بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مديريت عوامل تغذيه اي و پرورشي موثر بر طول عمر مفيد گاو هاي هلشتاين ايران(بخش 1)
عوامل موثر بر طول عمر مفيد گاو شيري
الف- مرحله ي تولد تا از شيرگيري
مديريت گوساله ها در سه ماه اول بسيار مهم است زيرا در اين مدت حيوان دوره ي تولد، ارتبات با محيط مصرف آغوز وشير خوارگي را تجربه مي کند. از طرف ديگر وضعيت فيزيولوژيکي حيوان در اين دوره ازجنبه هاي حائز اهميت مي باشد که شامل توانائي جذب مولکولهاي درشت ايمنوگلوبين در روده ، توانائي هضم بالاي چربي و ساکاريد ها بدون عارضه ي متابوليسمي، مستعد بودن حيوان به عفونت هاي روده اي و اسهال و تغييرات معني دار در شکل ، حجم و ترکيب مواد مغذي و عادت يافتن سيستم بدن با آن مي باشد.
زايمان گاو و مراقبت از گوساله :
در صورت رعايت اصول انتخاب اسپرم و تغذيه مناسب، زايمان طبيعي خواهد بود. نکته ي اساسي و حياتي درمورد گوساله در 15 دقيقه ي اول بعد از تولد است که رفلکس تنفسي بايد فعال گردد و گوساله بايد خشک شود؛ در صورت زايمان طبيعي و عدم شيوع يون گاو بايد خود اين گاو با ليس زدن گوساله انجام دهد.
اسلاید 2 :
گوساله 72-24 ساعت زمان لازم دارد تا به حد آستانه ي تنظيم دمائي بدن برسد (3). تا 6 ساعت اول بعد از زايمان جذب ايمنوگلوبين حداکثر است ودر اين مدت تا5 درصد وزن بدن و در روز اول تا 10- 8 درصد وزن بدن بايد آغوز بخورد(به دليل اهميت آغوز توصيه شده که در صورت امتناع گوساله با لوله ي مري آن را به صورت اجباريخورانده شود) مدت خشکي مادر ، کيفيت تغذيه ي آن از لحاظ سلنيوم ويتامين هاي A ، Eو K ، سن مادر وميزان ايمن زائي درآن زمان مصرف آغوز توسط گوساله در کيفيت عملکرد آغوز موثر است، ميزان ايمنوگلوبين در شير مادر از 22 تا 50 ميلي گرم در مياي ليتر متغير است(3). مصرف آغوز علاوه بر ايجاد ايمني غير فعال(ميزان100 گرم) براي گوساله به دليل غني بودن از ويتامين ها ، انرژي ، پروتئين ، عوامل محرک رشد نا شناخته و هورمون ها ، باعث بالا رفتن بنيه ي عمومي گوساله مي شود و به عنوان پايه و زير بناي دام درکل زندگي محسوب مي شود. در مورد گوساله هاي متولد شده از سخت زائي را بايد توجه ويژه کرد چون از يک طرف به علت ضعف مادر توانائي ليسيدن ساقط مي شود واز طرف ديگر به دليل تاخير زايمان تنفس گوساله از مايعات رحمي رفلکس تنفس فعال نمي شود وبايد با سر و ته کردن گوساله وخارج کردن مايعات آن را فعال کرد. قطع بند ناف از اعمال حياتي است که محل قطع و نحوه ضدعفوني آن براي سلامت گوساله مهم است. خوراندن بيش از حد آغوز باعث ناراحتي گوارش و بالطبع آن باعث بروز اسهال وبه هم خوردن توازن گوساله مي شود.
اسلاید 3 :
جايگاه تميز براي گوساله از موارد تاثير گذار در سلامت آن است و احتمال ايجاد عفونت را کاهش مي دهد. تغذيه ي آغوز 2-1 روز اول طول مي کشد بعد از آن تغذيه ي شير شروع مي شود . با توجه به اينکه قيمت شير کامل بالاست براي بالا بردن سود مي توان تمام يا بخشي از آن را با جانشين شونده ي مناسب جانشين کرد که به قيمت شير ، قيمت جانشين شونده ،ارزش غذائي آن ، ميزان آغوز و شيرهاي دور ريختني ( شيرهاي و آلوده و غيرقابل استفاده توسط انسان) بستگي دارد. در مورد گوساله هاي ماده توصيه مي شود که در 3 هفته ي اول از شير کامل تغذيه کنند که واين به به علت اين است که مادران و مولدين آينده گله خواهند بود . شير اورام پستاني نيز تنها بايد به گوساله هاي نر داد . در صورتي که امکان جداسازي گوساله هاي ماده از همديگر و عدم مکيدن پستانهاي هم و جود داشته باشد مصرف شير اورام پستان مانعي ندارد.
