بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش دانش به کشاورزان در استفاده بهینه از پسابها انجام شده است. روش تحقیق به صورت شبه آزمایشی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه کشاورزان دهستان کیسوم از شهرستان آستانه اشرفیه به تعداد 2533 نفر میباشند. حجم نمونه تحقیق حاضر برابر با 58 نفر از کشاورزان در دو گروه 29 نفری کنترل و آزمایش میباشند. به وسیله پرسشنامه محقق ساخته، دانش کشاورزان مورد سنجش قرار گرفت. فرضیه تحقیق بوسیله نرمافزار SPSS از طریق آزمون کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان داد که آموزش کشاورزان در دانش استفاده بهینه از پسابها در حوزه کشاورزی تأثیر معناداری داشت. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که آموزش دانش، تغییری نسبتاً دائمی در رفتار کشاورزان، در استفاده بهینه از پسابها ایجاد کرده است.
واژهها کلیدی: آموزش، دانش، کشاورزی، استفاده از پساب ها
-1 مقدمه
آموزش فر آیندی است که طی آن فرد مهارتهای مورد نیاز برای انجام دادن یک عمل یا وظیفه شغلی را کسب نموده یا این مهارتها در او بیشتر میگردد. در طی فرآیند آموزش موجباتی فراهم میآید تا تجربههای یادگیری به وقوع بپیوندد و به این ترتیب میتوان در ارتباط با آموزش این-گونه نتیجهگیری کرد که افراد بتوانند وظایف شغلی خویش را با کارایی بیشتر انجام دهند - ساعتچی، . - 1370 مفهوم کلمه آموزش1 و کارآموزی2 با مفهوم آموزش به معنای وسیع آن یعنی آموزش و پرورش تفاوت دارد. معمولاً مقصود از آموزش و پرورش تحصیلات رسمی در دبستان، دبیرستان و دانشگاه میباشد که هدف آن بسیار وسیع و کلی و حصول به آن مستلزم زمان درازی است.
آموزش عبارت است از انجام یک سلسله عملیات مرتب، منظم، پشت سر هم، پیوسته و با هدف و یا اهداف مشخص و معین که به منظور: الف: ایجاد و یا ارتقای سطح دانش و آگاهی.
ب: ایجاد و یا ارتقای سطح مهارتهای شغلی.
ج: ایجاد رفتار مطلوب و متناسب با ارزشهای پایدار جامعه - ابطحی، 1383، ص. - 17
در اواسط دهه 60 میلادی کمیته بین المللی سازمان ملل متحد - یونسکو - ، این دستور را در اولویت برنامه های خود قرار داد: »فرآیند آموزش باید در طول زندگی یک شخص تداوم یابد یعنی از ابتدای کودکی آغاز و در طول زندگی وی ادامه یابد.« آموزش باید تمام جنبه های زندگی فردی و اجتماعی افراد را تحت پوشش قرار دهد. از این رو آموزشهای رسمی که محدود به دوره کودکی تا نوجوانی میشوند به همراه آموزشهای غیر رسمی که مهارت در شغل و فراگیری استفاده بهینه از اوقات فراغت را به افراد آموزش میدهد، باید به عنوان دو جزء اصلی با هم تلفیق گردند و در قالب یک آموزش مستمر و مداوم و در جهت دستیابی به یک زندگی با کیفیتی بهتر، افراد را یاری رساند.
ترویج یک فعالیت آموزشی است که از طریق مبادله معلومات و اطلاعات نوین با تغییر بینش افراد همراه است. ترویج، آموزش دادن و کمک کردن برای حل و رفع مشکلات با ایجاد روحیه جستجوگرانه و تحلیلگرانه در افراد در مسیر تحول و توسعه جامعه میباشد - شهبازی، . - 1384
از طریق مکتب آموزشی ترویج به وسیله انتقال دانش نوین و مهارتهای متناسب با تغییرات جوامع، مشاوره، تبادل نظر و انتقال اطلاعات و ایجاد یک تفکر جستجوگرانه، فرد به عنوان یک عنصر اصلی تشکیلدهنده جامعه برای کسب آگاهیهای جدید در جامعه آموزش میبیند. ترویج، فرد را به عنوان تنها عنصر سرمایهای در کشورها با خودکفایی کمک میکند که با آموزش های مستمر متناسب با تغییرات جامعه در حال پیشرفت و پرنوسان، همگام ساخته و وی را پرورش دهد.
