بخشی از مقاله
بررسی میزان شیوع آسیب های جسمانی در فعالیت های ورزشی منتخب و رژه نظامیان
چکیده:
آسیبهای جسمانی جزء لاینفک فعالیتهای ورزشی و تمرینی بوده و یک مشکل انسانی در افراد نظامی محسوب می شود. هدف از این تحقیق توصیفی و گذشته نگر، بررسی میزان شیوع آسیب های جسمانی در فعالیتهای ورزثی و رژه نظامیان و ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری از آسیب ها بود. آزمودنی های این پژوهشی، ۱۸۲۰ نفر از دانشجویان افسری یکی از دانشگاه های کشور با میانگین دستی همراه با انحراف استاندارد ۱/۹ ۲۲/۲ سال، قد سانتیمتر و وزن ۷۸ ۶۹/۵ کیلوگرم بودند که به صورت داوطلبانه در این تحقیق ثرکت نمودند- ابزاری که در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد، پرسشنامهای محقق ساخته بود که شامل اطلاعاتی نظیر مشخصات دموگرافیکه فعالیت منجر به آسیب، محل آسیب، شدت آسیب و علل بروز آسیب بود. نتایج نشان داد که شیوع آسیب تجمعی برای کلی دانشجویان ۲۷/۴٪ بود و به ازای هر ۱۰۰ دانشجوی افسری مورد مطالعه، ۱۰/۲ مورد آسیب در هر ماه از نیمسال تحصیلی وجود داشت. میزان آسیبهای رخ داده در اندام تحتانی (۷۴/۳۳٪) به طور معناداری بیشتر از نواحی دیگر بود و ناحیه زانو دچار بیشترین میزان آسیب شد (۰/۰۵ کP). در مجموع، بیشتر آسیبهای رخ داده در آزمودنیهای مورد مطالعه، در تمرین رژه (۴۳٪) و سپس تکواندو (۲۳٪) اتفاق افتاد(۰۵{ کP)، و اغلب آنها از نوع متوسط (۴۳/۴۵٪) و شدید (۳۲/۰۹٪) بودند. از نظر دانشجویان افسری، تمرین مفرط و بیش تمرینی (۲۲/۷٪) و گرم نکردن کافی (۱۵/۳٪) و از نظر مربیان رزمی و فرماندهان گردان ها و گروهان ها، عدم آمادگی جسمانی کافی (۲۰۶٪)، به عنوان مهمترین علل ایجاد آسیب دانشجویان افسری معرفی شدند (۰/۰۵ کP). افزایش آمادگی جسمانی دانشجویان افسری، تعدیل شدت، مدت و حجم تمرینات، جلوگیری از بیش تمرینی، آموزش شیوههای صحیح گرم گردن بدن به دانشجویان افسری، از جمله راهکارهای پیشگیری از آسیب - های ورزشی و تمرینی میباشند.
کلمات کلیدی شیوع آسیب تجمعی، آسیعی های جسمانی، فعالیتهای ورزشی، تمرین رژه، دانشجوی افسری.
