بخشی از مقاله
چکیده
چکیده هدف این تحقیق بررسی رابطه بین سازمان یادگیرنده و خلاقیت و نوآوری در کارکنان تربیت بدنی دانشگاههای آزاد اسلامی منطقه پنج بود. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- همبستگی استفاده شد. بهمنظور گردآوری دادهها از پرسشنامه سازمان یادگیرنده و پرسشنامه خلاقیت و نوآوری استفاده شد. هر دو پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی برخوردار بوده و در تحقیقات قبلی استفاده شده بودند. پایایی آنها نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ /91 0 برای پرسشنامه سازمان یادگیرنده و 0/ 72 برای پرسشنامه سنجش خلاقیت محاسبه شده بود. روسا، کارشناسان تربیتبدنی و فوق برنامه واحدهای دانشگاههای آزاد اسلامی منطقه 5 که شامل 50 نفر بودند جامعه و نمونه آماری این تحقیق را تشکیل دادند. از روشهای آماری توصیفی و استنباطی ازجمله ضریب همبستگی پیرسون و از تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه برای آزمون فرضیهها در سطح ِo؟P< استفاده شد. نتیجه کلی این تحقیق حاکی از آن بود که بین سازمان یادگیرنده و خلاقیت و نوآوری سازمانی ارتباط معنیداری وجود دارد، از میان مؤلفههای سازمان یادگیرنده مؤلفه "مهارتهای فردی" بیشترین میانگین را به خود اختصاص داد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان میدهد مؤلفههای اصلی در پیش بینی متغیر وابسته - خلاقیت سازمانی - ، سه مؤلفه چشم انداز مشترک، تفکر سیستمی، و یادگیری تیمی هستند؟
واژههای کلیدی: سازمان یادگیرنده ، خلاقیت و نوآوری، کارکنان تربیت بدنی
-1 مقدمه
مدیران امروز در هر سازمانی که باشند یک مشکل مشترک دارند و آن سرعت تحولات است. باید گفت بیثباتی، روابط انسانی، سرعت تحولات، عمدهترین چالشهای مدیریت میباشند. دهه جاری نسبت به دهه گذشته در زمینه سرعت وقوع تحولات، سرعت انتقال اخبار و رویدادها و زمان دگرگونیها تفاوت زیادی دارد. این دگرگونیهای تند و سریع باعث میشود تا زمان منسوخ شدن اطلاعات فرا رسدعموماً. سازمانهایی که نتوانند یک سیستم اطلاعاتی مناسب طراحی و پیاده سازی کنند، دچار مشکلات عدیده اطلاعاتی خواهند شد - میرصانع، . - 1386 موضوع یادگیری سازمانی در حدود دهه1970 میلادی مطرح شد. یادگیری افراد در درون سازمان را یادگیری سازمانی گویند. یادگیری سازمانی برای توصیف انواع خاصی از فعالیتهایی که در سازمان جریان دارد بکار گرفته میشود - رهنورد، . - 1378 نظریه سازمان یادگیرنده نظریه جدیدی میباشد که پیترسنگه در سال 1990 آن را ارائه داده است. که بدنبال راههای جدید و نو برای پاسخگویی به جهان متغیر و متحول امروزی میباشد - رابینز. - 2003 3
سازمان یادگیرنده سازمانی است که در آفرینش، کسب و انتقال دانش، در تغییر و هماهنگ کردن رفتار خود برای منعکس کردن دانش و بینش جدید، مهارت دارد - علاقه بند، . - 1386 پیتر سنگه برای ایجاد سازمان یادگیرنده، پنج نظم اساسی »خود بالندگی یا تسلط فردی1، الگوی ذهنی2، آرمان گرایی - بینش مشترک - 3 ، یادگیری تیمی4و تفکر سیستمی«5 را مطرح میکند که اساس و پایه پژوهش حاضر را نیز تشکیل میدهد. تسلط یا قابلیت شخصی عبارت است از نظامی که طی آن فرد به صورت مستمر دیدگاههای شخصی خود را روشنتر و عمیقتر مینماید، انرژی و توان خود را متمرکز میکند، صبر و بردباری خود را گسترش میدهد - رحمان سرشت . - 1386 مدلهای ذهنی ، انگاشتهای بسیار عمیق و یا حتی تصاویر و اشکالی هستند که بر فهم ما از دنیا و نحوه عمل ما در مقابل آن اثر میگذارند. - سنگه، . - 1390 یادگیری تیمی، در سازمانهای یادگیرنده برای تحقق برنامهها - که همه اعضاء باآن موافقند - ، همه متفقاً با هم کار میکنند. یادگیری تیمی مستلزم به کار بستن مطالب مطرح شده در گفتگوها و فرایندهای فکری و یادگیری به صورت جمعی را مطرح میکند - جاکوب، . - 2007
