مقاله بررسی رابطه بین نیازهای ارتباطی و سبکهای ارتباطی کارکنان ( سازمان منطقه آزاد کیش )

بخشی از مقاله

بررسی رابطه بین نیازهاي ارتباطی و سبکهاي ارتباطی کارکنان (سازمان منطقه آزاد کیش)

چکیده ارتباطات یکی از مهم ترین ابزار جامعه متمدن می باشد و می توان گفت که ارتباطات مهم ترین عامل توسعه و تعالی انسانی است؛

موفقیت در هر سازمانی بستگی به تخصیص و به کارگیري مناسب ابزار، تجهیزات، پول، مواد خام و منابع انسانی آن سازمان در برنامه هاي آن دارد و این امر در صورتی امکان پذیر خواهد بود که این سازمان ها بتوانند مهارت ها، توانایی ها و خصوصیات فردي و جمعی کارکنان خود را در راستاي اهداف سازمان به کار گیرند. شناسایی نیازهاي ارتباطی کارکنان اقدامی است در جهت ایجاد تعامل بین سازمان و منابع انسانی آن. علاوه بر نیازهاي ارتباطی شناسایی شده الگو ها و روشهاي ارتباطی که شامل (سبک کنترلی، برابري، ساختاري، پویا، تفویضی و اجتناب) وجود دارد که با تلفیق این دو، ارتباط و اندازه گیري بین آنها می توان به نقاط ضعف و قوت ارتباطات در سازمان پی برده و در مدیریت منابع انسانی تحول شگرفی ایجاد نمود. همچنین به دنبال این نتایج انگیزش و عوامل افزایش کارایی در سازمان بر اساس ارتباطات سازمانی و نیاز آن ها مشخص خواهد شد. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین نیازهاي ارتباطی و سبکهاي ارتباطی کارکنان شکل گرفته است. نمونه آماري پژوهش حاضر را کارشناسان و مدیران سازمان منطقه آزاد کیش به تعداد 120 نفر تشکیل می دهند. در این پژوهش از دو پرسشنامه محقق ساخته با روایی مناسب و پایاي 0/99 (سبکهاي ارتباطی) و 0/98 (نیازهاي ارتباطی کارکنان) براي جمع آوري اطلاعات استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، پیرسون و مقایسه میانگین جوامع استفاده شد. نتایج نشان داد که تمامی سبکهاي ارتباطی (کنترلی، برابري، پویا، تفویضی، ساختاري و اجتناب) با نیازهاي ارتباطی کارکنان رابطه دارند. همچنین سه سبک پویا، تفویضی و برابري بیشترین ارتباط و سبک اجتناب کمترین ارتباط را با نیازهاي ارتباطی کارکنان دارند.

کلید واژه ها : نیازهاي ارتباطی، سبکهاي ارتباطی، سبک اجتناب، سبک برابري، سبک تفویضی، سبک پویا، سبک کنترلی، سبک ساختاري، سازمان منطقه آزاد کیش

.1 مقدمه

هدف کارکنان از کار و تلاش همانند سایر آحاد مردم ارضاي نیازهاي اساسیشان است. رفتار یک فرد در هر زمان و در هر کجا به نوع و قدرت »انگیزه« و »نیاز« وي دارد. روشن است افراد در وضعیتها و شرایط مختلف، داراي نیازهاي خاص و در نتیجه انگیزهاي براي پاسخگویی به آنها هستند.(عباسی، (13905 شناسایی نیازهاي ارتباطی کارکنان اقدامیاست در جهت ایجاد تعامل بین سازمان و منابع انسانی آندر این چارچوب می توان خلهاي موجود در کانال هاي ارتباطی سازمان و کارکنان را از جمله نیازهاي آنها بشمار

آورد. علاوه بر نیازهاي ارتباطی شناسایی شده الگوها و روشهاي ارتباطی شامل (سبککنترلی،برابري،ساختاري،پویا،تفویضیواجتناب) وجودداردکهباتلفیقایندو ارتباط و اندازه گیري بین آنها می توان به نقاط ضعف و قوت ارتباطات در سازمان پی برده و در مدیریت منابع انسانی تحول شگرفی ایجاد نمود. همچنین به دنبال این نتایج انگیزش و عوامل افزایش کاراییدر سازمان بر اساس ارتباطات سازمانی و نیاز آن ها مشخص خواهد شد. با توجه به موارد بالا محقق در صدد است بررسی رابطه بین نیازهاي ارتباطی و سبکهاي ارتباطی کارکنان (سازمان منطقه آزاد کیش) تا بتوان از نتایج آن براي توسعه و بهبود استراتژي هاي منابع انسانی استفاده شود.

