بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
بیمه کیفیت ساختمان(عیوب اساسی و پنهان) در ایران و جهان
خلاصه
بیمه به عنوان مکانیزم انتقال ریسک با ایجاد امنیت خاطر و آرامش روحی در اجراي پروژه هاي عمرانی و زیربنایی و همچنین بهره برداري از این پروژه هـا نقـش مهـم و اساسی ایفا می نماید.یکی از بیمه نامه هایی که اخیرا" در ایران براي دریافت پایان کار ساختمان هاي عمومی و مجتمع هاي مسکونی آپارتمانی ارائه گردیده است، بیمـه نامه ي کیفیت ساختمان(عیوب اساسی و پنهان ساختمان) می باشد که جزو بیمه هاي دوره بهره برداري سازه می باشد. طبق این بیمه نامه هرگونه خسارت فیزیکی در سازه ي اصلی ساختمان که در اثر طراحی و مشکلات زمان اجراي سازه باشد که خود را در زمان بهره برداري بلند مدت نمایان سازد، تحت پوشش بیمه قرار خواهد گرفت.
بیمه نامه کیفیت ساختمان در کشور ما داراي مزایا و معایبی می باشد که جزو ویژگی هاي اکثر بیمه هاي نوپا در یک کشور می باشد. در این راستا با توجه به انجام مطالعات و تحقیقات آماري صورت گرفته در این تحقیق می توان به شناسایی ویژگی هاي این نوع بیمه نامه جدید و مقایسه با نمونه هاي مشابه در دیگر کشورها پرداخت. در کشور ما می توان حق بیمه بالا را یکی از معایب این بیمه نامه دانست که بسیاري از شرکت هاي عمرانی از میزان آن ناراضی می باشند. اما در کنار آن ایجاد
اطمینان و جلب رضایت مشتري و بالا رفتن کیفیت ساخت، جزو مزایاي این بیمه نامه در کشور محسوب می شود.
کلمات کلیدي: ساخت و ساز،ریسک، خسارت، بیمه کیفیت ساختمان
1. مقدمه
در اغلب کشورهاي صنعتی سازندگان ساختمان ها براساس قانون ملزم هستند بعد از اتمام پروژه و تحویل آن به کارفرما یا خریدار استحکام ساختمان را بمدت 10 سال تضمین نمایند و در صورت ایجاد عیب یا نقص در بناي ساخته شده که ناشی از تقصیر، سهل انگاري و یا اشتباه سازنده بنا و پیمانکاران فرعی باشد خسارت آن را جبران نمایند. با این وجود در کشور ما مقررات خاصی در ارتباط با مسئولیت سازنده بنا در طول دوره بهره برداري از آن، تا سال ها قبل وجود نداشت و مرجعی که کیفیت ساختمان هاي ساخته شده و در حال ساخت را براساس استانداردهاي مصوب دسته بندي و گواهی نماید ایجاد نشده بود. به همین خاطر دست اندرکاران ساخت و ساز چندان نگران مسئولیت هاي خود در قبال خسارت هاي ناشی از اشتباه در ساخت و ساز نبودند.[1]
در طول اجراي طرح هاي عمرانی که با اختصاص سرمایه هاي هنگفت مالی و انسانی به خود جزو سرمایه هاي ملی محسوب می شوند، احتمال وقوع ریسک هاي متنوعی وجود دارد که هریک می تواند عواقب بسیار بزرگی بشکل خسارت داشته باشد. بایستی راهی یافت تا از پیامدهاي منفی ریسک ها کاست، که یکی از این راه ها انتقال ریسک ها می باشد.