گوگل تهی انجام تمرینات نظامی و برنامههای مختلف ورزشی طی دوره آموزشی و تحصیلی تظامی به میزان زیادی قدرت بدنی، استقامت، چابکی و آمادگی جسمانی نظامیان را افزایش داده و تأثیر به سزایی در کنترل وزن، کاهش بیماریهای قلبی-عروقی، افزایش اعتماد به نقسر، کاهش تنش و اضطراب روزانه و به طور کلی افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی نظامیان دارد (۱، ۲ و ۳۲). نمونه ای از این فعالیتهای جسمانی شامل دو، ورزش های سوئدی (ث نارو دست و دراز و نشست)، ورزش های رزمی، رژه و آداب نظامی، ثنا و غیره می باشد (۱۹). علی رغم تمامی فواید حضور منظم در فعالیتهای فوق، آسیبهای جسمانی جزء لاینفک این فعالیتها بوده و یک مشکل اساسی در افراد نظامی محسوب می شود (۲۱،۲۳ و ۳۱). این آسیبها اغلب منجر به کاهش سطح آمادگی جسمانی پرسنل، ناتوانی و محدود کردن افراد برای انجام فعالیتها، ترخیص آنها از وظایف محوله و حتی بستری شدن پرسنل شده و به طور کلی می توانند تبعات و هزینه های درمانی بالایی را برای فرد و سازمان مربوطه ایجاد نمایند (۳۱، ۲۵، ۲۱ و ۳۲). در این رابطه کارگروه پیشگیری از آسیب ارتش آمریکا برآورد نمود که آسیبها در ارتش موجب از دست رفتن سالانه بیش از ۵۵۰۰۰۰ روز کاری می شوند که بیش از ۷۵ درصد آنها به وسیله تمرینات جسمانی شدید ایجاد شده اند(۳۲). یک مطالعه که در طی ۶ سال و به صورت گذشته نگر و با بررسی پروندههای پزشکی انجام گرفت، نشان داد که آسیبهای جسمانی به مدت ۲۹۴۳۵ روز در سال منجر به از کار افتادگی شده است. در آن مطالعه، میانگین مدت آسیب دیدگی برای هر آسیب برابر ۱۳ روز بوده است. اگرچه این مطالعه نشان داد که در طی ۶ سال، نهایتاً ۹۵ درصد از نظامیان آسیب دیده به جایگاه های خود باز می گردند، اما ۴ درصد نیز به واحدهای دیگر منتقل می شوند و ۰/۹ درصد نیز از ارتش اخراج خواهند شد (۲۵). در مطالعه دیگری که در سال ۱۹۹۸ به بررسی آسیبهای جسمانی افسران در دوره آموزشی اختصاص داشت، هر آسیب جسمانی به طور میانگین به ۱/۵ مشاوره پزشکی منجر ثاده است. ۹۲ درصد موارد آسیبهای جسمانی به درمان یا محدود کردن فعالیت منتهی شده بود و برای ۸۶ درصد آسیب ها، انواع مرخصی از وظایف محوله تجویز گردید (۱۷). چوی و همکاران (۲۰۱۰)، نیز در پژوهشی نهان دادند که میزان شیوع آسیبی تجمعی یک گروه از نظامیان کرهای ۱۳/۴٪ بود و در مجموع ۱۱۰۰ نفر از افراد مورد بررسی (۸۲۳۱ نفر) طی یک دوره ۶ هفته ای آموزش نظامی دچار آسیب شدند (۱۱). جونز و همکاران (۲۰۱۰)، میزان آسیبهای منجر به بستری شدن سربازان آمریکایی را طلی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ میلادی ۱۰۰۰ مورد به ازای هر صد هزار نفر در سال و میزان آسیبههای تحت درمان قرار گرفته در کلینیکهای برپایی را ۹۹۹ مورد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در سال گزارش کردند (۲۰). موارد فوق نشان می دهد که آسیبههای جسمانی به طور مکرر حین تمرینات نظامی اتفاق میافتند، بنابراین ایجاد راهکارهایی برای پیشگیری یا به حداقل رساندن آسیبها فروری به نظر میرند. بی شک اولین مرحله در فرایند پیشگیری و کنترل آسیبهای جسمانی بررسی میزان شیوع و علل بروز آسیبها می باشد (۱۰، ۱۹ و .y( واضح است اگر ابتدا میزان آسیبهای در فعالیتهای جسمانی نظامیان و همچنین عل بوجود آورنده آسیبها ث ناسایی شده و در قدم بعدی راهکارهایی برای به حداقل رساندن و پیشگیری ارائه شود، گام بزرگی در زمینه حفظ سلامت نظامیان برداشته خواهد شد. همچنین این موضوع میتواند صرفه جویی اقتصادی را برای بسیستم درمانی نیروهای نظامی همراه داشته باشد (۱ و ۲۳). بررسیها نشان می دهد که به کارگیری این راهکارها در دوره آموزشی نظامیان در آمریکا به صرفه جویی معادل ۴/۵ میلیون دلار در سال منجر شده و همچنین تأثیر به بزایی در افزایش آمادگی و روحیه نظامیان داشته است (۲۳ و ۳۲). علیرغم موارد فوق و اهمیت پیشگیری و کاهش آسیبهای جسمانی در بین پرسنل نظامی، تاکنون در کشور ما در زمینه بررسی آسیبهای جسمانی ناشی از فعالیتهای ورزشی و تمرینی نظامیان حین دوره های آموزشی و تحصیلی هیچ گزارشی منتشر نشده است. تحقیق حاضر با هدفبررسی میزان شیوع آسیبهای جسمانی در فعالیتهای ورزثی (کاراته، جودو و تکواندو) و تمرین رژه که بخش عمدهای از محتوای برنامه های آموزشی و روزمره دانشجویان افسری را تشکیل می دهند، انجام شد.
