بخشی از مقاله
چکیده:اخیراً با توجه به محدودیت روزافزون ذخائر آبزیان و منابع آبی، آبزیپروری به روش پرورش متراکم و فوق متراکم رو به گسترش میباشد. انگل ایکتیوفتیریوس مولتیفیلیس شایعترین انگل در ماهیان آب شیرین است. استفاده از مواد شیمیایی برای درمان زمانی مؤثر است که انگل در مرحله فاز آزاد زندگی باشد؛ چرا که در بقیه مراحل زندگی، توسط کیست اطراف خود محافظت میگردد. استفاده از واکسن برای پیشگیری از این بیماری بهترین گزینه است. در این تحقیق اثر رادیوواکسن بر ترکیب لاشه ماهی قزلآلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. لاشه ماهیان مواجه شده با انگل زنده، در مدت یک و 2 هفته پس از مواجهسازی، دارای درصد خاکستر بالاتری نسبت به گروههای واکسینه شده و به خصوص گروه کنترل منفی بود. همچنین آنالیز ترکیبات شیمیایی لاشه ماهیان گروه کنترل منفی درصد چربی بالاتری را نسبت به سایر گروهها نشان دادند. میتوان در آخر اینگونه نتیجهگیری نمود که گروههای ایمنزا شده با واکسن غیرفعال - پرتودیده و فرمالینه - و نانوذره آلژنیک اسید در مقابل انگل ایک نسبت به گروه کنترل مثبت به خوبی مقاومت نشان دادهاند؛ که مصرف میزان بیشتر چربی لاشه و به دنبال آن کاهش معنیدار خاکستر لاشه که دال بر رشد و نمو بیشتر انگل در بدن ماهیان این گروه است تأیید قوی بر این نتیجه میباشد.
واژگان کلیدی: رادیوواکسن، قزلآلای رنگین کمان، ایکتیوفتریوس مولتی فلیس، ترکیبات لاشه
مقدمه
مصرف آبزیان در دهههای اخیر به دلیل افزایش جمعیت و رویکرد عمومی به مصرف غذاهای حاصل از منابع آبزی در حال افزایش است. این امر موجب شده است تا بهرهبرداری از ذخائر آبزیان از دریا و آبهای داخلی به حدی بالا رود که آنها را با خطر نابودی مواجه سازد.[1] با توجه به محدودیت روزافزون ذخائر آبزیان و منابع آبی، آبزیپروری به روش پرورش متراکم و فوق متراکم رو به گسترش میباشد. اما لازم به ذکر است که درمان شیمیایی و استفاده از آنتیبیوتیکها در سیستمهای پرورشی متراکم و فوق متراکم آبزیان به علت اثرات منفی فراوان از جمله مهار سیستم ایمنی، باقی ماندن در بافتها و خطر برای بهداشت انسانی 2]، 3، [4، افزایش مقاومت پاتوژنها در مقابل بیماری[5] و اثرات مخرب محیط زیست [6] مورد انتقاد بوده و به همین علت مصرف آنتیبیوتیکها در اروپا، آمریکا و دیگر کشورها به شدت محدود گردیده است .[7]
به همین منظور، در جهت کاهش و یا اجتناب از استفاده از این مواد در آبزیپروری واکسنها به عنوان جایگزینی مؤثر در کنترل بیماریهای مختلف در نظر گرفته میشوند5]، 8، .[9 طبق تحقیقات صورت گرفته انگل ایکتیوفتیریوس مولتی فیلیس - Ichthyophthirius multifiliis - شایعترین انگل در ماهیان آب شیرین میباشد. این انگل در سیستمهای پرورش متراکم و فوق متراکم مشکلساز بوده و به سرعت شیوع مییابد و میتواند گاهی تا %100 تلفات ایجاد کند.[10] استفاده از مواد شیمیایی برای درمان، علاوه بر معایب فوق، زمانی مؤثر واقع میشود که انگل در مرحله فاز آزاد زندگی - تومونت و ترونت - باشد؛ چرا که در بقیه مراحل زندگی، توسط کیست اطراف بدن محافظت میگردد .[6] با توجه به همین دلایل استفاده از واکسن برای پیشگیری از این بیماری مورد توجه قرار گرفته است .[11] بنابراین هدف از این تحقیق استفاده از رادیوواکسن - انگل غیرفعال شده توسط پرتو گاما - ضد این بیماری انگلی و بررسی اثر آن بر ترکیب لاشه ماهی قزلآلای رنگین کمان میباشد.
-2 مواد و روش کار -1-2 تهیه تروفونت انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس
به منظور داشتن تروفونتهای کافی به منظور پرتوتابی و همچنین برای انجام مرحله مواجهسازی تجربی، ابتدا تعدادی انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس فعال از ماهیان با آلودگی سنگین به انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس تهیه و آنها را به آکواریومی حاوی50 عدد ماهی قزلآلا رنگین کمان اضافه نموده که در این صورت شرایط برای رشد انگل فراهم میشود. پس از آلودگی شدید ماهیان، توسط الک دارای چشمه 200 میکرونی تروفونتها جمعآوری میگردند.
-2-2 پرتودهی انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس
پرتوتابی تروفونتهای جمعآوری شده با دز 30 کیلوگری به وسیله سیستم گاماسل نوردین- مدل PX-30 - - 220 - IssIedovapel و با نرخ دز 0/22 گری بر ثانیه با چشمه کبالت 60 به منظور تهیه رادیوواکسن انجام گرفت .[12]
-3-2 غیرفعالسازی انگل با استفاده از فرمالین - واکسن غیرفعال فرمالینه -
انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس زنده به مدت 2 ساعت در دمای اتاق با فرمالین 3 درصد مواجه و سپس با دور 3000 × g به مدت 2 دقیقه سانتریفوژ میگردد. پس از سانتریفوژ مایع رویی خارج و 3 مرتبه با 1 میلیلیتر محلول استریل 0/15 - PBS مولار و - pH 7/4 جستجو داده میشود.
-4-2 آمادهسازی نانوذرات آلژنیک اسید
ارگوسان تجاری تهیه شده از شرکت شرینگ پلاو با محلولPBS با pH برابر 7/2 مخلوط گردید. سپس نمونه به مدت 30 دقیقه در دستگاه سونیکاتورکاملاً سونیکه شد و در rpm 5000 به مدت 15 دقیقه سانتریفوژ گردید.[13] نمونهها پس از رسوب در اتانول 96 درصد، در دمای 40 درجه سانتیگراد خشک و سپس آسیاب شدند تا اندازه ذرات به 125-53 میکرون رسیدند. پرتوتابی پودر ایجاد شده با دز 30 کیلوگری با سیستم گاماسل - PX-30 - IssIedovapel - و با نرخ دز 0/22 گری بر ثانیه با چشمه کبالت 60 انجام گرفت 14]، 15، .[16 پس از پرتوتابی، نمونه در دمای 4 درجه سانتیگراد برای آزمایشهای بعدی نگهداری شد.
-5-2 طرح آزمایش
در این تحقیق هفت تیمار و برای هر تیمار سه تکرار در نظر گرفته شده است. تیمارها شامل تیمار ماهیان مواجه شده با 100 عدد انگل ایکتیوفتریوس مولتی فلیس غیرفعال شده با پرتو گاما به عنوان رادیوواکسن - گروه - 1، تیمار ماهیان مواجه شده