• پرهیز از ریسک
• کاهش ریسک
• قبول(پذیرفتن) ریسک
• انتقال ریسک
با توجه به شناختی که از تعریف بیمه استنباط گردید، بیمه را می توان یکی از راه هاي انتقال ریسک دانست، چراکه عواقب منفی اثرات ریسک را به عاملی به نام بیمه گر انتقال خواهد داد .[2]
یکی از با ارزش ترین خدماتی که یک شرکت بیمه ارائه می کند، خدمات پیشگیري از خسارت و یا جلوگیري از بروز خطر است. اهداف اولیه پیش گیري از خسارت، ملاقات با مشتریان و برآورد میزان خطرات موجود و ارائه پیشنهادات راهبردي در چگونگی به حداقل رسانیدن و جلوگیري از بروز این خطرات از طریق راه حل هاي مهندسی و کنترل هاي مدیریتی است.[3]
2. بخش اول- تعاریف
-مدیریت ریسک
تعریف:فرآیند شناسائی ، ارزیابی و انجام اقدامات کنترلی و اصلاح ریسکهاي اتفاقی بالقوه اي است که مشخصا پیشامدهاي ممکن آن خسارت یا عدم تغییر در وضع موجود می باشدشناسایی ریسک، فرایندیست که طی آن ریسک هاي موجود در پروژه اي خاص شناسایی می گردند.[4]
شکل (1) فرآیند مدیریت ریسک
-بیــــمــه
واژه ي بیـــمه که در زبان فرانسه “ Assurance ” و در انگلیسی “ Insurance ” نامیده می شود، ظاهرا" به کلام فارسی شباهت دارد ولی مشخص نیست از چه تاریخی مصطلح شده است و غرض از استعمال آن چه بوده است.
بیمه برخلاف اکثر کلمات دخیل فارسی، کاملا" فارسی بوده و به نظر می رسد از ریشه ي اصلی همان " بیم " باشد که عامل اصلی انعقاد کلمه بیمه و ترس و گریز از خطر است.[5]
-قراردادهاي ساخت و بیمه نامه هاي مهندسی
با توجه به موارد گفته شده در بالا می توان انواع قراردادهاي ساخت را به دو دسته تقسیم کرد:[6]
شکل (2) انواع قراردادهاي ساخت
-بیمه هاي مهندسی (پلی میان بیمه و قراردادهاي ساخت)
بیمه هاي مهندسی دسته جوانی در فعالیت صنعت بیمه است. فعالیت در این رسته در بازارهاي بیمه جهانی نخستین بار از دیگ بخار در انگلستان شروع شد؛ بیمه ماشین بخار از سال 1872 آغاز شد و متعاقب آن تجهیزات الکتریکی و بیمه مهندسی انواع کارخانه هاي تولیدي متداول گردید.[7]
3. بخش دوم- تولید داده ها
-عوامل موثر در نیاز به گسترش بیمه نامه کیفیت ساختمان در ایران و شاخص هاي مربوطه
با توجه به پرسش نامه اي بودن قسمتی از این تحقیق، میتوان عوامل(فرضیات) ذیل را در قالب شاخص(سوالات) طبقه بندي شده، در جدول ذیل مشاهده کرد:
-جامعه آماري، روش نمونه گیري و حجم نمونه
روش نمونه گیري بصورت خوشه اي می باشد. از میان پیمانکاران پایه یک کشور، پیمانکاران پایه یک شهر تهران( با توجه به گستردگی وجود پیمانکاران پایه یک کشور در این شهرکه حدود %80 کل پیمانکاران پایه یک ساختمانی) بطور تصادفی انتخاب می شوند.
در این روش نمونه گیري، جهت تعیین حجم نمونه بر اساس متون آماري می توان از فرمول شماره 1 استفاده میشود:1
(1)
= n تعداد نمونه مورد انتخاب از جامعه مورد مطالعه(118 شرکت پیمانکار ساختمانی)
=N تعداد کل جامعه آماري 200)شرکت)
= Z مقدار متغیر نرمال واحد متناظر با سطح اطمینان 1-α (برابر با (1.96
=p نسبت موفقیت (برابر با (0.5 =(1-p)=q نسبت عدم موفقیت (برابر با (0.5
=α میزان عدم اطمینان برآورد(برابر با (0.05
با توجه به عدد بدست آمده از فرمول بالا، بایستی 118شرکت ساختمانی پایه یک در شهر تهران را مورد بررسی و پرسش و پاسخ قرار داد.