روش نشناسی پژوهش حاضر از نوع توصیفی و گذشته نگر بوده و به شکل میدانی اجرا شد. آزمودنیهای این تحقیق، ۱۸۲۰ نفر ( ۸۵۱ نفر دانشجوی سال دوم افسری و ۹۶۹ نفر دانشجوی بسال اول افسری) از دانشجویان افسری یکی از دانشگاههای کشور با میانگین سنی همراه با انحراف اسم تاندارد ۱/۸۹ ۲۲/۲۱ سال، قد ۶۵ /۰ E ۱۷۶ سانتیمتر وزن ۵* {۷ ۶۹۵۳E کیلوگرم و شاخص توده بدن ۲/۱۱ |E= ۲۲/۳ کیلوگرم بر متر مربع بودند که به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت نمودند. ابزاری که در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات به کار برده شد، پرسشنامه ای محقق ساخته بود. این پرسشنامه شامل مشخصات دموگرافیک، فعالیت منجر به آسیب، محل آسیب، شدت آسیب، علل بروز آسیب و برخی اطلاعات مورد نیاز دیگر بود. قابل توجه است که روایی صوری پرسشنامه مذکور به تأیید گروهی از پزشکان متخصص طب نظامی و اساتید صاحب نظر تربیت بدنی رسید. همچنین برای بسنجش پایایی پرسشنامه، ۶۰ دانشجویی افسری در یک فاصله زمانی الذي هفته ای، اقدام به تکمیل پرسشنامه کردند. پایایی پرسشنامه با استفاده از فتح سریع به همبستگی پیرسول پل نعمان آمد که برابر با پیوند . انداز این آسیبهای جسمانی بك آن دسته از آسیب ها اطلاق می نشود که خائیل اجرای فعالیتهای ورزشی و تمرینی دانشجویان افسری همچون ورزشهای رزمی و تمرین رژه به وجود آمدند که این آسیبیها یا منجر به مراجعه به پزشک یا مراقبت پزشکی شده باشند و یا فرد آسیب دیده را دچار محدودیت یا دوری از انجام فعالیتهای معمولی نموده باشند. همچنین شدت آسیبهها بر اساس روش دستامب" و همکاران (۲۰۰۶)، با توجه به مدت دوری دانشجوی افسری از انجام فعالیتهای معمولی به ۴ دسته آسیب خفیف (بدون دوری)، متوسط (کمتر از ۸ روز)، شدید (۸ تا ۳۰ روز) و خیلی شدید (بیش از ۳۰ روز) طبقه بندی شد. آسیبهایی که منجر به بستری شدن در بیمارستان، جراحی یا گچ گرفتن عضو دانشجویی افسری نشدند، در گروه خیلی شدید قرار گرفتند (۱۲). جمع آوری اطلاعات از دانشجویان افسری طی دو هفته پایانی نیمسال اول سال تحصیلی ۸۸-۱۳۸۷ انجام شد. برای این منظور، محققان پس از کسب معرفی نامه در محلی های تشکیل کلاس های تربیت بدنی حضور یافتد و بعد از هماهنگی های لازم با مربیان، موافقت آنها را جهت همکاری جلب کردند. سپس پرستی نامه ها در حضور مربیان بین دانشجویان افسری توزیع شد و توغیحات لازم در رابطه با اهداف طرح و نحوه تکمیل پرل شنامه ها به آنها ارائه و در ادامه پریشنامه ها توسط دانشجویان افسری تکمیل شد. از آنجایی که شرکت در این تحقیق به صورت داوطلبانه بود، آزمودنیها پیش از تکمیل پرسشنامه، فرم رضایت نامه ای را مبنی بر موافقت خود برای شرکت در تحقیق تکمیل و امضاء نمودند. همچنین به منظور تأیید و تکمیل اطلاعات جمعآوری شده از دانشجویان افسری، با مربیان رزمی و فرماندهان گردان ها و گروهان ها در خصوص میزان شیوع، نوع آسیب و مهمترین علل آسیب دیدگی دانشجویان افسری در فعالیتهای ورزئی و تمرین رژه، مصاحیه حضوری به عملی امد. در مجموع با ۱۸ فرمانده و ۱۵ مربی مصاحبه صورت گرفت۔ در این پژوهشی، شیوع آسیب تجمعی از تقسیم تعداد افراد آسیب دیده (با یک یا چند آسیبیا) بر کلی تعداد دانشجویان افسری گروه بدست آمد. برای بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. از روشی های آماری توصیفی جهت تدوین جدول توزیع فراوانی، میانگین و در صدها و در بخش آمار استنباطی از آزمون خی دو (نیکویی برازش )
جهت مقایسه میزان شیوع آسیب بین انواع فعالیتها و نواحی مختلف بدن، استفاده شد. قابل توجه است که کلیه عملیات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۷ انجام گرفت و سطح معناداری آزمونها ۰۵/ ۰ یک P در نظر گرفته شد.
یافتهها جدول ۱، تعداد دانشجویان آسیب دیده، شیوع آسیب تجمعی و تعداد آسیبهای جسمانی رخ داده در فعالیتهای ورزشی و رژه دانشجویان افسری را در طول نیمسال اول سال تحصیلی ۸۸-۱۳۸۷ نشان می دهد. نتایج نشان داد که شیوع آسیب تجمعی برای کل دانشجویان سال های اول و دوم افسری ۴/ ۲۷٪ بود و در مجموع ۴۹۹ نفر از ۱۸۲۰ دانشجویی افسری مورد مطالعه، در طول نیمسال اول سال تحصیلی ۸۸-۱۳۸۷، در فعالیتهای ورزشی و تمرین رژه دچار آسیب شدند. مجموع آسیبهای ثبت شده ۷۴۸ مورد بود و برخی از دانشجویان افسری آسیب دیده بیش از یک مورد آسیب را گزارش نمودند. همچنین به ازای هر ۱۰۰ دانشجوی افسری مورد مطالعه ۱۰/۲ مورد آسیب در هر ماه از نیمسال تحصیلی گزارش شد.
حداول ۲ و ۳. نوز بع آسبب را در نواحی و اندام های مخالف ندس نشان میدهد. نتایج تحلیل های آماری نشان داد که در مجموع، آسبب های اندام تحتانی ||۳۳||۷۴: ) به طور معناداری بسنر از نواحی سر و کردن، تنه، اندام فوقانی و ارگان های داخلی بوده است تا ۰/۰۰۰۵ - P، ۱۳۸۹-٪ (جدول ۲). همچنین نابخ نام داد که در هر دو گروه دانسجو بار صال اول و سال دوم افسری ناحیه زانو (به ترتیب ۲۹/۱۷٪ و ۲۵۲۹. " دچار ببشربن مبزار آسبب تسده بود
فعالسهای منجر به آسبب، تعداد، درصد و میرال آسیبهای موجود در دو گروه دانشجو بانی سال های اول و دوم افسری در جدول ۴ نشان داده شده است. نتایج آزمون خی دو نشان داد که در مجموع بیشتر آسیبهای رخ داده در آزمودنی های مورد مطالعه در تمرین رژه (۴۳/۰۵٪) و سپس نکواندو(۲۲/۸۶٪) اتفاق افتاده است (۰/۰۰۰۵ - P ۱۳۶۰-٪). در دانشجویان سال دوم افسری آسیبهای موجود در رشته تکواندو (۳۲/۶۶٪) و رژه (۳۱/۱۸:" از دیگر فعالیتها بسنس نر بودند (۰۰۴ }۰ = y-۱۹ ، P(، و در دانشجویان سال اول افسری آسیبهای رخ داده در نمر بن رژه (۵۲/۹۴") به طور معناداری بیشتر از آسیبهای رخ داده در ورزش های رزمی و دیگر فعالیتهای ورزشی بوده است (۰/۰۱ - P، ۱۱/۲ - ٪). بین میزان آسیبهای موجود در تکواندو در دو گروه دانشجویان سال اول و (x-Yi Y » P = ۰/۱۰ ( سال دوم افسری (به ترتیب ۶/۱۹ و ۱۳/۰۴ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر) تفاوت معناداری وجود نداشت
