بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر یک برنامه منتخب کار با وزنه به دو روش هرمی و هرمی معکوس بر برخی شاخصهاي آمادگی جسمانی و مهارتی دختران کاراتهکا بود. براي این± منظور 24 دختر کاراتهکا منتخب شهرستان بجنورد با میانگین و انحراف± معیار سنی دختران کاراته کا هر دو گروه 17/63 0/53، میانگین و انحراف معیار قد دختران کاراتهکا هر دو گروه 162/09 0/47 به صورت همگن در دو گروه تجربی 1 و 2 تقسیم شدند. گروه تجربی1 روش تمرینی با وزنه هرمی و گروه تجربی 2 روش تمرینی با وزنه هرمی معکوس را به مدت 8 هفته، در هر هفته 3 جلسه 1/5 ساعته به صورت روز در میان انجام دادند. پیش و پس از دوره تمرین ویژگیهاي آنتروپومتریک - قد و وزن - RM1 و نیم رخ مهارتی دختران کاراتهکا بررسی شد. براي مقایسه پیش و پس آزمون گروهها از آزمونT همبسته و براي مقایسه بین گروهی از آزمون T مستقل استفاده شد . سطح معنیداري 5 درصد تعیین گردید - . - p 0/05 نتایج نشان داد هردو روش هرمی و هرمی معکوس بر قدرت عضلانی هر دو گروه - =p0/05 - تأثیر معناداري داشت. یافتههاي این تحقیق نشان میدهد روش هرمی احتمالا نسبت به روش هرمی معکوس جهت استفاده کاراتهکاها روش مناسبتري است. مربیان و بدنسازان تیمهاي کاراته میتوانند از روش هرمی در تمرینات قدرتی کاراتهکاها به خصوص کاتا روها هم به جهت افزایش قدرت عضلانی و هم افزایش بیشتر سرعت و تعادل و هم به جهت تأثیرات مثبت بر روي نیمرخهاي مهارتی با در نظر گرفتن شرایط محیطی و در نظر گرفتن شرایط سنی و قد و... استفاده نمایند.
مقدمه
ورزشکار یا فردي که به تازگی تمرین قدرتی را شروع کرده است، این تمرینها را به خاطرتغییرات بیولوژیکی ناشی از آن در عضلات اسکلتی انجام میدهد و انتظار دارد که ظاهر، سلامتی و یا عملکرد او را در یک کار مشخص بهبود بخشند. قابل توجهترین اثر تمرینهاي قدرتی در ورزشکاران یا افراد غیرورزشکار، افزایش قدرت بر اثر افزایش اندازة عضله است؛ زیرا فعالیت قدرتی روي عضله، در محیط داخلی سلول عضلانی، بی نظمی ایجاد میکند و موجب آسیبهاي فیزیولوژیکی بافتهاي درگیر میشود. این آسیبهاي فیزیولوژیکی و فشارهاي مکانیکی تولید شده در عضله بر اثر تمرین قدرتی، موجب سنتز پروتئین در زمان استراحت می شوند. به هرحال، با توجه به نوع انقباض، شدت انقباض - در صدي از حداکثر قدرت - و حجم تمرین - تکرار و نوبت - ، مسیرهاي سیگنالی متفاوتی فعال خواهند شد و بنابراین، وسعت سازگاريها یکسان نخواهد بود. از طرف دیگر، قدرت عضله، نه تنها بر اثر اندازة عضله تعیین میشود، بلکه به توانایی سیستم عصبی براي فعال کردن مناسب عضلات نیز مربوط است - آقاعلی نژاد و همکاران، . - 1391 آدمی همواره در جستجوي این است که سریعتر بدود، بیشتر بپرد، دورتر پرتاب کند و قدرت مقاومت و مهارت بیشتري را به نمایش بگذارد. همچنین علاقه دارد که حرکات ورزشی خود را به نحو احسن انجام دهد. در تحقق چنین اهدافی، افراد آمادگی جسمانی مطلوبی داشته باشند. به همین منظور می بینیم که با توجه به اینکه در قرون گذشته کندوکاو براي روش هاي بهتر بدنسازي تکامل بسیار آهسته و تدریجی داشته و در سالهاي اخیر به واسطه تغییرات بسیار زیاد، نتایج حیرت آوري در نمایش ورزشهاي قهرمانی مانند کاراته مشاهده شده که همگی از تحقیقات علمی ریشه میگیرند - خداداد، . - 1368 تمرینهاي مقاومتی که به عنوان تمرینهاي قدرتی یا تمرینهاي با وزنه