بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله بررسی تاثیر رگولین زیر جلدي حاوي هورمون ملاتونین در افزایش بازده تولیدمثلی میش هاي فشندي در شرایط مرتع است. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردي و به لحاظ روش، آزمایشگاهی است. در این مطالعه 50 روز قبل از اسپرم گیري یا جفت گیري تعداد 10 رأس قوچ و 200 رأس میش نژاد فشندي - رابطه 1 به - 20 به طور تصادفی انتخاب و پس از علامت گذاري به 2 گروه تقسیم شدند.
تیمار اول به عنوان کنترل در نظر گرفته شد و از هیچ گونه تزریق هورمونی و داروئی استفاده نشد. در تیمار دوم زیر پوست گوش هر قوچ 3 عدد رگولین و زیر پوست گوش هر میش نیز 1 عدد رگولین کاشته شد. از زمان کاشت رگولین قوچ ها بطور کلی از گله جدا و در معرض دید میش ها قرار نگرفته و اجازة جفت گیري به آن ها داده نشد.
اقدامات بهداشتی از قبیل واکسیناسیون، مبارزه با انگل ها، پشم چینی، معاینه اولیه سلامتی اعضاء حرکتی بویژه پاها، بیضه ها و سلامتی عمومی و تست بروسلوز 25 روز قبل از اسپرم گیري انجام و سپس 25 روز قبل از قوچ اندازي معاینه دستگاه تناسلی و پشم چینی میش ها صورت گرفت. دو ماه پس از قوچ اندازي روي کلیه میش ها جهت تست آبستنی، سونوگرافی انجام شد.بدلیل ضرورت، تغذیه مناسب و متعادل قوچ ها و میش ها، در طی دورة آمادگی، انجام شد.
مقایسه میانگین تیمارهاي مورد آزمایش نیز با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن - LSR - و در سطح احتمال 5% با کاربرد نرم افزار TSAS انجام شد. نتایج نشان داد؛ هورمون ملاتونین بر روي پارامترهاي تولید مثلی در شرایط خارج فصل تولید مثلی، موثر می باشد. و به لحاظ کاربرد اساسی آن، و در راستاي کاهش هزینه هاي مدیریتی به منظور بهبود عملکرد فعالیت تولید مثلی، استفاده از این هورمون توصیه می شود.
مقدمه
با توجه به رشد روز افزون انسان ها و وحشت از انفجار جمعیت، می توان گفت در حال حاضر فیزیولوژي تولید مثل به عنوان یکی از شاخه هاي علمی براي چاره اندیشی مشکل جمعیت به خدمت گرفته شده است. در مورد تولید مثل و تکثیر بیش از حد برخی از حیوانات موذي و آفات نباتی با مشکلاتی روبرو هستیم که با مداخله در تولید مثل به روش بیوتکنولوژي سعی در مبارزه با آنها شده لیکن در مورد حیوانات اهلی موضوع کاملاً بر عکس است. به طوري که براي ایجاد بهترین شرایط افزایش و تسریع در تولیدمثل تلاش می شود. زیرا هرنوع پیشرفت در مسائل مربوط به تولید مثل حیوانات اهلی - کنترل و هدایت اوولاسیون کنترل جفت گیري به طور طبیعی یا مصنوعی، انتقال جنین و مبارزه با عقیمی - از نظر بهره برداري و اقتصادي حائز اهمیت می باشد .
تولید مثل از جمله صفات اقتصادي تاثیرگذار بر پویائی واحدهاي پرورش گوسفنداست تحقیقات نشان می دهد که ملاتونین میزان نرخ آبستنی و بره زایی در فحلی در گروه دریافت کننده ملاتونین کاشتنی به میزان 18میلی گرم 35 روز قبل از کارگذاري اسفنج پروژسترونی را به طور معنی دار بالا می برد - . - 10 فصل ویا طول دوره روشنایی از جمله فاکتور هاي محیطی بوده که بر شروع و راندمان تولیدمثلی حیوانات به خصوص حیوانات با تولید مثل فصلی - گوسفند - تأثیر به سزایی دارد.به نظر می رسد تغییر در دوره روشنایی با تأثیر بر غدد جنسی و با تأثیر بر غده پینه ال و ترشح هورمون ملاتونین فعالیت هاي تولید مثلی حیوان را تحت تأثیر قرار می دهد به طوري که میزان ترشح ملاتونین در زمان تاریکی بیشتر است بزها و میشهاي واقع در عرض هاي جغرافیائی وسط و بالا پلی استروس فصلی هستند و سیکل فحلی را در طول پاییز و زمستان نشان می دهند.
