بخشی از مقاله
چکيده
منطقه آبگرم سياهکش در بندرخمير استان هرمزگان واقع است اين آبگرم به عنوان يک چشمه آبگرم طبيعي از قابليتهاي زيادي همچون غناي اکوتوريستي ناشي از اثرات درماني چشمه ، حجم آب بالا، منظر بصري فوق العاده به دليل جريان مداوم آب و وجود آبشار و حوضچه هاي طبيعي برخوردار مي باشد.
همجواري اين منطقه با مرکز استان به عنوان مهمترين مرکز توريستي و داراي زيرساختهاي مورد نياز براي پذيرش گردشگر شامل فرودگاه ، راه آهن ، هتلها و مراکز اقامتي و ... و نيز همجواري با مرکز شهرستان يعني شهر بندرخمير و نزديکي به جنگلهاي حرا به عنوان يک جاذبه طبيعي گردشگري و نيز فاصله نزديک با جزيره قشم فرصتي بي نظير براي رشد و توسعه اين جاذبه طبيعي بوجود آورده است . منطقه مذکور بکر و فاقد زيرساختهاي مورد نياز بوده و در عين حال تاکنون از آلاينده هاي زيست محيطي در امان مانده است .
آبگرم معدني اين چشمه خاصيت درماني دارد. آب آن از دسته آب هاي گوگردي (کلروسولفاته گليسيک گوگردي) مي باشد. با در نظر گرفتن ترکيب آب گوگردي سياهکش ، از آب اين چشمه مي توان براي درمان بيماري ها و عفونت هاي مجاري تنفسي، مجاري جلدي، گوش دروني و روماتيسم استفاده کرد.
اين چشمه آبگرم معدني از جمله جاذبه هاي طبيعي جنوب کشور مي باشدکه با برخورداري از يک طبيعت زيبا و اکوسيستم ويژه و با داشتن نقش و اثر درماني بخصوص معالجه بيماريهاي پوستي و درد مفاصل ، در صورت ايجاد تاسيسات زيربنايي مورد نياز ميتواند به صورت تفرجگاه عمومي و محل گذران اوقات فراغت مورد استفاده قرار گرفته و قابليت جذب گردشگران زيادي اعم از محلي، ملي و خارجي را دارا مي باشد.
واژه هاي کليدي: سياهکش ، بندر خمير، گردشگري، چشمه آبگرم ، توريستي
١- مقدمه
در دنياي امروز صنعت گردشگري يکي از مهمترين بخش هايي است که در اقتصاد هر کشور در زمينه هاي مختلف از جمله اشتغالزايي و کسب درآمد ميتواند تاثيرگذار باشد. اگرچه وجود برخي نگرانيها و دغدغه ها سرمايه گذاري و توجه به اين حوزه با ترديدهايي مواجه مي شود اما وجود جاذبه هاي طبيعي، اقليم هاي متفاوت جغرافيايي به همراه ميراث و تمدن بشري دستمايه هاي گرانقدري است که ميتواند تحولات بنيادين درعرصه هاي مختلف به همراه داشته باشد. امروزه خدمت به مردمي که پاي در سفر مي گذارند به اندازه اي اهميت يافته که بخشي از برنامه اقتصادي اجتماعي بسياري از کشورها را به خود اختصاص داده است .
اثرات توسعه بخش گردشگري را در بخشهاي ديگر را مي توان در توزيع مجدد درآمدها، تسريع گردش پول و ايجاد مشاغل جديد، جذب درآمد ارزي از طريق جلب سياحان ، جهانگردان خارجي به کشور، پيوند اقتصادي بخش توريسم با ساير بخشهاي توليد و خدماتي، ايجاد فرصتهاي شغلي جديد، شناخت سرزمينها، اقوام و فرهنگهاي ديگر، همگرايي اخلاقي و فرهنگي در سطح ملي و جهاني، ايجاد وفاق در ارزشهاي ملل ديگر با شناخت آنها، نزديکي فرهنگي و در نتيجه در هم شکستن افکار قالبي و پيدايي شفافيت اخلاقي، شناخت سرنوشت اقوام ديگر در سطح کشور و آشنايي با مفاخر جديد و کهن ملي، تبادل يافته هاي علمي، اجتماعي، اخلاقي دانست .
منطقه آبگرم سياهکش در استان هرمز گان از توابع بخش مرکزي شهرستان خمير مابين دو روستاي انگوران و نيمه کار و در محدوده جغرافيايي "٢٠ '٤٦ °٥٥ تا "٠٠ '٤٧ °٥٥ طول شرقي و "١٥ '١٤ °٢٧ تا "٣٠ '١٦ °٢٧ عرض شمالي واقع شده است .