2. ادبیات نظري

 سبک های ارتباطی

سبک کنترلی

در سبک کنترلی ، فردیکه عامل ارتباطی است و ارتباط برقرار میکند مثلاً رئیس، به اقدامات و تفکرات خاص افراد دیگر در رابطه با خودش جهت خاصی میدهد و آنها رامحدود میکند ،این سبک به طورکلی یکطرفه است و باز خور همدراین نوع رابطه بیشتر به منظور شرح و تفصیل(پایینی به بالایی )به کارمیرود. یکی از اهدافی که از اتخاذ این سبک دنبال میشود این است که فرد ارتباط برقرارکننده به دنبال تدوین نظر یا تخاصی دربارةکار است. ( اورکی، .(10 :1391

سبک برابري

سبک تساوی یک سبک ارتباطی دو طرفه است که د رآن فرستنده و گیرندة پیام ه ردو(رئیس و مرئوس) از یکدیگر تأثیر و تأثر میپذیرند و رئیس (درمقابل مرئوس) سعی در ترغیب و برانگیختن زیر دست خود دارد مثلاً در مواردی نظیر برنامه ریزي ،،هدفگ ذاري ،انجام وظیفه و یا تفکر و تعمق پیرامون وظایف . فضای بحث بین طرفین در درونساز مانباز است و هر دو طرف در محیطی که پذیرای عقاید گوناگون و مختلف است با یکدیگر تصمیم گیری میکنند (ارشیونگف، .(2004

سبک ساختاري

مدیرانی سبک ساختاری را انتخاب میکنند که معتقد به برقراری و تحقق اصول سازمان ازطریق برنامه ریزي ،برنامه های زمانی و ساختار ها به وسیله فرآیند های ارتباطی میباشند. تأکید چنین افرادی بر بحث پیرامون افراد ،استانداردها ،جداول و برنامه ها ،قوانین ومقررات و رویه هایی است که میبایست به مرحله اجرا برسند . لذا ارتباطات نیز به منظور برقراری چنین سیستمها وکارکردهای ساختاری همسو میشوند تا نهایتاً در مرحله عمل بتوان اینچنین عملکرد. ماهیت ارتباطات در چنین سبکی عمدتا عینی است واحساسات قوی و پررنگ به ندرت دراین سبک ارتباطی درسازمان دیده میشود. (اورکی، .(10 :1391

سبک پویا

این سبک ارتباطی توسط مدیرانی اتخاذ و انتخاب میشود که کاملاً فعال،جسور و بیپروا هستند. در این سبک تمایل طرف ارتباطی یا فرستندة پیام براین است که درفرآیندارتباطات اصل مطلب ،گفته شده و خیلی به درازا کشیده نشود. یعنی در حداقل زمان ممکنه بهترین و اثر بخش ترین نوع ارتباطات و تبادل اطلاعات را به وجود آورد. سبک پویا از تأکید و اصرار بر خط مشی های خاص، رویه ها و مقررات در سازمان اجتناب میورزد (برادولوهالند،.2001 )

سبک تفویضی

در این سبک ارتباطی ،رئیس ،مدیر یا مافوق تمایل به جلب حمایت و کمک از جانب افراد دیگر (یعنی طرف های ارتباطی خود را ) دارد. به عبارت دیگ ر،تمایلی به نظارت و سرپرستی مستقیم افراد خود ندارد،بلکه بیشتر ترجیح میدهد تا طرفهای ارتباطی،خودیاری شوند تا مستقیما از سوی مدیر،(کلارك، . 58 :1997)

سبک اجتناب

درحقیقت کسانیکه این سبک ارتباطی را بر میگزینند از تعامل با دیگران گریزان هستند وتمایلی به برقراري ارتباط ندارند. ایشان ترجیح میدهند که نه بردیگران اثر بگذارند ونه از آنها تأثیر بپذیرند. آنها حتی حاضرند برای فرار از موضوع اصلی (ارتباطات وتعامل با دیگران)به تاکتیک های انحرافی نیز دستبزنند. (اورکی، . 11 :1391 )

 نیازهاي ارتباطی کارکنان

همه انسانها با صرف بهترین سرمایه زندگی خود در محیط کار به دنبال تامین نیازهاي زندگی خود هستند و میزان رضایت آنها از سازمان با میزان تامین این نیازها رابطه مستقیم دارد. به نظر میرسد نیاز کارکنان اساسا به 3 دسته زیر قابل تقسیم باشد:

 نیازهاي اساسی : نیازهایی هستند که هر انسانی در قبال اشتغال خود توقع تامین شدن آنها را دارد . برخی از این نیازها عبارتند از:

تامین هزینههاي اولیه زندگی: هزینههاي اولیه، هزینههایی را شامل می شود که با حیات و سلامت جسمانی افراد ارتباط مستقیم دارد. تامین این میزان از نیازها حداقلهاي مورد انتظار افراد شاغل در یک بنگاه اقتصادي است. اگر شغلی نتواند این میزان از نیاز انسانی را تامین کند، شرایط لازم براي ادامه فعالیت در آن شغل را ندارد و فرد شاغل خواسته یا ناخواسته آن را ترك میکند.