شناخته میشود، یکی از پر طرفدارترین تمرینها جهت کسب آمادگی جسمانی افراد و به خصوص آمادگی جسمانی ورزشکاران است. واژههاي قدرت، وزنه و تمرینهاي مقاومتی براي توصیف نوعی تمرین به کار برده میشوند که در آن لازم است عضلات بدن در مقابل یک نیروي مخالف به حرکت درآیند و معمولا به وسیله انواع تجهیزات ورزشی انجام میشوند افرادي که در برنامههاي تمرینات مقاومتی شرکت میکنند، انتظار دارند که به مزایاي برنامه نظیر: افزایش قدرت، افزایش اندازه عضله، بهبود عملکرد ورزشی، افزایش توده بدون چربی و کاهش چاقی دست یابند. اگر برنامه تمرینات مقاومتی به خوبی طراحی گردد و به طور مداوم اجرا شود تمامی این مزایا را ایجاد میکند - امیدبخش، . - 1394 تمرینهاي مقاومتی میتواند موجب تغییر در ترکیب بدن، قدرت، هایپرتروفی عضله و عملکرد حرکتی مطلوب در ورزشهاي مختلف شود. در همه موارد فوق الذکر رعایت برخی اصول پایه براي حصول تغییرات بهینه لازم و ضروري است .این اصول با رعایت روش تمرین مقاومتی یا نوع سیستم، به کار گرفته میشود. با ترکیب مناسب برنامههاي مختلف تمرینی و دستکاري متغیرهاي تمرین میتوان به قدرت مطلوب یا هایپرتروفی عضلانی دست یافت. در مجموع در بسیاري از رشتههاي ورزشی، ورزشکاران بسته به نوع و ماهیت مهارت مورد اجرا و میزان استفاده و نقش عضلات در عملکرد بهینه، به مقادیر مشخصی از قدرت نیاز دارند - بس ماجین و همکاران ، . - 1976 اجراي تمرینات غیر متنوع براي چندین ماه منجر به فلات در قدرت، توان و ترکیب بدن میشود. به علاوه استفاده نامحدود از یک سیستم یا تکنیک میتواند بعد از طی تمرینهاي مختلف منجر به فلات شود - امیدبخش، . - 1394 شایان ذکر است که نمیتوان خط ممیزهي خاصی جهت جدا کردن پروتکلهاي مختلف تمرینات قدرتی در نظر گرفت، اما میتوان چنین عنوان کرد که در هر برنامهي تمرینی یکی از اهداف به عنوان هدف اصلی در نظر گرفته میشود و تمرکز برنامه بر بهبود آن هدف ویژه است. در هنگام تمرین، بدن خود را با تمرین سازگار میکند و بیشترین سازگاري در پاسخ به برنامههاي مختلف تمرینی، به ویژه تمرینات قدرتی، در زمان استراحت پس از تمرین و برگشت به حالت اولیه به وقوع میپیوند - نیکبخت، . - 1378 یکی از مهمترین دلایلی که بعد از مدتی انجام تمرینات ورزشی بدن دچار یکنواختی میشود این استکه مداوماً حرکات و تمرینات تکراري انجام میگیرد، براي مقابله با این مشکل باید راههاي تازهاي براي فشار آوردن روي بدن و عضلات پیدا کرد و یکی از بهترین این راهها استفاده از سیستمهاي تمرینی متفاوت است امروزه شاهد انجام تحقیقات متنوعی در رشتهي تربیت بدنی و علوم ورزشی در سراسر جهان هستیم. برخی از این تحقیقات به بررسی تأثیر برنامههاي تمرینی مختلف بر قابلیتهاي آدمی اختصاص یافته است. هدف از انجام چنین تحقیقاتی آن است که روشن شود یک برنامه تمرینی ویژه کدام یک از قابلیت هاي ورزشکار را افزایش یا کاهش می دهد؛ به عبارت دیگر، اگر بر قابلیت تأثیر معنی داري دارد، آیا بر دیگري نیز همان تأثیر را دارد یا اثرش متفاوت است . نتایج حاصل از این پژوهشها موجب بهبود عملکرد ورزشکاران میشود و روز به روز رکوردهاي رشتههاي مختلف ورزشی را ترقی میدهد و بر دانش بشر در این زمینه میافزاید. امروز ورزش کاراته رشتهاي تخصصی است که اصول علمی بر تمامی ابعاد آن حاکم شده است. دیگر بر همگان روشن است که رسیدن به قهرمانی نتیجه یک تلاش گسترده علمی و