بخشی از مقاله
بهبود بازده تلقیح مصنوعی در میش با استفاده از اکسیتوسین
چکیده
هدف از این آزمایش بهبود بازده تلقیح مصنوعی در گوسفند با استفاده از اکسـیتوسـین در مـیشهـاي نـژاد لـري بختیاري در انتهاي فصل تولید مثلی بودهاست. این آزمایش به منظور افزایش بـازده تلقـیح مصـنوعی در گوسـفند طراحی و خرداد 1389، در مزرعه پژوشی دانشگاه کشاورزي کرج انجام شد. در این مطالعه 45 میش سه تـا چهـار ساله به صورت تصادفی انتخاب و براي همزمانی فحلی به مدت 14 روز سیدرگذاري شـدند. هنگـام سـیدر بـرداري
500 واحد eCG دریافت وسـپس بـه پـنج گـروه مسـاوي تقسـیم شـدند. گـروه اول بـه عنـوان شـاهد، هورمـون اکسیتوسین دریافت نکرد. چهار گروه دیگر به دو دسته تزریـق درون عضـلانی و درون وریـدي تقسـیم و در هـر دسته میشها در دو سطح 80 و 100 واحد، هورمون اکسیتوسین را دریافت کردند. میزان باز شدن سـرویکس ده دقیقه پس از تزریق اکسیتوسین به وسیله پیپت تلقیح مصنوعی مـدرج انـدازهگیـري شـد. در سـاعت 54 پـس از سیدربرداري میشها بهصورت ترانسسرویکال تلقیح شدند. روز 35 پس از تلقیح به وسیله اولتراسـونوگرافی درصـد آبستنی تشخیص داده شد. تزریق درون عضلانی و درون وریدي هورمون اکسیتوسین باعث بازشـدن سـرویکس و نفوذ گان تلقیح به رحم شد و بهدنبال آن تلقیح در رحم انجام شده و مقدار اسپرم بیشتري به محل لقاح رسـیده و درصد آبستنی افزایش یافت. تزریق 100 واحد اکسیتوسین سبب بهبود درصد آبستنی 44/44) درصد) نسبت بـه گروه شاهد 11/11) درصد) شد. در نتیجه تزریق این هورمون موجب بهبود درصد آبستنی و افـزایش بـازده تلقـیح مصنوعی در گوسفند میشود و میتواند بعنوان روشی کاربردي در بهبود بازده تلقیح مصنوعی استفاده شود.
واژگان کلیدي: اکسیتوسین، تزریق درون عضلانی، تزریق درون وریدي، سرویکس، میش لري بختیاري
مقدمه
ساختار آناتومیک سرویکس در گوسفند داراي خاصیتی منحصر بهفرد است که معمولا از تلقیح مصنوعی و انتقـال رویان از طریق سرویکس جلوگیري میکند. بخش داخلی سرویکس از 4 تا 7 حلقه تشکیل شده است که به عنـوان سدي در برابر ورود عوامل خارجی عمل می کند. معمولا حلقه دوم و سوم برخلاف مسیر حلقه اول اسـت. مجـرا در سه حلقه اول سطوح باریکی دارد و پیپت تلقیح مصنوعی بهنـدرت بـیش از 1سـانتی متـر نفـوذ مـیکنـد. تلقـیح
مصنوعی در گوسفند به طور معمول با اسپرم تازه و از طریق سرویکس انجام می شود. درصد بـاروري در ایـن روش 40 تا 60 درصد ذکر شده اسـت .(Anel et al., 2005; Fair et al., 2005) تلقـیح مصـنوعی بـا اسـپرم تـازه بـا محدودیت هایی از قبیل کمبود قوچ با ویژگی هاي خاص در گله، گرفتن همزمان اسپرم و تلقیح در گله، عدم امکـان استفاده مفید از قوچ هاي برتر در سطح وسیعتر و محدودیت در حمل و نقل اسپرم مواجه است. تلقیح مصـنوعی بـا اسپرم منجمد عاملی براي به حداکثر رساندن استفاده از قوچهاي برتر و کنترل بیماريهاي مسري میان گلهها می-
باشد. درصد باروري اسپرم منجمد از طریق سرویکس بسیار پایین است، بنابراین نیـاز اسـت کـه درصـد بـاروري و درصد برهزایی در تلقیح مصنوعی گوسفند افزایش یابد .(Maxwell, 1986) امـروزه در برخـی از کشـورها تلقـیح مصنوعی اسپرم منجمد با روش لاپاروسکوپی شیوهاي تجاري براي تلقیح درون رحمی در میش میباشد کـه داراي درصد بالاي باروري است. اگرچه این روش در صنعت گوسفند بهعلت محدودیت در مهارت و جنبـههـاي اقتصـادي داراي محدودیت است. سوپراوولاسیون و جمعآوري رویان در گوسفند در بسیاري از کشورهاي دنیا انجام میشـود.