ارتفاع آن در بلندترين نقطه در حدود ١٠٠ متر و در پايين ترين نقطه در حدود ٢٠ متر از سطح درياست که در شمال آن کوه هاي سر به فلک کشيده گيشو نمايان و از جنوب به جاده اصلي بندرعباس ايسين - کهورستان - لار مي رسد و شرق آن نيز به جاده خاکي و فرعي آبگرم سياه کش محدود مي شود و همچنين در غرب به زمين هاي نيمه خشک و سرشار از ذخاير گاز مي رسد. نقشه ١ موقعيت محدوده مورد مطالعه را در استان هرمزگان و شهرستان بندرخمير را نشان مي دهند.
شکل (١) نقشه موقعيت محدوده آبگرم سياه کش در استان هرمزگان و شهرستان بندرخمير
راه اصلي دسترسي به منطقه از دو محور مقدور مي باشد، محور اول دو راهي بندرعباس به بندر لنگه ، مسير شهرک علوي و سپس طي حدود ٥ کيلومتر از جاده اصلي مي باشد و محور بعدي جاده بندرعباس - بندر لنگه و مسير کهورستان است که از يک راه فرعي به منطقه قابل دسترسي مي باشد. نقشه ٢ راههاي ارتباطي به محدوده مورد مطالعه را در محدوده استان هرمزگان را نشان مي دهد.
شکل (٢) نقشه راههاي دسترسي به محدوده مورد مطالعه
٢- بررسي زمين شناسي
منطقه مورد نظر از نظر زمين شناسي و مرفوتکتونيکي جزيي از واحد ساختماني زاگرس چين خورده است و ناهمواريهاي آن به طور تقريبي و عمومي داراي روند شمال غربي – جنوب شرقي و شرقي – غربي است در اين منطقه رسوبات پالئوزوئيک ، مزوزوئيک و ترشير که احتمالا پوشش هاي حاشيه قاره اي مشرق پلاتفرم عربستان را تشکيل مي داده اند، به طور هم شيب روي هم قرار گرفته و در پليوسن تغيير شکل يافته و چين خوردگي پيدا کرده اند. به طور کلي حوادثي در اين منطقه از زاگرس به وقوع پيوسته که باعث ايجاد خصوصيات و ويژگي هاي خاصي در منطقه شده که به نوبه خود آن را از ساير مناطق ايران جدا مي سازد.
سازند هاي زمين شناسي منطقه ، تشکيلات سورمه ، گروه بنگستان ، سازند پابده - گورپي، تشکيلات آسماري، جهرم ، گروه تشکيلات فارس شامل سازند گچساران ، سازند ميشان ، سازند آغاجاري و کنگلومراي بختياري مي باشند.
٣- بررسي اقليم منطقه
با استفاده از روش دومارتن که براي مناطق خشک کاربرد بيشتري دارد طبقه بندي اقليمي براي منطقه مورد مطالعه انجام پذيرفت . اين طبقه بندي براساس متوسط بارندگي ساليانه (ميليمتر) و ميانگين درجه حرارت (درجه سانتي گراد) استوار است . ضريب دومارتن از رابطه زير به دست مي آيد:
I = ضريب خشکي
T= متوسط درجه حرات سالانه (سانتي گراد)
P= متوسط بارندگي (ميليمتر)
با توجه به مقدار ضريب خشکي دومارتن ٧ نوع اقليم را از يکديگر مي توان جدا ساخت که در جدول ذيل مشخص شده است (جدول ١).
جدول (١) طبقه بندي اقليمي بر اساس ضريب خشکي دومارتن
ضريب خشکي ايستگاه رويدر که نزديکترين ايستگاه به منطقه است ، به شرح ذيل است :
بر اين اساس منطقه سياهکش در اقليم خشک جاي مي گيرد.
٤- بررسي منطقه از نظر فرهنگي
موقعيت جغرافيايي ويژه استان هرمزگان و بندرخمير و قرار گرفتن آن در چهارراه تبادل فرهنگي از زمانهاي بسيار دور موجب رفت و آمد و جذب و حضور اقوام متفاوتي در منطقه شده است مظاهر فرهنگي هر يک از اين اقوام با الگوهاي فرهنگي ساکنان اصلي اين منطقه درهم آميخته است و نتيجه جاذبه هايي است بسيار کارآمد که توجه هر بيننده اي را جلب مي نمايد. برخي از اين مظاهر فرهنگي يگانگي خاصي در ايران داشته و از جاذبه هاي منحصر به فردي برخوردار مي باشند که از اين نظر جاذبه قابل اعتنايي براي جلب گردشگر نيز محسوب مي شوند. از جمله اين جاذبه ها مي توان به موسيقي منحصر به فرد هرمزگان ، برگزاري مراسم جشن نوروز دريايي، رقص شوواري، مراسم زار، مراسم مولود خواني و جشنهاي ويژه عيد قربان و عيد فطر، شيوه برپا کردن جشن عقد و ازدواج ، صنايع دستي، غذاهاي محلي و پوشاک منحصر به فرد بانوان منطقه اشاره کرد.
