بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاریخچه حمام در ایران:
آثاری از حمام های خصوصی در دوره هخامنشیان یافت شده است
تکوین حمام های سنتی به دوره اسلامی برمی گردد
اسلاید 2 :
جایگاه اجتماعی حمام ها در ایران:
احداث حمام از جمله کارهای عام المنفعه محسوب می شده است
حمام ها از جمله ابنیه مهم شهری بوده اند که معمولا در مراکز محلات ویا در مجاور راسته های بازار و یاگذر های اصلی احداث می شده است
حمام ها معمولا از سحر تا ساعت هشت صبح مردانه و در طول روز زنانه بوده است
اکثر حمام های درون بازار مخصوص آقایان بوده واز اعتبار بیشتری بر خوردار بوده است
حمام به عنوان یک مکان گفت و شنود و مرکز اجتماعی خانمها محسوب می شده است
اسلاید 3 :
خصوصیات عملکردی حمام ها:
از آنجایی که استحمام شامل مراحل مختلفی است لذا حمام های سنتی ایران دارای فضاهایی با عملکردهای متفاوت بوده اند:
_فضای نیمه گرم ونیمه مرطوب
_فضای گرم و مرطوب
_فضای بسیار گرم و بسیار مرطوب
اسلاید 4 :
ترتیب سلسله مراتب فضاهای مختلف حمام های سنتی:
_دالان وهشتی ورودی
_بینه
_کفش کن
_سر بینه
_میان در
_گرمخانه
اسلاید 5 :
عوامل اقلیمی درساخت حمام:
به لحاظ اینکه حمام محیطی نسبتا بسته می باشد و ارتباط کمی با شرایط اقلیمی مجاور خود دارد لذا ساختار کلی حمام ها در مناطق گوناگون کشور کم وبیش یکسان است
با این وجود نکات زیر قابل برسی است:
_در مناطق گرم و خشک و خصوصا مناطق سرد جهت حفظ حرارت داخل حمام کالبد حمام را تا حد امکان در داخل زمین می ساختند(همچنین برای مقاومت در برابر زلزله_ سوار شدن آب بر حمام)
_مصالح مورد استفاده در حمامها همواره مصالح بادوام و بام اکثر حمامهای بزرگ و مهم در ایران به صورت طاق یا گنبد بوده است
_در روستاهایی که امکان دسترسی به چوب فراهم بوده حمامها غالبا با تیر چوبی و کاهگل پوشیده شده زیرا آسان تر واقتصادی تر بوده
اسلاید 6 :
چگونگی تامین گرمای حمام:
_تامین حرارت مورد نیاز برای گرم کردن آب: خارج از فضای زیستی حمام و از طریق سوزاندن مواد آلی در تون(آتشدان) که در زیر دیگ خزینه حمام قرار داشته است
_تامین گرمای فضای داخل حمام: حرارت و دود حاصل از تون از طریق دالان های زیر زمینی که گربه رو- کوچه بندی و یا زیر کار خوانده می شدند
به دودکش ها انتقال می یافته است. این گربه روها از زیر کف حمام عبور کرده و باعث گرمای فضای حمام می شده است
عایق کاری حمامها:
_پوشاندن روی گربه روها با سنگهای ورقه مرمر ویا سنگهای مشابه
_قرار دادن بنای حمام در زیر زمین
_بدنه ضخیم حمام
اسلاید 7 :
تامین آب و چگونگی انتقال آن:
منابع تامین آب:
_نهر
_قنات
_آب چاه (توسط گاو نر یا انسان آب چاه بیرون کشیده می شده است)
این آب وارد یک حوض شده و از آنجا توسط لوله های سفالین به نام تنبوشه به خزینه منتقل می شده است
اسلاید 8 :
تهویه حمام و تامین روشنایی آن:
رطوبت و سنگینی هوای حمام واستفاده از چراغهایی که تولید دود و گاز کربنیک می کردند انجام اقدامات زیر را ضروری می ساخت:
_باز کردن پنجره های زیر طاق
_استفاده از روغن و یا نفت تمیز برای چراق
_خاموش کردن چراغ در خارج از محوطه حمام و ...
تامین روشنایی به طرق زیر صورت می گرفته است:
_نور آفتاب از طریق نور گیرهای سقفی ویا پنجره های زیر طاق وارد فضای حمام می شده است
_در هنگام شب نور داخل حمام از طریق چراغ دستی تامین می شده است
اسلاید 9 :
کلام آخر:
وضعیت حمام های سنتی ایران در حال حاضر:
_عملکرد بسیاری از حمام های سنتی همچنان حفظ شده و فضاهای گذشته بر اساس احتیاجات امروزی تغییر داده شده است
_تعداد معدودی از حمام ها به دلیل داشتن تزئینات زیبا تغییر کاربری داده و به عنوان موزه-چایخانه و رستوران مورد استفاده قرار می گیرد
_متاسفانه برخی از حمام ها نیز به دلایل مختلف تخریب شده است
