این ساختمان ها با مصالح بنایی و با بیشتر از دوطبقه در مقابل تحرکات زمین لرزه دچار واکنش می شوند . این بنا ها با احداث زیر زمین در یک طبقه بطوری که 1/5 متر از ارتفاع در زمین مدفون باشد و بقیه آن جهت نور رسانی و عدم پله خور زیاد ، بلندتر از سطح زمین طبیعی قرار گیرد و دیوارهای زیرزمین تا یک نیمه عریض تر از دیوارهای طبقه فوقانی باشد . - مبحث هشتم ،1392،ص - 46 -2 بعُد طولی ساختمان نباید از 3برابر بعُد عرضی آن تجاوز کند ، چرا که در مقابل زلزله خطر واژگونی وجود دارد. -3 به خاطر نور و تابش خورشید به ساختمان ، پیش آمدگی و تورفتگی ها باید متناسب باشند . -4 چنانکه زمینی که روی آن ساختمان بنا می شود دارای مقاومت مطلوبی نباشد با محاسبه ابعاد پی سازی مشخص شده که بطورمسلم سطح زیر پی باید عریض تر از طرح شود . پی سازی عریض سبب عدم نشست ساختمان می شود.
-5 در چنین زمین هایی پس از گود برداری سطح پی با کوبه های سنگین که به طور طبیعی از تنه درخت قطور یا دو دستک تهیه می شود ، کوبیده شده و در اصطلاح تخماق می شود . -6 برای پیش گیری از یخ زدگی سطح پی ،ارتفاع یخ زدگی در پی سازی سنتی و غیره الزامی است و باید نسبت به نوع اقلیم ، سطح روی پی پایین تر از زمین طبیعی مشخص شود . - همان ،ص - 46-8 پی باید در یک تراز ساخته شود و هر گاه احداث پی به هر دلیل در یک تراز ممکن نباشد هر بخش از شالوده باید بصورت افقی در یک تراز قرار گیرد ساخت پی شیب دار به هیچ وجه مجاز نمی باشد . در زمین های شیب دار چنانچه ساخت پی ساختمان در یک تراز ممکن نباشد باید از پی پلکانی استفاده شود . به طوری که این پی در جهت افقی 600 میلیمترذ همپوشانی داشته و ارتفاع هر پله نباید بیش از 300 میلیمتر باشد . - همان ،ص . - 48 - شکل - 1
-2 پی : - Foundation -
پی به نام هایی چون بن شالوده ، شالده ، پای بست ، پایه ، بنلاد ، بنیاد ، قاعده ، اساس ، اوس، بنوره ، بنوری، بنیری و بنا خوانده می شود . در زبان ادبی نیز پی در مفاهیم مختلف موصوف بکار رفته است . - فاخر،جهاد دانشگاهی، 1374، ص - 1
-3سابقه تاریخی پی
قدیمی ترین متن موجود در خصوص پی سازی و مکانیک خاک کتیبه ای است به سه زبان میخی پارسی ، عیلامی و بابلی که در شوش به دست آمده است . در بخشی از این کتیبه آمده است : » این کاخ که در شوش ساختیم تزیینات از راه دور آورده شده ، زمین به طرف پایین کنده شده تا در زمین به سنگ رسیدیم وقتی حفاری انجام شد با سنگریزه فشرده پر شد تا چهل ارش و در جای دیگر بیست ارش بر روی این سنگریزه کاخ ساخته شد ... - « ایمان طلب ،مقاله پی ،ص - 2
پی عبارت است از سازه زیرین وبخشی از خاک مجاور آن که تحت تاثیر سازه و بار های وارد بر آن می باشد . مبحث 7 مقررات ملی ساختمان ایران پی را اینگونه تعریف می کند »: مجموعه بخشهایی از سازه و خاک درتماس با آن که انتقال بار بین سازه و زمین از طریق آن صورت می گیرد . وظیفه پی انتقال بار های بخشهای فوقانی به خاک زیر پی می باشد، بطوریکه تنش های بیش از حد و همچنین نشستهای اضافی ایجاد نگردد - . « زمرشیدی ، 1385، - وظیفه پی ها در ساختمان ها به طور کلی جلو گیری از نشست های بزرگ و تقسیم بار بطور مساوی و متحمل شدن بار ها از قسمت فوقانی و انتقال آن به زمین است . لذا هدف از ساختن پی پخش بار نهایی ساختمان است به طوری که نشست مجموعه ای ساختمان و نشست قسمتی از ساختمان نسبت به قسمت دیگر ، در مقدار حداقل نگه داشته شود - بوستانی، - 1389
