بخشی از مقاله
اثر دگرآسيبي بقاياي اندامهاي مختلف يونجه بر توليد بذر تاج خروس ريشه قرمز
چکيده :
امروزه به منظور کاهش استفاده از علفکشها در راستاي توليد محصولات کشاورزي سالم و پايدار توجه ويژهاي به دگرآسيبي گياهان زراعي بر علفهاي هرز غالب معطوف شده است . لذا با هدف ارزيابي اثرات عصاره و بقاياي حاصل از اندام هاي مختلف در مراحل رشدي و در مقادير متفاوت يونجه بر تاج خروس آزمايش ي به صورت فاکتوريل در سه تکرار در سال ١٣٨٧- ١٣٨٨ اجرا گرديد. فاکتورهاي مورد بررسي شامل بقاياي حاصل از اندامهاي مختلف يونجه در پنج سطح شامل بقاياي حاصل از برگ ، ساقه ، ريشه و کل اندامهاي يونجه و شاهد، مقدار بقاياي اضافه شده به خاک در پنج سطح شامل صفر(شاهد)، ٥٠، ١٠٠، ١٥٠ و ٢٠٠ گرم در مترمربع و بقاياي مراحل مختلف يونجه در چهار سطح شامل شامل مراحل رويشي، گلدهي، پر شدن دانه و شاهد بود. نتايج حاصل از اين بررسي نشان داد که اثر عصاره و بقاياي حاصل از اندامهاي مختلف يونجه منجر به کاهش معنيدار وزن خشک ساقه ، برگ ، وزن هزار دانه و توليد دانه تاج خروس گرديد. با افزايش ميزان بقاياي يونجه در خاک محل رشد تاج خروس کاهش در ميزان کليهي صفات مورد بررسي افزايش يافت . کاهش وزن خشک ساقه ، برگ ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تاج خروس با اضافه کردن ٥٠ گرم بقاياي يونجه ، به ترتيب ٧.٩٢، ٣٥.٩، ٣٠.٥ و ٩.٥٢ درصد کاهش يافت . اين کاهش با افزايش بقاياي يونجه به ٢٠٠ گرم به ترتيب ٧٣.٥٣، ٥٩.٧٨، ٢٩.٨٥، و ٧٦.١٩ درصد بود، بنابراين استفاده از توان آللوپاتي بقاياي يونجه در مزارع امکان کنترل علف هرز تاجخروس و در نتيجه کاهش استفاده از روشهاي کنترل شيميايي ميشود که نتيجه آن ضمن کاهش هزينههاي توليد، افزايش اطمينان از سلامت محصولات توليدي نيز خواهد بود.
واژههاي کليدي: دگرآسيبي، بقاياي يونجه ، تاج خروس ، محصولات سالم
مقدمه :
خسارت جهاني اقتصادي علفهاي هرز در سال ٢٠٠٥ بيش از ١٠٠ ميليارد دلار برآورد شده است .
در حاليکه ترکيبات آزاد شده از گياهان زراعي ابزاري مناسب براي کنترل علف هاي هرز به شمار مي روند. يونجه بر روي علف هاي هرز سوروف ، سلمه تره ، تاج خروس ، بروموس ، و کاسني و حتي گياه زراعي برنج خاصيت آللوپاتيک دارد (زوآن و همکاران ، ٢٠٠٤). بنابراين با قرار دادن گياهان زراعي مناسب در توالي ميتوان نسبت به کنترل موثر علفهاي هرز اقدام کرد، به نحوي که به ساير گياهان
زراعي در توالي آسيبي وارد نگردد (کيرکگارد و همکاران ، ٢٠٠٨). در مطالعه اي توسط انجوم و باجوا (٢٠٠٧) مشخص شد که مواد آللوشيميايي برگهاي يونجه قدرت موثري در مقابله با علفهاي هرزي نظير Chenopodium album و تاج خروس دارد. گزارش شده است که مخلوط کردن ١٠٠ تا ٢٠٠ گرم از بقاياي خشک شده بخش هوا يي يونجه در هر متر مربع از خاک در شرايط مزرعهاي، ارتفاع و بيوماس تاج خروس را ٣٠ تا ٥٧ درصد کاهش مي دهد (يانگ و همکاران ، ٢٠٠٢). بر اين اساس هدف از اين بررسي مطالعهي اثرات آللوپاتي عصاره و بقاياي حاصل از اندامهاي مختلف يونجه در مراحل متفاوت رشدي بر روي جوانهزني و رشد و توليد بذر تاج خروس بود.
مواد و روش ها:
اين آزمايش در سال زراعي١٣٨٧ در دانشکده کشاورزي دانشگاه آزاد اسلام ي تبريز واقع در ٥ کيلومتر ي تبريز با طول جغرافيايي ٣٨ درجه و ٣ دقيقه ي شمال ي ، عرض جغرافيايي ٤٦ درجه و ٢٧ دقيقه ارتفاع از سطح دريا ١٣٦٠ متر اجرا گرديد.
آزمايشها در ٢ مرحلهي جداگانه شامل :١- تهيهي بقاياي پودر شده از اندامهاي مختلف در مراحل متفاوت رشدي يونجه ٢- آزمايش مزرعهاي با بقاياي پودر شده انجام گرفت . بررسيها بر پايه ي طرح بلوکهاي کامل تصادفي و به صورت آزمايش
فاکتوريل در ٣ تکرار اجرا گرديد. فاکتورهاي مورد بررسي شامل فاکتور اول : مرحله ي برداشت يونجه در سه سطح : ١)برداشت در دوره ي رشد رويشي قبل از گلدهي، ٢)برداشت در شروع گلدهي و٣)برداشت در دوره ي پر شدن دانه ، فاکتور دوم : بقاياي خشک شده حاصل از اندامهاي مختلف يونجه در چهار سطح : حاصل از برگ ، حاصل از ساقه ، حاصل از ريشه و حاصل از کل اندامهاي يونجه و فاکتور سوم : مقدار بقاياي اضافه شده به خاک در پنج سطح شامل صفر (شاهد)، ٥٠، ١٠٠، ١٥٠ و ٢٠٠ گرم در مترمربع از اندامهاي مختلف يونجه بود (جيمز و همکاران ٢٠٠٢). در فصل زراعي ١٣٨٧ از قطعه زمين يونجهي ٣ ساله ، عمليات برداشت به منظور تهيه ي بقاياي يونجه انجام شد. زمين ط رح م تشکل از ١٤٤ کرت ب ه ابعاد ٤×٠.٧٥ م تر بود. در ه ر کرت ٥ رديف کاشت