آزاد شدن ملاتونین بطور مداوم از ملاتونین کاشته شده در زیر پوست گوش با تقلید تاثیرات تحریکی روزها کوتاه باعث جلو انداختن فصل تولید مثلی در میش ها می شود و هم چنین استفاده از ملاتونین در بهار در میش ها و بزهایی که در پاییز متولد شده بودند، شروع فصل تولید مثلی را حدود 80 روز جلو انداخت. جفتگیري میش ها نیز در اوایل فصل تولید مثلی منجربه تولید بره هاي سنگین وزن تر، تعداد بره هاي زنده متولد شده بیشتر و تعداد بره و بزغاله هاي از شیر گرفته شده بیشتري نسبت به گروه شاهد شد
ازملاتونین به عنوان ابزاري در جلو انداختن وشروع زود هنگام فصل تولید مثلی در گوسفند در سطح وسیعی استفاده شده است.کاشتن زیر پوستی ملاتونین می تواند غلظت آن را در طی 24 ساعت افزایش داده و بدون اینکه مانع ترشح داخلی ملاتونین شود باعث ایجاد شرایط روز کوتاه گردد.
بر اساس مطالعات لوتر و همکاران - - 12، استفاده از ملاتونین در میش هاي دو رگ - رامبویه +تارگی - رشد فولیکولی و کیفیت اووسیت را در میش هاي انستروس تحت تاثیر قرار نداده است. غالباً میزان آبستنی وچند قلو زایی در میش هایی که در طول پیک فصل تولید مثلی به صورت خود بخودي تخمک گذاري می کنند در مقایسه با انستروس فصلی ،بالا تر می باشد. میزان آبستنی بعداز اعمال دوره همزمان سازي فحلی در میش هاي انستروس،پایین است که احتمالا به خاطر تغییرات فصلی در ترشح LH و یا مربوط به تأثیرات روي فعالیت فولیکولی است .تاثیر فصل روي تولید رویان بسته به عرض جغرافیایی متفاوت است.
در بررسی گامز و همکاران - - 8 استفاده از ملاتونین در فصل غیر تولید مثلی در میش هاي منچگاي اسپانیایی، بطور معنی داري میزان آبستنی - در گروه تیمار 78 درصد و در گروه شاهد 65 - درصد - تزاید گله - در گروه تیمار 1/55 و در گروه شاهد - 1/25 و میزان بره زایی - در گروه تیمار 1/21 و در گروه شاهد - 0/82 را نسبت به گروه شاهد بهبود داد.
کریدلی و همکاران - - 9اعلام کردند که ملاتونین به تنهایی جهت تحریک فحلی در یک روش مشابه در میش هاي تحریک شده توسط FGA مؤثر نیست. ملاتونین با ترکیب با FGA و ECG می تواند به طور موفقیت آمیزي جهت بهبود عملکرد فحلی و پارامتر هاي تولید مثلی در گوسفند بکار رود.
موسوي و سوخته زاري - - 5 پژوهشی با موضوع "اثر استفاده ازملاتونین همراه با پروژستاژن ها روي شاخص هاي باروري میش در فصل غیر تولید مثل در نژاد لري" انجام دادند. محتمل ترین جایگاه اثر ملاتونین، هیپوتالاموس و تنظیم تراوش GNRH است. این اثر ممکن است مستقیم، یا غیر مستقیم و با آزادسازي دیگر سازه هاي فیزیولوژیک بر هیپوتالاموس اعمال شود. به نظر نمی رسد که ملاتونین در تنظیم محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گوناد پرندگان نقشی داشته باشد. گیرنده هاي نوري پرندگان در هیپوتالاموس قرار دارد و با افزایش طول روز نورون هاي هیپوتالاموس GNRH تراوش می کنند که سبب افزایش LH و FSH و تحریک رشد فولیکول هاي تخمدان می شوند. در پرنده نرگونادوتروپین ها سبب تحریک اسپرم سازي وتولید تستوسترون می شوند.
رسولی خواه - - 2 در مطالعه اثر ملاتونین بر القائ فحلی وفعالیت تولید مثلی میش هاي تالشی نشان داد؛ استفاده از ملاتونین همراه با سیدروPMSG می تواند باعث القاء فحلی و بهبود عملکرد تولید مثل میش هاي تالشی در خارج از فصل جفت گیري شود.
عبدالهی - - 3 در بررسی تأثیر آزاد سازي آهسته مواد معدنی و تزریق PMSG بر تولید مثل میش هاي افشاري نشان داد؛ درصد بره زایی و دو قلوزایی در تیمار 2 به ترتیب 180 - و80 درصد - که دو قرص فر و بلوك دریافت کرده اند و از PMSG استفاده نموده بودند نسبت به سایر تیمارها به ترتیب 100و130و از 10 تا40 درصد بیشتر بود و درصد بره زایی بواسطهPMSG بیشتر بود.