امنیت شغلی: از جمله نیازهاي اساسی هر فرد شاغل در یک فعالیت اقتصادي، داشتن امنیت شغلی است. امنیتی که فرد شاغل بتواند با تکیه بر آن برنامه بلندمدت براي زندگی و خانواده تحت پوشش خود تدوین کند. همه افراد علاقهمند هستند سرمایه عمر خود را صرف کاري کنند که همیشه از منافع آن بهرهمند شده و بی دلیل از ادامه آن محروم نشوند.

3

 نیازهاي واکنشی: این نیازها دستهاي از خواستهاي انسانی را در بر میگیرند که تامین آنها از سوي سازمان، واکنشهاي مثبتی از سوي کارکنان در پی دارد و نه تنها باعث رضایت کارکنان، بلکه باعث بالندگی آنان می شود برخی از این نیازها عبارتند از:

احساس برابري : انسانها در محیط کار خود بویژه در سازمانهایی که پرسنل زیادي دارند، علاقهمند هستند در مسائلی مثل دستمزد، مزایا و امنیت شغلی با همه پرسنل به طور عادلانه و برابر رفتار شود. عدم رعایت هریک از موارد مذکور، انگیزههاي کار مطلوب را از کارکنان میگیرد و این مساله علاوه بر ایجاد نگرانی در کارکنان، به زیان سازمان نیز تمام می شود.

احساس همراهی : شرایط حاکم بر سازمان، روابط بین کارکنان با یکدیگر و مدیران را تعیین میکند. هر چه میزان همراهی مدیران و کارکنان بیشتر باشد، نتایجی که حاصل می شود براي سازمان مطلوبتر است. همچنین در این شرایط میزان رضایت کارکنان از سازمان نیز بیشتر احساس می شود.

احساس پذیرفته شدن :افزایش مشارکت پرسنل از طریق به کارگیري نظرات و ایدههاي کارکنان در تصمیمگیريها و همکاري آنها در بهبود و پیشبرد امور سازمان، تفویض اختیار در سطوح مختلف، از بهترین شیوههاي اثبات پذیرفته شدن کارکنان به عنوان عضوي از خانواده سازمانی است.

احساس تعلق به سازمان:. یک سازمان سالم، سازمانی است که افراد به دلیل شرایط حاکم بر آن به کار در آنجا علاقهمند باشند و تلاش کنند براي آن سازمان فردي مفید و موثر باشند. سازمانی که زمینههاي ابداع، نوآوري و خلاقیت در کارکنان را فراهم کند.

احساس افتخار: کارفرمایان میتوانند با ایجاد زمینههاي موفقیت کارکنان در مسوولیت سازمانی، باعث افزایش علاقه آنان به کار شده و این علاقهمندي به نوبه خود باعث موفقیت بیشتر سازمان می شود. نتیجه این فرآیند، موفقیت فرد و سازمان است که در یک تعامل برد برد، رضایت هر دو گروه تامین می شود.

 نیازهاي انگیزشی: گروهی از نیازهاي انسانی هستند که تامین آنها از سوي سازمان با برونداد مثبت و ابراز شادمانی کارکنان همراه است. تامین نیازهاي انگیزشی از جمله (توجه به امور رفاهی کارکنان، توجه به برنامههاي مورد علاقه کارکنان) اغلب میتوانند شوق بسیاري در کارکنان ایجاد کنند و کارایی آنان را به میزان قابل توجهی افزایش دهند

(فرهنگی، .(59 :1382

3. هدف، مدل مفهومی و فرضیات تحقیق

تحقیق حاضر با هدفشناخت و توصیف رابطه بین نیازهاي ارتباطی و سبکهاي ارتباطی کارکنان سازمان منطقه آزاد کیششکل گرفته است که در همین راستا مدل مفهومیو فرضیات تحقیق به شرح زیر مطرح می گردد:

4


 فرضیات تحقیق

 بین نیازهاي ارتباطی و سبک کنترلی کارکنان (سازمان منطقه آزاد کیش) رابطه وجود دارد.

 بین نیازهاي ارتباطی و سبک برابري کارکنان (سازمان منطقه آزاد کیش) رابطه وجود دارد.

 بین نیازهاي ارتباطی و سبک ساختاري کارکنان( سازمان منطقه آزاد کیش) رابطه وجود دارد.

 بین نیازهاي ارتباطی و سبک پویاي کارکنان (سازمان منطقه آزاد کیش) رابطه وجود دارد.

5