بخشی از مقاله
بررسي ژن هاي مقاومت Vh٨,Vh٤,Vh٢ به بيماري لکه سياه سيب در باغات استان فارس با استفاده از نشانگرهاي مولکولي
چکيده
لکه سياه سيب پر خسارت ترين بيماري سيب در تمام نقاط جهان است و بطور کلي خسارت آن در طي دوره رويش بيش از خسارت مربوط به ساير بيماريهاي سيب ميباشد. مناسب ترين روش مبارزه با اين بيماري استفاده از ارقام مقاوم مي باشد .به منظور توليد ارقام مقاوم ، ابتدا بايد ژنهاي مقاومت در منابع ژنتيکي شناسايي شود. اين پژوهش به منظور شناسايي حضور ژن هاي مقاومت Vh٨,Vh٤,Vh٢ به لکه سياه در ٦٩ ژنوتيپ مختلف سيب در استان فارس با استفاده از نشانگرهاي مولکوليSCAR وSSR انجام شد.
پس از جمع آوري نمونه هاي برگي و استخراج DNA، واکنش زنجيره اي پليمراز (PCR) بر روي آنها انجام گرديد. نتايج نشان داد که از تعداد ٤ آغازگر مورد استفاده در مجموع ٣٩ قطعه قابل امتيازدهي ثبت گرديد. طول قطعات حاصل از آغازگرهاي CHb٠٢١٠، S٢٢، CHd٠٣٠١ و OPL١٩ به ترتيب ١٢١، ١٣٠٠، ١٢٤ و ٤٣٣ مي باشد. بيشترين قطعه توليدي متعلق به آغازگرS٢٢ (١١ قطعه ) و کمترين قطعه توليدي مربوط به آغازگر CHd٠٣٠١ (٨ قطعه ) مي باشد. درصد چندشکلي براي چهار آغازگر برابر ١٠٠ بود. در مجموع هر چه والدين از هم دور باشند، امکان توليد هتروزيس بيشتر شده و احتمال موفقيت در ايجاد ژنوتيپ هاي برتر افزايش خواهد يافت .
کلمات کليدي: لکه سياه سيب ، ژن مقاومت ، نشانگر مولکولي، واکنش زنجيره اي پليمراز،SSR،SCAR
١-مقدمه :
از نظر اهميت اقتصادي ميتوان گفت که لکه سياه سيب پر خسارت ترين بيماري سيب در تمام نقاط جهان است و بطور کلي خسارت آن در طي دوره رويش بيش از خسارت مربوط به ساير بيماريهاي سيب ميباشد. اين خسارت شامل نقصان مقدار محصول ، کاهش کيفيت و کميت آن و افزايش هزينه بهره برداري ميباشد. خسارت بيماري گاهي به ٧٠% مقدار محصول ميرسد. نمونه ي قارچ عامل بيماري لکه سياه سيب ابتدا در سال ١٨١٩ در سوئد توسط فريز جمع آوري و تشخيص داده شده است . در ايران نيز بيماري مزبور اولين بار در سال ١٣٢٥ به وسيله اسفندياري گزارش گرديد. (دولتي بانه و مجدي، ١٣٨٨)
عامل بيماري لکه سياه قارچي است به نام Vent ur i a i naequal i s از رده آسکوميست که اسپورهاي جنسي در يک ساختار کيسه مانند به نام آسک توليد ميکند. (٢٠٠٠ ,Vai l l ancour t and Har t man ) مهندسي ژنتيک و روش هاي به نژادي مولکولي امکان ايجاد واريته ها و گياهاني با صفاتي ويژه را فراهم ميکند که دسترسي به آنها از روشهاي معمول غيرممکن است .از جمله ي اين صفات ، صفت مقاومت به تنش هاست که به دليل اهميت فراوان تنش هاي زنده و غيرزنده تهديدکننده گياهان ، توجه محققين را بسيار به خود جلب کرده است .تکنيکهاي مهندسي ژنتيک امکان رديابي، جداسازي، اصلاح ، انتقال و بيان تک ژن يا گروههايي از ژنهاي مرتبط به هم از يک موجود به موجود ديگر را فراهم کرده است .(آگريوس ، ١٣٨٩) در بهنژادي مقاومت به لکه سياه در تکثير سيب ها، ژن مقاومت Vf به ٨٢١ Mal us f l ori bunda برمي گردد که در اين راه مورد استفاده قرار گرفت . (١٩٩٦ ,.MacHar dy ;١٩٧١ ,.Boone)
منابع گوناگوني از مقاومت به لکه سياه کشف شده است (١٩٦٩ ,Wi l l i ams, Kuc). چند ژن اصلي مقاومت به لکه سياه از ميوه هاي کوچک گونه سيب هاي آسيايي سرچشمه گرفته اند. ژن Vbj از Mal us baccat a j acki i ، ژن Vb از M. baccat a ، ژن Vm
از٨٠٤ M. Xmi cr omal us and M. Xat r osangui nea ،Vr ازA٧-Russi an Seedl i ng( R١٢٧٤٠)M. pumi l a ،Vf از ٨١٢ M. Xf l or i bunda، Vh٢وVh٤ از A٧-R١٢٧٤٠ و Vh٨ از M. si ever si i به لاين ها و انتخاب هاي اصلاحي وارد شده اند که آنها را براي اهداف اصلاحي قابل استفاده مي سازد (٢٠٠٥ ,.Bus et al ;٢٠٠٣ ,.Li ebhar d et al) تا کنون اساساً مقاومت Vf در ارقام تجاري ثبت شده است .
٢- مواد و روش ها:
تعداد ٦٩ رقم کشت شده در باغات استان فارس براي انجام آزمايش انتخاب شدند. در اواخر ارديبهشت و اوايل خرداد ماه برگ هاي تازه و جوان اين ارقام به منظور شناسايي ژن هاي مقاومت به لکه سياه سيب جمع آوري شدند.
جهت استخراج DNA ارقام مورد بررسي از روش CTAB استفاده شد.
آغازگرهاي مورد استفاده مطابق جدول زير مي باشد.
واکنش زنجيرهاي پليمراز با استفاده از ٢ ميکروليتر DNA ژنومي ، مواد PCR شامل dNTP mi x ،TagDNA pol ymer ase ،
Mgcl٢ و PCRbuf f er که از شرکت سيناژن مي باشد، آغازگر و آب دوبار تقطيراستريل انجام شد.
