بخشی از مقاله
چکیده
مطالعهاي به منظور بررسی تأثیر افزودن سطوح مختلف عصاره اتانولی، متانولی و مخلوط اتانولی و متانولی برهموم بر فراسنجههاي تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. تیمارهاي آزمایشی شامل: تیمار شاهد - بدون افزودن عصاره - ، تیمارهاي 2 تا 5 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره اتانولی برهموم - ، تیمارهاي 6 تا 9 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره متانولی برهموم - و تیمارهاي 10 تا - 13 تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره مخلوط اتانول +متانول - بودند. مایع شکمبه از سه رأس گوسفند داراي فیستولاي شکمبهاي، قبل از خوراك دهی، صبحگاهی جمعآوري و پس از صاف کردن با بزاق مصنوعی با نسبت 1:2 مخلوط شد. نتایج نشان داد بین تیمارهاي آزمایشی از نظر پتانسیل تولید گاز و نرخ تولید گاز اختلاف معنیداري وجود داشت . - p<0/05 - بیشترین مقدار تولید گاز مربوط به تیمار داراي عصاره مخلوط اتانول + متانول با سطح 200 میکروگرم و کمترین مقدار مربوط به تیمار داراي عصاره متانولی با سطح 25 میکروگرم بود. از نظر فراسنجههاي تخمینی تولید گاز نیز بین تیمارهاي آزمایشی اختلاف معنیداري وجود داشت . - p<0/05 - از این نظر، تیمار داراي عصاره مخلوط اتانولی و متانولی با سطح 200 میکروگرم بالاترین مقدار انرژي قابل متابولیسم، قابلیت هضم ماده آلی و غلظت اسیدهاي چرب کوتاه زنجیر را داشت. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن سطوح مختلف عصاره الکلی برهموم داراي پتانسیل افزایش تولید گاز میباشد.
کلمات کلیدي: برهموم، انرژي قابل متابولیسم، تولید گاز.
مقدمه
علاقه رو به رشدي در بهرهگیري از مواد افزودنی طبیعی جهت دستکاري تخمیر شکمبه و توانایی بهبود راندمان خوراك، رشد، پاسخ ایمنی و بیش از همه سلامت حیوانات وجود دارد. متخصصین تغذیه نشخوارکنندگان با بهینهسازي فرمولاسیون خوراك با استفاده از افزودنیهاي خوراکی مثل آنتیبیوتیکها و یونوفرها - موننسین، لاسالوسید و... - ، سعی بر بهبود بازدهی انرژي و نیتروژن شکمبه دارند . - 6 - استفاده از آنتیبیوتیکهاي محرك رشد در طی 50 سال اخیر در تعدادي از کشورهاي اروپایی مجاز بوده است ولی استفاده از این ترکیبات به دلیل ایجاد پدیده مقاومت باکتریایی و تجمع باقیماندههاي آنتیبیوتیکی در تولیدات دامی و انتقال این مقاومت به انسان نگرانیهاي عمدهاي را در ارتباط با استفاده از آنتیبیوتیکها به وجود آورده است. به طوري که استفاده از این ترکیبات از سال 2006 در کشورهاي عضو اتحادیه اروپا ممنوع شده است . - 2 - از این رو، متخصصین تغذیه به دنبال روشهاي جایگزین مناسبی هستند تا بتوانند تغییرات مطلوبی را در متابولیسم شکمبه ایجاد کرده و بازده غذایی و سودمندي حیوان را افزایش دهند . - 11 - از جمله محركهاي رشد جایگزین پريبیوتیکها، پروبیوتیکها، اسیدهاي آلی و دیگر ترکیبات طبیعی از جمله برهموم، که به علت خصوصیات ضد میکروبی و ترکیبات بیولوژیکی فعال آن در صنعت خوراك دام مورد آزمایش قرار گرفتهاند . - 2 - برهموم مادهاي چسبناك شبیه به موم و از تولیدات زنبور عسل است که ظاهر و ساختار آن به دلیل چراي زنبورها در مناطق با پوشش گیاهی مختلف میتواند متفاوت باشد . - 3 - استرادیوتی و همکاران - 9 - مشاهده کردند که عصاره برهموم در مقایسه با تیمار شاهد، در مجموع تولید گاز نهایی را براي کربوهیدراتهاي فیبر کاهش داد. به علاوه مورسی و همکاران - 7 - به این نتیجه رسیدند که برهموم سبز برزیلی کاهش مشابهی بر تولید متان شکمبهاي داشتند بدون اینکه بر تولید گاز شکمبه و تجزیه پذیري ماده آلی در شرایط آزمایشگاهی تأثیر منفی داشته باشد. از این نظر برهمومها میتوانند به عنوان یک جایگزین طبیعی براي یونوفرهاي شیمیایی استفاده شوند. هدف از این مطالعه، بررسی افزودن سطوح مختلف عصارههاي اتانولی و متانولی برهموم بر فراسنجههاي تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی بود.