فراستی-نیاسري - - 4 در پژوهشی با موضوع تعیین نرخ دو قلوزایی در میش هاي سنجابی تحت تیمار با سازه هاي مختلف همزمان کننده فحلیeCG نشان داد؛ نرخ دو قلوزایی در میش هاي تیمار شده توسط اسفنج، سیدر و نورجستومت - به ترتیب57٪ و47٪ و 36٪ - اختلاف معنی داري را نشان نداد میانگین نرخ دو قلوزایی در کل گله تیمار با پروژسترون و49 - eCG٪ - در مقایسه بانرخ دوقلوزایی متعارف موجود درجمعیت گوسفند سنجابی - 18٪ - بالا تر می باشد.
با این تفاصیل اهداف مقاله حاضر از یک سو مقایسه تأثیر استفاده از هورمون ملاتونین با گروه شاهد - بدون استفاده - در پارامترهاي تولیدمثل نظیر؛ درصد - نرخ - آبستنی، طول دوره آبستنی، درصد بره زایی، درصد دو قلوزایی و غیره می باشد و از سوي دیگر مقایسه تأثیر استفاده هورمون ملاتونین با گروه شاهد در پارامتر هاي تولید مثلی ذکر شده و ارائه الگوي مناسب تولید مثلی به گله هاي گوسفند نژاد فشندي به منظور ارتقاء بهره وري دردستور کار پژوهش حاضر قرار دارد.
مواد و روش ها
این آزمایش در فصل تابستان سال 1395 درمراتع روستاي دیزان، شهرستان طالقان، استان البرز اجرا گردید. آب و هواي این منطقه در فصل تابستان معتدل بوده، حداقل و حداکثر دماي آن به ترتیب 2 و 35 درجه سانتیگراد می باشد. در این مطالعه 50 روز قبل از اسپرم گیري یا جفتگیري تعداد 10 رأس قوچ و 200 رأس میش نژاد فشندي - رابطه 1 به - 20را به طور تصادفی انتخاب نموده و پس از علامت گذاري به 2 گروه تقسیم شدند: تیمار اول به عنوان کنترل در نظر گرفته شد و از هیچ گونه تزریق هورمونی و داروئی استفاده نشد. در تیمار دوم زیر پوست گوش هر قوچ 3 عدد رگولین، زیر پوست گوش هر میش نیز 1 عدد رگولین با استفاده از تفنگ مخصوص کاشته شد. از زمان کاشت رگولین قوچ ها به طور کلی از گله جدا و در معرض دید میش ها قرار نگرفتند و اجازة جفتگیري به آن ها داده نشد.
اقدامات بهداشتی از قبیل واکسیناسیون مبارزه با انگل ها، پشم چینی معاینه اولیه سلامتی دستگاه حرکتی بویژه پاها، بیضه ها و سلامتی عمومی و تست بروسلوز 25 روز قبل از اسپرم گیري انجام می گیرد سپس 25 روز قبل از قوچ اندازي معاینه دستگاه تناسلی و پشم چینی میش ها صورت گرفت. دو ماه پس از قوچ اندازي روي کلیه میش ها جهت تست آبستنی سونوگرافی انجام شد. تغذیه مناسب و متعادل قوچ ها و میش ها در طی دورة آمادگی ضروري است که در نهایت این آزمایش 210 روز به طول انجامید.
مواد لازم در این آزمایش شامل -کپسول کاشتنی رگولین 5 - متوکسی N استیل تریپتامین - حاوي 18 میلی گرم ملاتونین تهیه شده از کارخانه داروسازي سوا - - SEVA، اپلیکاتور مخصوص کاشت رگولین، باسکول، مواد ضدعفونی کننده، پنبه، الکل، اسپريOTC می باشد و هم چنین از زمان کاشت رگولین قوچ ها به طور کلی از گله جدا و در معرض دید میش ها قرار نگرفتند و اجازة جفت گیري به آن ها داده نخواهد شد.
تغذیه میش ها به صورت معمول در گله صورت گرفت. پنج رأس قوچ نژاد فشندي که از لحاظ شرایط بدنی مناسب تشخیص داده شدند در محل جداگانه اي تحت تغذیه مناسب قرار گرفتند تا در موعد مقرر به شکل تصادفی در تیمار رهاسازي شوند. براي بررسی تأثیر هورمون ملاتونین بر پارامترهاي تولیدمثلی گوسفند نژاد فشندي در هر دوگروه بدین صورت عمل شد ابتدا میانگین تغیرات پارامترهاي تولید مثلی به صورت کلی در دو گروه با یکدیگر مقایسه شدند سپس در هر یک از گروه ها میزان تغیرات پارامترهاي تولید مثلی بصورت جداگانه مقایسه شد.