همچنین بین میزان آسیبهای رخ داده در کاراته در دو گروه دانشجویان سالهای اول و دوم افسری (به ترتیب ۲/۰۶ و ۶/۷۰ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر) تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰/۰۹۶ = X'-Y/YY ، P(- تفاوت معناداری نیز بین میزان آسیبهای رخ داده در تمرین رژه در دو گروه دانشجویان سالهای اول و دوم افسر (به ترتیب ۲۲/۲۹ و ۹۲/۴۶ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر) مشاهده نشد
اطلاعات مربوط به شدت آسیبهای رخ داده در نمودار ۱، قابل مشاهده است. نتایج تحلیل آماری حاکی از آن بود که در مجموع بیشتر آسیبهای رخ داده در آزمودنیهای مورد مطالعه از نوع متوسط (۴۳/۴۵٪) و شدید (۳۲/۰۹٪) بوده اند (۰/۰۰۰۵ = P ، .(x -۲۴۲/۷ در خصوص علل ایجاد آسیبی نتایج حاکی از آن است که در مجموع، تمرین مفرط و بیش تمرینی (۲۲/۷٪) و گرم نکردن کافی (۱۵/۳٪) به طور معناداری به عنوان مهمترین علل ایجاد آسیب از نظر دانشجویان افسری معرفی شدهاند (۰/۰۰۰۵ - P سایر موارد همچون تغذیه نامناسب (۷/۹٪)، خستگی جسمانی (۷/۵٪)، عدم نظارت و هدایت نادرست مربی (۶٫۸٪) و ساعت نامناسب اجرای فعالیت (۶/۲٪) در رتبه های بعدی قرار گرفتند. موارد فوق الذکر تقریباً ۷۰٪ از کل علل آسیب ذکر شده توسط دانشجویان می بانشند۔ از نظر مربیان رزمی و فرماندهان گردان ها و گروهان ها، عدم آمادگی جسمانی کافی (۲۰/۶٪)، عدم نظارت و هدایت نادرست مربی (۱۱/۳٪)، گرم نکردن کافی (۹/۲٪) و عدم آمادگی روحی و روانی کافی (۹/۲٪) به عنوان مهمترین علل ایجاد آسیب از نظر هودنیهای P = مربیان رزمی و فرماندهان گردان ها و گروهان ها معرفی شدند. بسایر موارد همچون عدم برنامه ریزی آموزشی و تربیتی مناسب (۷/۲٪)، آسیب دیدگی قبلی (۷/۲٪) و تمرین مفرط و بیش تمرینی (۶/۲٪) در رتبه های بعدی قرار گرفتند. شیوع آسیب تجمعی، نسیتی است که درصد افراد آسیب دیده را در یک گروه خاص نشان می دهد (۱۹). نتایج این پژوهش نشان داد که شیوع آسیب تجمعی برای کل دانشجویان سال های اول و دوم افسری ۲۷/۴٪ بود و در مجموع، ۴۹۹ نفر از ۱۸۲۰ دانشجوی افسری مورد مطالعه، در طول یک نیمسال تحصیلی (نیمسال اول سال تحصیلی ۸۸- ۱۳۸۷)، در فعالیتهای ورزشی و تمرین رژه آسیب دیده اند. تحقیقات مشابه نتایج متفاوتی را در مورد شیوع آسیب تجمعی گزارش کردهاند. هیر (۱۹۹۸)، در تحقیقی به بررسی