در صورت تغذيه ي جانشين شونده بايد به احتياجات مواد معدني، ويتامين ها و ... توجه شود. جيره هاي استارتر را مي توان از هفته ي دوم به بعد در اختيار گوساله گذاشت. در مورد مصرف علوفه هم اختلاف نظر وجود دارد.
اسلاید 4 :
از جنبه ي افزايش حجم پيش معده و تحريک نشخوار و هضم صحيح (زمان ماندگاري ) و قيمت خوراک مفيد است از طرف ديگر با توجه به غير فعال بودن شکمبه در ابتدا و عدم هضم فيبر و ايجاد مشکلات، زير8 هفته توصيه نمي شود مگر مقدار کمي برگ يو نجه با کيفيت که در استارتر گنجانده مي شود(3).
گوساله ها براي استفاده از علوفه و مواد متراکم نياز به فلور مناسب شکمبه وپرزهاي گسترده جهت جذب دارند. غلات با ايجاد اسيد ها ي چرب فرار بوتيرات و پروپيو نات باعث گسترش پرز ها و بالا رفتن قابليت جذب اسيد هاي چرب فعال مي شوند. ايجاد بوتيرات و پروپيونات در اثر تخمير مناسب ناشي از فلور ميکروبي مناسب ايجاد مي شود واين مجموعه هضم و جذب را افزايش داده ودر نهايت رشد گوساله را افزايش مي دهد.
مصرف آب ودر اختيار گذاشتن آب در کنار شير يا جايگزين شير باعث افزايش ماده ي خشک مصرفي مي شود. البته ممکن است که گوساله که به طور آزادانه آب در اختيار دارد بيش از مورد نياز آب مصرف کند ودر فرآيند لخته شدن شير مشکل ايجاد کرده و موجبات اسهال را فراهم کند.
اسلاید 5 :
با توجه به قيمت بالاي مواد مغذي مصرفي گوساله ها سعي بر اين است که گوساله در حد نياز رشد مناسب تغذيه شود و مصرف بيش از حد آن باعث چاقي مي شود و قابل قبول نخواهد بود.زيرا از يک طرف هزينه ي تمام شده ي پرورش بالا مي رود واز طرف ديگر با توجه به پروسه ي از شيرگيري امکان از خوراک افتادن واز بين رفتن اين هزينه ها بيشتر خواهد بود مضاف بر آن با توجه به هزينه ي رشد پائين در بعد از شيرگيري به صرفه تر است که حتي المکان به آن دوره موکول شود.
از شيرگيري گوساله ها و تبديل خوراک مايع به جامد و تغييرکيفيت ماده ي خوراکي مي تواند گوساله ها را با مشکل مواجه کند که بايد با سياست هائي نظير حذف تدريجي شير و تامين احتياجات به طور کامل از مواد خو راکي مي توان اين استرس را به حداقل رسانيد گفته مي شود که گوساله زمانيکه 1 درصد وزن بدن ، ماده ي خشک مصرف کند مي تواند از شير گرفته شود که مو ثر از حجم پيش معده، کيفيت پرزهاي آن و فلور ميکروبي آن است.
اسلاید 6 :
عوامل موثر بر مرگ و مير گوساله ها:
اسهال
چيزي حدود 5-7 درصد گو ساله ها تا پايان دوره ي پرورش تلف مي شوند(3) که متاثر از عوامل تغذيه اي ، محيط و پاتوژنيک است که رقم قابل توجه و تعيين کننده دراقتصاد گاوداريمي باشد . علاوه بر مرگ و مير ، هزينه هاي درمان و باز گرداندن دام به حالت اول نيز هزينه ي قابل توجه را به خود معطوف مي کند.عنوان شده اسهال در سال 1991 ،250 ميليون دلار براي صنعت گاو شيري امريکا هزينه به دنبال داشته است.
بخش عمده اي از مرگ و مير در گوساله ها به علت اسهال رخ مي دهد که اين اسهال مي تواند با منشا تغذيه اي و پاتوژنيک باشد.
معمو لا عوامل تغذيه به مقدار کمتر باعث کاهش قوام مدفوع نسبت به عوامل پاتوژنيک مي شود و قابليت برگشت به حالت اول در آنها راحتتر است. گوساله هاي تازه متولد شده در اثر عواملي مانند ؛ محيط غير بهداشتي ، مصرف ناکافي آغوز ،مصرف آغوز يا شير نا مطلوب يا مصرف بيش از حد مستعد ابتلا به اسهال شونده ميزان شيوع پاتوژنهاي ايجاد کننده ي اسهال نيز تاثير قابل توجهي دارد.