فنی است که به صورت توانایی هاي فوق العاده بروز میکند. دیدگاه علمی به ورزش کاراته موجب شده است که یکی از ارکان آن یعنی علم تمرین مورد توجه و بررسیهاي علمی فراوانی قرار گیرد و هم اکنون متخصصان علم تمرین در رهبري تیمها و قهرمانان جهان از جایگاه ویژهاي برخوردارند بارها مشاهده شده است که اکثر مربیان کاراته براي افزایش قدرت و نیروي انفجاري نوآموزان خود متوسل به روشهاي آماگی جسمانی مختلفی میشوند که در بیشتر آنها انرژي کاراته را هدر می دهند و بخش کمی از آن را در جهت نیروي انفجاري و قدرت سوق می دهند. حسینی و همکاران - 1391 - ، نیز به اثر یک دوره تمرین قدرتی با دو الگوي باردهی متفاوت هرمی دوگانه و پلکانی معکوس بر برخی قابلیتهاي فیزیولوژیک کشتیگیران جوان پرداختند و نتایج این مطالعه پیشنهاد میکند دو برنامه متفاوت تمرین مقاومتی استفاده شده، نتایج مشابهی در ایجاد حداکثر قدرت و حجم عضلانی ایجاد میکند. اما براي افزایش استقامت عضلانی، الگوي باردهی پلکانی معکوس و براي افزایش توان پاها، الگوي باردهی هرمی دوگانه مناسبتر است حسینی و همکاران . - 1391 - مکانیسم هایی که تأثیر انواع تمرینات مقاومتی را در رشد عضلانی – اسکلتی تبیین میکنند مهم و همواره مورد توجه بوده است. بخشی از هایپرتروفی عضله اسکلتی مربوط به اثر کوتاه مدت و بلند مدت فاکتور رشد میباشد - رجبی، . - 1374 باتوجه به اینکه تمرینات مقاومتی امروزه در اکثر رشتههاي ورزشی در مراحل مختلف آمادگی - پیش از فصل و فصل مسابقه - استفاده می شوند و از مهمترین موضوعات براي مربیان و ورزشکاران بحث زمان، عدم یکنواختی در عملکرد ورزشی، سرعت بازیابی و ریکاوري بیشتر در طول فصل تمرینات است، کسب دانش درباره متغیرهاي اینگونه تمرینات براي مربیان و دست اندرکاران تیمهاي مختلف ورزشی و ورزشکاران اهمیت بسزایی دارد. در تحقیقات انجام گرفته که درفوق اشاره گردید تنها به یک جنبه از تمرینات آمادگی جسمانی و یا مهارت توجه گردیده است که جز محدودیت تحقیقات فوق میباشد. اما در این تحقیق سعی میگردد هردو جنبه آمادگی جسمانی - قدرت - و مهارت و تأثیرات متقابل آنها بر همدیگرمورد بررسی قرار گیرد. همچنین مهمترین سوال براي مربیان و دست اندرکاران تیمهاي کاراته این است که چه نوع تمرین مقاومتی و با چه شدت، حجم و مدتی می تواند محرك مناسبی براي افزایش قدرت عضلانی و تأثیر مثبت بر نیمرخ مهارتی داشته باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر از ترکیب دو سیستم متفاوت تمرین قدرتی - سوپرست متقابل هرمی و سوپرست متقابل هرمی معکوس - استفاده خواهد شد و اثرات این دو سیستم - که از سنگین ترین روشهاي تمرینات قدرتی کار با وزنه هستند - بر دختران کاراتهکا بررسی خواهد شد. با توجه به موارد یاد شده اکنون محقق به دنبال پاسخ به این سوال است که یک برنامه منتخب کار با وزنه به دو روش هرمی و هرمی معکوس بر برخی شاخصهاي آمادگی جسمانی و مهارتی دختران کاراتهکا مؤثر است؟
روششناسی تحقیق
این تحقیق با توجه به اهداف و استفاده از نمونههاي انسانی و عدم کنترل تمامی متغیرهاي مزاحم از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون - دو گروه تجربی - و ازنظر هدف کاربرديمی باشد. بدین منظور پس ازانتخاب داوطلبانه آزمودنیهاي تحقیق بر اساس شرایط و معیارهاي تحقیق از میان افراد واجد شرایط، نمونههاي تعیینشده به در دو گروه تجربی یک و دو قرار گرفتند