میزان شیوع و نوع آسیبهای عضلانی اسکلتی حین تمرینات پرسنل نظامی پرداخت. ۳۲۱ دانشجوی افسری از ۳ مرکز آموزشی در یک دوره یک ساله مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان شیوع تجمعی آسیب ۶۰٪ بود و در مجموع، ۲۷۸ آسیب در ۱۹۴ دانشجویی افسری اتفاق افتاد. میزان شیوع آسیب ۷/۲۱ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر در ماه بود و بالاترین میزان شیوع آسیب حین ۵ تا ۶ هفته اول تمرینات مقدماتی شدید گزارش شد (۱۷). هاروود و همکاران (۱۹۹۹) در تحقیقی گزارش کردند که شیوع تجمعی آسیب ۴۶٪ بود و در مجموع، ۴۹ نفر از ۱۰۶ دانشجوی افسری مورد مطالعه در طول ترم دچار آسیب شدند(۱۵). بیلینگس" (۲۰۰۴)، در پژوهشی گذشته نگر به بررسی میزان شیوع آسیبها و ثناسایی عوامل خطرزای آسیب در نظامیان پرداخت. آزمودنیهای این تحقیق را ۱۲۱۰ دانشجوی افسری (۹۸۶ مرد و ۲۲۴ زن) شرکت کننده در یک دوره آموزشی نظامی مقدماتی ۳ ماهه در آکادمی نیروی هوایی آمریکا (در سال ۲۰۰۲) تشکیل دادند. شیوع آسیب تجمعی در مردان ۴۳٪ و در زنان ۶۶٪ گزارش شد. میزان شیوع آسیب در مردان ۲۰/۵ مورد و در زنان ۳۵/۵ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر در ماه گزارش شد (۹). گاس و همکاران (۲۰۰۶)، نیز طی تحقیقی با بررسی میزان شیوع آسیبهای ناشی از پرکاری اندام تحتانی و کمردرد بین دو گروه از دانشجویان افسری (یک گروه با طول اندام متناسب و گروه دیگر با عدم تناسبی طول اندام)، در طول یک سال تمرینات نظامی و فعالیتهای ورزشی گزارش کردند که تیوع تجمعی آسیب در طول یک بالا ۱۸٪ و میزان آسیبی ۱/۵ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر در ماه بود (۱۴). نتایج تحقیق حاضر نشان داد به ازای هر ۱۰۰ دانشجوی افسری مورد مطالعه ۱۰/۲ مورد آسیب در هر ماه از نیمسال تحصیلی وجود داشته است. این تعیزان دور تحقیقی هیر(۱۹۹۸)، بیلیتگس (۲۰۰۴) و گاس و همکاران (۲۰۰۶)، به ترتیب ۷/۲ مورد، ۲۰/۵ مورد و ۱/۵ مورد به ازای هر ۱۰۰ نفر در ماه گزارش شد. همانطور که ملاحظه می شود، تحقیقات فوق نتایج کم و بیش اعتقاوتی را در مورد میزان آسیب و همچنین شیوع آسیب تجمعی گزارش کردهاند. البته این موضوع قابل توجیه است، چرا که نوع تمرینات، تعداد آزمودنیها، طول دوره مطالعه، نوع آسیبهای گزارش شده و ماهیت دورههای آموزشی در تحقیقات فوق متفاوت بوده و همین موضوع سبب تغییر پذیری نتایج شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در مجموع، میزان آسیبهای رخ داده در اندام تحتانی (۷۴/۳۳٪) به طور معناداری بیشتر از نواحی سر و گردن، تئه، اندام فوقانی و ارگان های داخلی بوده است. این نتایج با یافتههای هیر(۱۹۹۸)، گاس و همکاران (۲۰۰۶)، بیلیکس (۲۰۰۴)، جردن و شوئلنوس" (۱۹۹۴)، آلمیدا و همکاران"