اسلاید 7 :
از گونه هاي عمومي مي توان به باکتري اشريشيا کلاي (که در هفته ي اول منجر به اسهال کشنده مي شود ) باکتري سالمونلا( از هفته ي اول تا هفته ي چهارم عمل ميکند ) و ويروس هاي رتاويروس و کورناويروس (که به ترتيب از هفته ي اول و دو ،سه روز اول اتفاق مي افتند و منجر به اسهال آبکي وکشنده مي شوند)اشاره کرد. قبل از شروع اسهال آگاهيهايي نظير آرام شير خوردن و بازي کردن با شير وعدم تمايل به نوشيدن ،خوردن ودراز کشيدن به پهلوي راست و کاهش مدفوع از آن جمله مي باشند. بعد از بروز اسهال به علت کاهش آب بدن و دفع الکتروليت هاي ضروري وعدم هضم وجذب کافي مواد خوراکي گوساله به شدت احساس ضعف مي کند در مواردي هم عامل عفوني وارد خون شده و ايجاد سپتيسمي مي کند که مجموع عوامل فوق سبب مرگ دام مي شود ممکن است که دام جان سالم به در برد ولي به تجربه ثابت شده که گاوي که از گوسالگي سابقه اسهال داشته نسبت به گاوهاي ديگر در ادامه زندگي آسيب پذيرتر بوده است .
اسلاید 8 :
اقداماتي که در زمان اسهال بايد انجام داد :
1- جدا کردن گوساله آلوده از ديگر گوساله ها
2- جايگزين کردن مايعات با الکتروليت ها جهت بالا بردن قوام مدفوع وتامين نياز دام
3- مصرف شير والکتروليت به صورت يک در ميان
4- با کمک دام پزشک عامل را شنا سايي کنيم و از بين ببريم
پنوموني
از موارد ديگر ايجاد کننده مرگ و مير در گوساله ها پنوموني است که همان آلودگي ريه ها است .
گوساله ها با بيني باز نفس مي کشند وسرفه مي کنند در ادامه تب دار مي شوند واز خوردن غذا امتناع مي کنند در صورت عدم رسيدگي در مدت 4-3روز تلف مي شوند پنومني با انتقال اجرام بيماري زا از ساير گوساله ها يا گاو هاي ديگر منتقل مي شود گوساله هاي که يک بار مبتلا شده اند دچار حساسيت بيشتر اند و نسبت به اجرام ديگر هم آلوده مي شوند .
اسلاید 9 :
قرار دادن در باکس هاي مجزا ،تهويه و رطوبت مناسب مصرف آنتي بيوتيک زير نظر دام پزشک ودر نهايت تشخيص عامل وفائق آمدن بر آن از اعمال مفيد در مديريت پنوموني مي باشد .
روشهاي مديريتي که در کل باعث سلامت گوساله مي شوند:
1- واکسينه کردن گاو عليه اشرشيا کلاي و ويرو س ها جهت ايجاد وتقويت ايمنيت آغوز
2- اطمينان از سلامت وبهداشت زايمان و تدابير ويژه در زمان آلودگي به بدن
3- تغذيه از آغوز با کيفيت تا دو روز
4- غذاي تازه تميز وبا کيفيت
5- جايگاه خشک ومناسب براي استراحت و بهره مندي از هواي تازه ...
اسلاید 10 :
مديريت عوامل تغذيه اي و پرورشي موثر بر طول عمر مفيد گاو هاي هلشتاين ايران(بخش 2)
ب-عوامل موثربرطول عمرمفيدتليسه ها (از6 ماه به بعد)
سالانه35-25درصدگله هاي شيري حذف مي شوندوبراي حفظ گله دوشا بايدجانشين هاي آنها ازبين تليسه هاي موجود درسال قبل انتخاب شوند پس بايددرنظرداشت که هرگونه فعاليت و شدت و ضعف مديريتي دراين زمان به طور غير مستقيم بر عملکرد توليدي اثرمعني داري خواهدگذاشت عنوان شده که 20-15درصدهزينه هاي توليدشيرمربوط به تليسه هاي جايگزين است وبايدتلاش شودتاحتي الامکان تليسه هاي باوضعيت بدني مناسب، زايش درسن قابل قبول و سلامت دام و توليد گوساله و شير مناسب در زايش اول وهمينطوردرزايش هاي بعدي ايجادکرد وهرگونه آثارمثبت ومنفي درزمان توليد ميتواند ناشي ازدوران تليسگي باشد.
در استراتژي پرورش تليسه هابايدامادگي براي تلقيح درسن15-13ماهگي شود که دام بايد به 60 درصدوزن بلوغ جسمي خود رسيده باشد. ارتفاع ازجدوگاه130cm و داراي امتيازبدني 3باشد. دررابطه باامتيازبدني بايدسعي شودکه گوساله ها از ابتدا چاق نشوند و درحداحتياج،انرزي و پروتئين مصرف کند
