بخشی از مقاله
چکیده
از جمله اثرگذارترین و اصلی ترین سازوکارهای اجرایی در نظام امنیت دستهجمعی ملل متحد می توان به تحریمهای بینالمللی اشاره نمود. اعمال تحریمهای بینالمللی نسبت به کشورها، بهویژه کشورهای در حال توسعه، با توجه به میزان و گستره تحریم می تواند آثار متعددی بر حوزه نیز انرژی داشته باشد. امروزه اتحادیه اروپا از این نوع تحریمها به عنوان یک ابزار، جهت تغییر رفتار سیاسی کشورهای هدف بهره می گیرد.میزان وابستگی هر بخش اقتصادی به سایر کشورها، مهمترین مولفه در تعیین میزان آسیب پذیری آن بخش در شرایط تحریم به شمار می رود. در بخش انرژی، به دلیل اهمیت بالای حوزه انرژی ، فشارهای و به طور خاص تحریمهای اقتصادی عمدتاً بر بخش نفت و گاز متمرکز می گردد و این حوزه را با مشکلات متعددی روبرو می سازد. از سوی دیگر تحریم انرژی می تواند موجب ایجاد بحران انرژی، آشوب ها و
نارضایتیها و بحرانهای سیاسی و اقتصادی در جهان شودزیرا عدم تأمین انرژی موجب معطل ماندن کار صنایع و به تبع آن بیکاری، تورم و نارضایتی، در سایر نقاط جهان می شود .
کلیدواژه: تحریم، بین المللی، انرژی، اقتصاد.
-1 مقدمه
در مبحث روابط بین الملل ما با واژه ها و اصطلاحات گوناگونی برخورد می کنیم که تحریماز جمله مهمترین و بحث انگیز ترین واژه ها می باشد. واژه ای که تماما روابط سیاسی جهان را در هم می آمیزد و با واکنش های فراوانی روبرو می گردد.تحریم، خصمانه ترین گزینه غیرنظامی درروابط بین المللی تلقی می شودچنان که تحریم در منشور ملل متحد، بهعنوان آخرین روش پیش از توسل به زور از سوی شورای امنیت در فصل هفتم منشور ملل متحد - ماده - 14 در نظر گرفته شده است. تحریمها دربرخی کشورها به خودکفایی وراه اندازی صنایع داخلی وابتکارات اقتصادی ومهمترازهمه همبستگی سیاسی افزوده است. اما از لحاظ آثارمنفی آن می توان به سوء تغذیه گسترده،مرگ ومیرکودکان دراثرکمبود دارو اشاره داشت.بسیاری از کشورها سیاست تحریم یک جانبه را محکوم می کنند وآن را ناکارآمد میدانند.به عنوان مثال از همان ابتدا به رغم سعی و کوشش بسیار دستگاه دیپلماسی آمریکا، حتی نزدیک ترین متحدان آمریکاودر اروپاو ژاپن، کانادا و کشورهای منطقه خلیج فارس از سیاست تحریم ایران حمایت نکردند وآمریکا دراین سیاست تنها ماند، سیاستی که میخواست ایران را به انزوا بکشاند به تنها ماندن آمریکا منجر شد . اما تحریمهای بینالمللی از ساز و کارهای مهم و تأثیرگذاراجرائی در نظام امنیت دستهجمعی ملل متحد است. گرچه به تازگی شورای امنیت ملل متحد تحریم های بینالمللی ازنوع اقتصادی راافزایش داده اما در گذشته شورا ازاعمال اینگونه تحریم ها اکراه داشته است.صرف نظر از اینکه این تحریمها در مواقعی با زیاده خواهی و مطالبات سیاسی تعداد اندکی از دولت ها همراه می شود، تحریم به عنوان ابزاری برای تشویق دولتها به انجام تعهدات سازمانی خود در سازمانهایبین المللی مهمی نظیر سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، صندوق بین المللی پول وسازمان تجارت جهانی پیشبینی شده است.
نقطه اشتراک همه تحریم ها این است که تمام آنها علیه دولت به کار برده شده اند. تمام تلاش حقوق بین الملل این بوده تا این تحریمها صرفاً دولت مسئول راهدف قرار دهد و به اهداف ثالث، ازجمله شهروندان آن دولت لطمه ای وارد نیاید. تاریخ روابط بین الملل نشان داده تحریمهای سنتی دولت مورد تحریمرا کاملاً تحت فشارقرار نمی دهد بلکه موجب فشار به شهروندان و گروه های غیردولتی میشود. تساوی حقوق دولتها، عدم مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر، همکاری و دوستی، احترام به استقلال و تمامیت ارضی دولتها در میان اعضای جامعه بینالمللی در اصول سیاسی حقوق بینالملل تاکید شده است. ایده اعمال حقوق بینالملل از طریق تحریمها و نظارت مؤثر بر اجرایآنها قرار است ضامن برقراری این اصول باشد.
اعمال تحریمهای بینالمللی نسبت به کشورها، بهویژه کشورهای در حال توسعه، با توجه به میزان و گستره تحریم می تواند آثار متعددی بر حوزه نیز انرژی داشته باشد. در حوزه انرژی مهمترین اثرات تحریم ها را می توانیم در سرمایه گذاری خارجی و محدودیت های بینالمللی برای صادرات انرژی ببینیم. در ادامه بیشتر به این موضوع پرداخته می گردد.
-1-1 تحریم چیست؟
دیدگاهها و تعاریف مختلفی از "تحریم" توسط دانشمندان علوم مختلف اجتماعی ارائه شده، اما هیچگاه در مورد آن اتفاق نظر حاصل نگردیده است.
در فرهنگ لغت و اصطلاحات سیاسی لغت - Sanction - معادل تحریم، اجازه دادن و تصویب کردن، مجازات، جریمه، ضمانت اجرایی معنی شده است - نوروزی خیابانی، . - 1394