تفکر سیستمی اصلی است که همه اصول را به هم پیوند میدهد، از آنها چارچوبی برای ایجاد سازمان یادگیرنده میسازد و سبب میشود که سایر اصول بهعنوان تدابیری مجزا تلقی نشوند و بهطور یک پارچه و در ساختاری هماهنگ از مبانی نظری و عملی ترکیب شوند - قدمگاهی . - 1383 چشم انداز مشترک - آرمان مشترک - ، از نظر کرامتی - - 1385 زمانی که حس تعهد در گروه شکل بگیرد و تصویر مطلوبی از آینده با ویژگی پاسخ گویی فردی، ایجاد گردد، چشم انداز مشترک پدید میآید. به باور اندیشمندان، یکی از اهداف ایجاد بستر یادگیری سازمانی و توسعه سازمان یادگیرنده همانا ایجاد زمینه و افزایش سطح خلاقیت و نوآوری در سازمانهاست، امروزه طبق نظریههای جدید سازمان و مدیریت، یکی از مهمترین عناصر و وظایف مدیریت، ایجاد زمینه لازم برای بروز خلاقیتها و نوآوریها بهمنظور ایجاد تحول در سازمانها،جهت همگام شدن با محیط غیرقابل پیش بینی میباشد - نژاد ایرانی،. - 1381
رافائل - 2010 - 1 در تحقیقی با عنوان فاکتورهای مؤثر بر پایداری یادگیری سازمانی، نشان داد که پویاییها و یادگیریهای تیمی، آرمان مشترک، تسلط فردی و الگوهای ذهنی تأثیر پایداری بر یادگیری سازمانی دارند. لارین - 2004 - 1 در تحقیقی نشان داد، هر کدام از مدیران که به پنج اصل سازمان یادگیرنده از جمله قابلیتهای شخصی، الگوهای ذهنی، یادگیری تیمی، بینش مشترک و تفکر سیستمی برای توسعه و نگهداری دانشگاه معتقد بودند؛ برای حرکت به سمت سازمان یادگیرنده، تشکیل یک تیم رهبری در دانشگاه و تغییرات معلم محور و برای دستیابی به تغییرات، خلاقیت و داشتن بینش مشترک را ضروری می-دانستند. ماریا - 2003 - 3 در پژوهشی به بررسی تبیین نوآوری سازمان بهوسیله ابعاد سازمان یادگیرنده پرداخت و به این نتیجه رسید که ابعاد سازمان یادگیرنده نوآوری را پیش بینی میکنند.
کانتوگیورگز و همکاران - 2005 - 4 در تحقیقی با عنوان "بررسی رابطه بین ویژگیهای سازمان یادگیرنده و سازگاری با تغییرات، نوری و عملکرد سازمانی" در یافتند که، ویژگیهای سازمان یادگیرنده برای سازگاری با تغییرات، نوری و عملکرد سازمانی پیش بینی کنندههایی قوی هستند. آلبرتو و همکاران - 2007 - 5 در تحقیقی مشخص کردند که سبک رهبری، خصوصیات شخصی و یادگیری سازمانی با هم به صورت جمعی بر نوآوری مؤسسه تأثیر میگذارند. یافتههای کریمی - - 1391 در پژوهشی با عنوان، رابطه بین خﻻقیت و انگیزش مدیران با میزان کاربست مؤلفههای سازمان یادگیرنده در مدارس راهنمایی و متوسطه دولتی شهر اراک، نشان داد که بین میزان خلاقیت مدیران و کاربست مؤلفههای سازمان یادگیرنده همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد.
نژاد ایرانی - - 1389در تحقیقی تحت عنوان، بررسی وضعیت ویژگیهای سازمانهای یادگیرنده و رابطه آن با خلاقیت کارکنان در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی، نتیجه گرفت که بین ویژگیهای سازمان یادگیرنده و خلاقیت کارکنان در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی رابطه معناداری وجود دارد و این رابطه مثبت است. نتایج حاصل از تحقیق احسانی - - 1387تحت عنوان، بررسی رابطه مؤلفههای سازمان یادگیرنده و خلاقیت و نوآوری دبیران نشان داد که رابطه مثبت و معناداری بین نمره کلی سازمان یادگیرنده و خلاقیت و نوآوری وجود دارد. که بیانگر این مطلب است که هرچه یک سازمانی یادگیرندهتر باشد، کارکنانش از میزان خلاقیت و نوآوری بیشتری برخوردار میشوند - و بالعکس - .
-2روش شناسی تحقیق
در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- همبستگی استفاده شد. بهمنظور گرد آوری دادهها از دو پرسش نامه 5 گزینهای به سبک لیکرت استفاده شد: پرسشنامه سازمان یادگیرنده: تألیف مایل مارکورات . این پرسشنامه شامل 24 سؤال بسته پاسخ میباشد. که سؤالات 1 تا 6 آن مؤلفه مهارتهای فردی، 7 تا 12 مؤلفه مدلهای ذهنی، 13 تا 16 مؤلفه چشم انداز مشترک، 17 تا 20 مؤلفه یادگیری تیمی، 21 تا 24 مؤلفه تفکر سیستمی و مجموع سؤالات پرسش نامه، متغیر سازمان یادگیرنده را میسنجد. برای سنجش خلاقیت و نوآوری، از پرسشنامه خلاقیت و نوآوری در سازمان که شامل 24 سؤال بود استفاده شد. هر دو پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی برخوردار بوده و در تحقیقات قبلی استفاده شده بودند، همچنین توسط اساتید مدیریت و تربیت بدنی مورد تأیید قرار گرفتند. پایایی آنها نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ 0 / 91 برای پرسشنامه سازمان یادگیرنده و 72 0/برای پرسشنامه سنجش خلاقیت محاسبه شده است.