موثرترین روش براي جمع آوري رویان در سالهاي اخیر لاپـاراتومی اسـت. امـا ایـن روش ممکـن اسـت منجـر بـه چسبندگی رحم و در نتیجه کاهش جمع آوري رویان شود. اگر بتوان با روشهاي مختلف قبل از تلقـیح مصـنوعی و یا جمع آوري جنین سرویکس میش را باز نمود، تلقیح درون رحمی با استفاده از اسـپرم منجمـد و نیـز جمـع آوري رویان بدون نیاز به روش لاپاراسکوپی انجام می شود. باز شدن سرویکس قبل از تلقیح مصـنوعی رانـدمان تلقـیح بـا اسپرم تازه را نیز افزایش خواهد داد. هدف از این آزمایش بهبود درصد باروري حاصل از تلقیح مصـنوعی در مـیش-
هاي نژاد لري بختیاري با استفاده از هورمون اکسیتوسین میباشد.
مواد و روشها
45 راس میش 3 تا 4 ساله با وزن 60 تا 65 کیلوگرم ازنژاد لري بختیاري بهطور تصادفی از یـک گلـه 100 راسـی انتخاب شدند. میشها براي 14 روز سیدرگذاري شده (EAZI-BREED™, CIDR®, progesterone) و هنگام سیدربرداري به میشها 500 واحد هورمـون(Sanofi Animal Health, Libourne Cedex, France) eCG بـه عضله ران تزریق شد. 48 ساعت بعد از خارج کردن سیدر از واژن میشها به پنج گروه نه تایی تقسیم شدند. گـروه اول به عنوان گروه شاهد انتخاب شد و به آنها فقط سالین تزریق شد. به میش هاي گـروه دوم، 80 واحـد اکسـی-
توسین (داروسازي ابوریحان، 10 واحد اکسیتوسین در هر میلی لیتر) به سیاهرگ گردنی، به میش هاي گروه سـوم،
80 واحد اکسیتوسین به عضله ران، به میش هاي گروه چهارم، 100 واحد اکسیتوسین به سـیاهرگ گردنـی و بـه میش هاي گروه پنجم، 100 واحد اکسیتوسین به عضله ران تزریق شد. 10 دقیقه پس از تزریـق هورمـون اکسـی-
توسین، گروه شاهد بهصورت واژینال و گروههاي دریافت کننده اکسیتوسین به صورت تـرانسسـرویکال بـا اسـپرم تازه قوچ لري بختیاري تلقیح شدند. تشخیص آبستنی با آزمایش اولتراسونوگرافی به وسیله یک دستگاه اولتراسـوند
(B-mode; Pimedical Falco 100 equipped by an 7.5 MHz probe) مجهز بـه یـک پـراب 7/5 مگـاهرتز اکسترنال، در روز40 پس از تلقیح انجام شد. براي تجزیه دادهها از نرم افزار SAS 9.1 پروك Genmod در قالـب
طرح کاملا تصادفی استفاده شد.