مواد و روشها
در این مطالعه نمونه برهموم از ارتفاعات شهرستان رامیان - استان گلستان - جمعآوري و عصارهگیري انجام شد. برهموم حاصل با استفاده از ازت مایع به صورت پودر در میآید سپس مقدار 10 گرم از پودر برهموم حاصل با استفاده از توري یک میلیمتري به صورت جداگانه آسیاب گردیده و با مقدار 100 میلی لیتر اتانول 70 درصد مخلوط میشود مخلوط حاصل به دستگاه اولتراسونیک منتقل و پس از 30 دقیقه محلول عصاره اتانولی با استفاده از کاغذ واتمن - شماره - 41 فیلتر میشود در مرحله بعد مایع حاصل با استفاده از دستگاه تبخیر کننده چرخان در 48 درجه سانتیگراد تغلیظ میشود. این مراحل براي متانول و مخلوط آن نیز انجام شد - . - 1 مایع شکمبه از سه رأس گوسفند داراي فیستولاي شکمبهاي، قبل از تغذیه صبحگاهی بدست آمد. مایع شکمبه پس از صاف کردن با پارچه 4 لایه متقال، به منظور ایجاد شرایط بیهوازي، گاز دياکسید کربن به مایع شکمبه صاف شده تزریق شد و در بن ماري با دماي 38/6 درجه سلسیوس قرار داده شد. تیمارهاي آزمایشی شامل: تیمار شاهد - بدون افزودن عصاره - ، تیمارهاي 2 تا 5 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره اتانولی بره موم - ، تیمارهاي 6 تا 9 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره متانولی بره موم - و تیمارهاي 10 تا 13 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره مخلوط اتانول + متانول - بودند. مقدار 200 میلیگرم جیره پایه به همراه 30 میلی لیتر مایع شکمبه بافري شده - به نسبت - 2:1 به ویالها اضافه شد 4 - تکرار براي هر تیمار - . سر ویالها به کمک درپوش پلاستیکی و پوشش آلومینیومی به طور کامل بسته و در حمام آب گرم با دماي 38/6 درجه سلسیوس براي انکوباسیون قرار داده شد.فشار گاز تولید شده در زمانهاي 2، 4، 6، 8، 12، 24، 36، 48، 72، 96 ساعت پس از انکوباسیون قرائت و به کمک رابطه تئودور و همکاران - 10 - حجم گاز تولید شده به دست آمد. تجزیه و تحلیل دادهها با کمک معادله ارسکوف مکدونالد P= b - 1-e-ct - و نرم افزار SAS تجزیه و تحلیل شد. در این معادله فراسنجه b گاز تولیدي از بخش قابل تجزیه، c ثابت نرخ تولید گاز در ساعت، t زمان انکوباسیون بر حسب ساعت و P میزان گاز تولیدي در زمان موردنظر میباشد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از افزودن سطوح مختلف عصاره الکلی برهموم بر فراسنجههاي تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی در جدول 1 نشان داد که افزودن عصاره الکلی برهموم با سطوح مختلف تأثیر معنیداري بر پتانسیل تولید گاز داشت - P<0/05 - ؛ به طوري که بیشترین مقدار پتانسیل تولید گاز مربوط به تیمار داراي عصاره الکلی مخلوط - اتانول + متانول - با سطح 200 میکروگرم و کمترین مقدار مربوط به تیمار داراي عصاره الکلی متانولی با سطح 25 میکروگرم بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح عصاره متانولی برهموم، پتانسیل تولید گاز روند افزایشی داشت، هر چند با افزایش سطوح عصاره اتانولی و مخلوط اتانول و متانولی از روند خاصی تبعیت نمیکرد. از نظر فراسنجه هاي تخمینی تولید گاز نیز بین تیمارهاي آزمایشی اختلاف معنیداري وجود داشت . - P<0/05 - از این نظر، تیمار داراي عصاره مخلوط اتانول و متانول با سطح 200 میکروگرم بالاترین مقدار انرژي قابل متابولیسم، قابلیت هضم ماده آلی و غلظت اسیدهاي چرب کوتاه زنجیر را داشت. در مقایسه با تیمار شاهد، تیمارهاي داري سطح 25 میکروگرم عصاره اتانول و متانول و سطح 50 میکروگرم عصاره مخلوط اتانول و متانول انرژي قابل متابولیسم، قابلیت هضم ماده آلی و غلظت اسیدهاي چرب کوتاه زنجیر پایینتري داشتند. نتایج این مطالعه در توافق با نتایج حاصل از مورسی و همکاران - 2011 - بود. با این حال، در مطالعه مورسی و همکاران - 2011 - افزودن عصاره برهموم تاثیر بر تولید گاز نداشت، اما تولید متان را کاهش داد. استرادیوتی و همکاران - 2004 - گزارش کردند که عصاره برهموم غلظت کل اسیدهاي چرب کوتاه زنجیردر گاو هلشتاین تغذیه شده با جیره غذایی حاوي 65 درصد علوفه و 35 درصد کنسانتره را افزایش داد. از سوي دیگر این محققان گزارش کردند که نسبت مولار مقادیر اسیدهاي چرب کوتاه زنجیر شکمبهاي با طرز عمل برهموم تغییر نکرده است. علاوه براین Lana و همکاران - 2007 - نشان دادند که مکمل بره موم - تا 6 گرم در هر حیوان در روز - بر غلظت کل و انفرادي اسیدهاي چرب کوتاه زنجیردر بزهاي شیري با جیره غذایی 67 درصد علوفه و 33 درصد کنسانتره تأثیري نداشت.