آموزش کشاورزی نوعی آموزش غیر رسمی به روستائیان و علاقهمندان به کشاورزی برای آشنائی و استفاده از فناوریهای نو جهت افزایش تولید و بهرهوری و درآمد و ارتقای سطح زندگی تولیدکنندگان کشاورزی و رسیدن به اهداف توسعه کشاورزی و روستائی است. آموزش کشاورزی در کشورهای در حال توسعه برای رسیدن به اهداف توسعه کشاورزی و روستائی یکی از عناصر ضروری است که بیشتر در قالب نظامهای دولتی و اخیراً در برخی کشورها به صورت فعالیتهای ترویج خصوصی کشاورزان را تحت آموزش به روشهای مختلف قرار میدهند - کرمی و فنائی، . - 1373
توسعه کشاورزی و استفاده از ظرفیتهای بالقوه آن همواره مهمترین برنامه بلندمدت توسعه کشور بوده است. این توجه از یک سو به دلیل نقش راهبردی این بخش در تأمین امنیت غذایی و از سوی دیگر به دلیل قرار گرفتن آن در گامهای اولیه فرآیند توسعه از نظر اصول و مبانی توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. ترویج به عنوان یکی از عوامل ارتقای دانش حرفهای کشاورزان، تسهیلگر ارتباطات بین عوامل شبکه دانش کشاورزی است بنابراین، با شناخت جایگاه و نقش مؤلفههای یاد شده و پیوندهای ارتباطی اثربخش برای بهبود عملکرد این شبکه و نظام فوق و کاربردی شده راهبردها و برنامههای اصلاحی، موقعیت کمی وکیفی آن ارتقا مییابد - مقدس فریمانی، . - 1385
رشد روز افزون جمعیت جهان، همگام با گسترش فعالیتهای کشاورزی و صنعتی به همراه خشکسالیهای پی در پی در اکثر کشورهای واقع در کمربند مناطق خشک در سالهای اخیر موجب شده است که تقاضا برای آب افزایش یابد و منابع آب با کیفیت مطلوب به اوج بهرهبرداری خود برسند و در نتیجه، فشار بیش از اندازه به منابع وارد آید یکی از راه کارهای اصلی برای مقابله با مسألهی بحران آب، کاربرد زنجیرهای آب متناسب با تغییر کیفیت آن در بخشهای متنوع مصرف میباشد راه حل دیگر، استفادهی بهینه از آبهای متعارف و نامتعارف موجود و کاربرد سیستمهای آبیاری کارا با بازدهی بالا میباشد - عابدی و همکاران، . - 1383
کاربرد فاضلابهای خام و تصفیه شده در کشورهای مختلف جهان از دیرباز رواج داشته است در اغلب کشورهای پیشرفته فقط فاضلابهای تصفیه شده با رعایت استانداردهای مربوط برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد اما در غالب کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران فاضلاب های خام هم برای مصارف مختلف از جمله کشاورزی به مصرف رسیده و باعث بروز رخدادهای ناگوار بهداشتی و زیست محیطی گردیده است.
ایران به عنوان یکی از کشورهای خاورمیانه با کاهش منابع آب تجدیدشونده مواجه بوده و به عنوان یکی از سیاستهای اقتصادی اجتماعی دولت جمهوری اسلامی ایران بر استفاده بهینه از منابع تجدیدپذیر؛ به ویژه بازچرخانی و استفاده مجدد آب، تغذیه آبهای زیرزمینی و استفاده مجدد از فاضلابهای انسانی و صنعتی تصفیه شده در امورکشاورزی و سایر فعالیتها تاکید شده است.
در این راستا وزارت نیرو به استناد ماده - - 1 قانون توزیع عادلانه آب و با توجه به اصل مدیریت یکپارچه منابع آب مسؤولیت تصمیمگیری درباره تخصیص و نحوه بهرهبرداری مناسب از پسابهای پالایش شده شهری و صنعتی و هم چنین آبهای برگشتی از مصارف کشاورزی، به عنوان منابع جدید آب، کلیه شرکتهای آب منطقهای را موظف نموده تا در چارچوب نظام تخصیص آب و سایر مقررات ذیربط نسبت به تهیه و تدوین برنامه-های مناسب بهرهبرداری از این منابع آب اقدام و برای استفاده مجدد از آبهای بازیافتی در واحدهای بزرگ صنعتی، کشاورزی، شرکتهای آب و فاضلاب شهری و روستایی و سایر مصرفکنندگان عمده تمهیدات لازم را در نظر بگیرند - معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، . - 1389
یافتههای پژوهش امیمه غلامی - - 1391 که در تحقیقی با عنوان بررسی تطبیقی جایگاه امروزی آموزش مادامالعمر در ایران و کشورهای انگلستان و ژاپن پرداخته است حاکی از آن است که: جایگاهی برای آموزش مادامالعمر برای همه شهروندان انگلیسی و به ویژه ژاپنی فراهم شده و این امر با فن-آوریهای نوین در آموزش بزرگسالان توأم گشته است. در بحث برنامهها، در حالی که در کشور ایران با مشکلات زیادی درگیر بوده و سوادآموزی پایه هنوز هم مهمترین چالش در آموزش مادامالعمر میباشد ولیکن در سالهای اول قرن بیست و یکم، به تدریج تغییر و تحولات جهانی، جامعهی ما را نیز تحت تأثیر قرار داده است و مردم ما نیازمند تداوم یادگیری هستند. کشور ژاپن در راستای اجرای قوانین ترویج و اعتلای یادگیری مادامالعمر، آموزشهای همگانی و مادامالعمر را در خارج از نظام آموزش رسمی ارایه داده است از جمله، تأسیس دانشگاه آنلاین برای بزرگسالان و اما کشور انگلیس با ایجاد مدارس بین المللی بزرگسالان و تبادل نظر با دیگر کشورهای اروپایی در زمینه پیشرفت آموزش مادامالعمر بزرگسالان، گامهای مؤثری در این زمینه برداشته است.