پوشش زنان استان هرمزگان و منطقه بندرخمير که به لباس بندري معروف است بدون شک يکي از بي نظير ترين و ماندگار ترين پوشش هاي بومي ايران زمين است . پوشاک زنان اين منطقه تلفيقي از پوشاک سنتي عرب ها و هنديها است در عين حال بخش اعظم اين پوشش برگرفته شده از نوع پوشش هموطنان زرتشتي مان مي باشد که در مرکز ايران ساکنند و جالب اينکه همين نوع پوشش هم در بين زرتشتيان هند مرسوم است . نوع پيچيدن روسري و چادر در بين بانوان زرتشتي کاملا به نوع کول زدن زنان هرمزگاني شبيه است . شايد قرابت لباس هندي ها با لباس بندري هم از همين منظر قابل مطالعه باشد. در هر صورت آنچه بيش از هر عاملي در نوع لباس بانوان هرمزگاني تاثير گذاشته است آب و هواي گرم و مرطوب منطقه است .
دين اکثريت مردم شهرستان بندر خمير اسلام از مذاهب سني شافعي و حنفي و شيعه جعفري مي باشد. اقليت هاي مذهبي ساکن در اين ناحيه در حد بسيار کمي مي باشند.
مشکلات و محدوديت هاي فرهنگي و اجتماعي و امکانات مرتبط با آنها از جمله موانع توسعه اين ناحيه مي باشند. اين ناحيه از يکسو به دليل موقعيت و جايگاه خاصي که دارد به لحاظ فرهنگي و اجتماعي از گسستي طبيعي با ساير نواحي کشور برخوردار است و از سوي ديگر نيز به دليل افزايش مهاجرت ها آن هم از نوع فراناحيه اي و بين منطقه اي با بروز مشکلات فرهنگي ميان بوميان و مهاجران مواجه شده است . اين در حالي است که اين ناحيه به لحاظ برخورداري از امکانات و زير ساختهاي فرهنگي اجتماعي مناسب نيز بي بهره است . اين موضوع باعث گرديده تا ناحيه بندر خمير از اين لحاظ با دشواري هايي همراه باشد.
٥- صنايع دستي شهرستان بندرخمير
اکثر صنايعي که در شهرستان بندرخمير رايج بوده است عبارتند از: رودوزي هاي سنتي، لنج سازي، بربط سازي، منبت کاري سنتي، بافت محصولات حصيري، چلنگري يا آهنگري سنتي، صنايع دريايي (محصولات صدفي)، سفالگري، بافته هاي داري.
٦- الگوي معيشت شهرستان بندرخمير
بر اساس سرشماري سال ١٣٨٥ تعداد شاغلين بخشهاي مختلف اقتصادي شهرستان در اين سال برابر ١٠٦١٢ نفر بوده است . تعداد شاغلين بخش کشاورزي در اين سال معادل ١١٦٧ نفر و سهم اين بخش در کل اشتغال شهرستان حدود ١١ درصد مي باشد.
تعداد شاغلين بخش صنعت و معدن شهرستان در اين سال ٣٨٢٧ نفر و سهم اشتغال اين بخش نيز حدود ٣٦.١ درصد است . در نهايت تعداد شاغلين بخش خدمات شهرستان براساس سرشماري نفوس و مسکن سال ١٣٨٥ برابر ٥٦١٢ نفر و سهم آن از اشتغال شهرستان حدود ٥٢.٩ درصد است (مرکز آمار ايران ، ١٣٨٥).
ترکيب اشتغال شهرستان غلبه و گسترش زياد بخش خدمات و صنعت و معدن را در اقتصاد آن بخوبي نشان مي دهد برتري بخش خدمات به دليل موقعيت خاص جغرافيايي همچنين محدوديتهاي منابع آب و خاک و فعاليت کارخانه بزرگ سيمان هرمزگان در اين شهرستان و به تبع آن حضور پر رونق فعاليتهاي خدماتي مرتبط تا حدودي قابل قبول است ضمن اينکه بخش اعظم فعالين بخش کشاورزي نيز در زيربخش آبزيان به فعاليت مشغولند. بر اساس اطلاعات سرشماري عمومي کارگاهي که هر ١٠ سال يک بار اجرا مي شوند در سال ١٣٨١ حدود 5/3 درصد از کارگاه هاي صنعتي استان در بخش مرکزي شهرستان بندرخمير استقرار دارند و خمير تنها شهرستاني است که داراي يک کارخانه بزرگ سيمان در هرمزگان مي باشد. همچنين بخش مرکزي شهرستان بندر خمير با تمرکز ٦ معدن از ١٥ معدن فعال مهم منطقه (٤ معدن گچ ، يک معدن آهک و يک معدن مارن ) و ١٣٥ نفر کارکن (٥٥ درصد شاغلان معادن مهم استان ) با اهميت ترين مرکز معدني استان محسوب مي شود. در شهرستان بندرخمير همچنين يک دفتر گمرکي وجود دارد که عمدتا به ترخيص کالاهاي تعاوني هاي مرزي، بازارچه هاي مرزي و ملواني مي پردازد.