-سنجش میزان روایی پرسشنامه
از آنجایی که ابزار اصلی گردآوري اطلاعات تحقیق حاضر، در قالب پرسشنامه بوده است؛ جهت اطمینان از روایی پرسشنامه از روش کیفی یعنی تخصص استادان و نظرات کارشناسان استفاده گردیده است. در مورد پایایی پرسش ها نیز از فرمول آلفاي کرونباخ2 استفاده گردیده است. براي محاسبه آلفاي کرونباخ از نرم افزار spss شد که نتایج آزمون کرونباخ نشان داد اعتبار پرسشنامه برابر با 0/822 می باشد. که بدلیل اینکه بالاي 0/7 است از پایایی خوبی برخوردار می باشد.
-روش هاي تجزیه و تحلیل اطلاعات
براي تجزیه تحلیل آماري از سطح آمار استنباطی استفاده می شود. در سطح آمار استنباطی براي آزمون T تک متغیره استفاده می شود. براي همه فرضیات از یک آزمون)t تک متغیره)استفاده می شود دلیل استفاده از آزمون بررسی میزان تاثیر متغیر ها در یک گروه می باشد و چون داده ها از نوع فاصله اي می باشد از t استفاده می شود .
دلیل انتخاب آزمون t تک نمونهاي براي این پژوهش مقایسه میانگین هر یک از شاخصهاي جامعه آماري که به صورت نرمال توزیع شده است میباشد، بنابراین جهت مقایسه میانگین شاخصهاي مرکزي و سنجش این میانگینها معادل یک شاخص ثابت از آزمون t تک نمونهاي استفاده شده است.[8]
4. بخش سوم- تحلیل داده ها
با توجه به آزمون (Kolmogorov-Smirnov) در نرم افزار SPSS میتوان نتیجه گرفت که توزیع نرمال بر فرضیات ما حاکم است و می توان براي تحلیل فرضیات از آزمون هاي (T-Test) و فریدمن استفاده کرد.
شکل (3)نمودار توزیع نرمال
فرضیه اول: شرکت هاي عمرانی داراي اطلاعات کافی و جامعی در مورد بیمه نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان ها می باشند.
براي این فرضیه از آزمون t تک متغیره استفاده شده است و سپس براي بررسی تاثیر متغیرها از آزمون فریدمن استفاده شده است.
جدول (2)آزمون T فرض اول
نتایج جدول فوق نشان می دهد t مشاهده شده (t=1.93) در سطح α= %5 معنادار نیست و فرض صفر رد نمی شود؛ به عبارتی بین میانگین مشاهده شده (3.16) و میانگین مورد انتظار (3) تفاوت معناداري مشاهده نمی شود، در نتیجه نمی توان گفت شرکت هاي عمرانی داراي اطلاعات کافی و جامعی در مورد بیمه نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان ها می باشند.
نتایج آزمون فریدمن نشان داد که فی (Chi) مشاهده شده (245.81) در سطح α= %5 معنادار است و فرض صفر رد می شود. به عبارتی بین تاثیرگذاري متغیرها تفاوت معناداري مشاهده می شود یعنی اینکه ترتیب تاثیرگذاري شاخص ها به صورت زیر می باشد:
-1 نقش شرکت هاي بیمه اي ایران در آشنایی شرکت با این بیمه نامه
-2 میزان آشنایی شرکت با بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان(بیمه کیفیت ساختمان) -3 میزان انگیزه شرکت براي جذب این بیمه نامه
-4 میزان تاثیر ریسک هاي موجود در پذیرش این بیمه نامه
-5 میزان آشنایی شرکت با نمونه هاي مشابه این بیمه نامه در کشورهاي دیگر