در بررسی آموزش مادامالعمر در ایران، ژاپن و انگلیس تفاوتها و شباهتهایی مشاهده میشود که از مهمترین تشابهها میتوان به تلاش هر سه کشور در زمینه ریشهکنی بی-سوادی، تقویت آموزش فنی و حرفهای و ایجاد تحولات وسیع در زمینه آموزش عالی در راستای ایجاد جامعه مبتنی بر آموزش و یادگیری مادام-العمر، اشاره کرد؛ اما آنچه آموزش مادام العمر و بزرگسالان ژاپن و انگلیس را از ایران متفاوت میکند این است که کشورهای انگلیس و ژاپن در نتیجه حمایتهای گستردهی دولت و ملت، از آموزش مادامالعمر و بزرگسالان، توانستهاند به موفقیتهایی برسند و در اجرای برنامههای بزرگسالان جدی و مصمم هستند، در صورتی که در ایران با وجود حمایتهای وسیع قانون اساسی و مجلس شورای اسلامی، از آموزش مادامالعمر و بزرگسالان، این کشور هنوز نتوانسته به موفقیت برسد و گویا از انسجام و جدیت، خبری نیست؛ در ژاپن و انگلیس شرکتکنندگان کلاسهای بزرگسالان دارای مدارک دانشگاهی معتبری میباشند در حالی که در کشور ایران، شرکت-کنندگان صرفاً برای باسواد شدن در این کلاسها حضور مییابند. سعادت-زاده - 1389 -
در تحقیقی به بررسی عوامل مؤثر در عدم مشارکت بزرگسالان در برنامههای آموزشی شهرستان مه ولات پرداخت. یافتههای پژوهش نشان داد که: . 1 از دیدگاه آموزشیاران و سوادآموزان جذابیت کلاسها یکی از عوامل مؤثر بر مشارکت بزرگسالان در برنامههای سواد آموزش شهرستان مه ولات است. .2 از دیدگاه سوادآموزان میزان تجربه آموزشیاران یکی از عوامل مؤثر بر مشارکت بزرگسالان در برنامههای سوادآموزی نیست. .3 از دیدگاه آموزشیاران و سوادآموزان زمان برگزاری کلاسها یکی از عوامل مؤثر بر مشارکت بزرگسالان در برنامههای سوادآموزش شهرستان مه ولات نیست..4 از دیدگاه سوادآموزان افزایش سن یکی از عوامل مؤثر برمشارکت بزرگسالان در برنامههای سوادآموزش شهرستان مه ولات است. در تحقیق دیگری با عنوان بررسی نقش آموزش در افزایش تمایل افراد به حفاظت از محیط زیست که توسط رفیعی و امیرنژاد - 1388 - انجام گرفت.
نتایج نشان داد که میان دو گروه تفکیک شده، تفاوت معنیداری جهت حفاظت از محیط زیست وجود داشته است. میردامادی وهمکاران - 1386 - در تحقیقی با عنوان آموزش بزرگسالان روستایی، پاسخ به نیازهای جامعه روستایی در عصر جهانی شدن به بررسی چالشهای روستایی، افزایش امنیت غذایی از طریق تعلیم و تربیت، توجه به فقیران روستایی و توجه به حمل و نقل و بازارهای روستایی پرداختند. آنان در این پژوهش به این نتایج رسیدند که؛ مواجهه با طبیعت شخصی و اجتماعی بزرگسالان باید با اصول توسعه برنامههای بزرگسالان همراه باشد. کاربرد رهیافتهای غیر رسمی یادگیری بزرگسالان؛ تطبیق محتوای آموزشی با نیازهای فردی و محلی روستا، ارائه دروس مرتبط با زندگی روستایی، افزایش منابع تدریس و یادگیری، افزایش علاقه به مطالعه درباره کشاورزی، افزایش دانش درباره محیط زیست و دانش اولیه بزرگسالان در آموزش و توجه به تسهیم دانش بین افراد عامل کلیدی برای آغاز آموزش بزرگسالان است. پیروگ و کیوکو - 2010 - 1 در مطالعهای با هدف ارزیابی برنامههای ارتقای آموزش که جامعه آنها مدارس بخش آموزش بود، به این نتیجه رسیدند که در ارزیابیهای دورههای آموزشی تغییراتی صورت گرفته است. به عبارت دیگر سیستمهای ارزیابی در برنامههای آموزشی نسبت به قبل دچار تغییر و تحولاتی شدهاند که با توجه به تغییر و تحولات کنونی و محیط پویای سازمانها قابل پیش بینی است. آنها پیشنهاد میکنند که با توجه به شرایط حاکم بر سازمانها سایر بخشهای سیستم نیز باید
