بخشی از مقاله
چکیده
در جایگاه فری استال قرار گرفتن سم گاوهای شیری در معرض بتن افزایش مییابد و بیشترین میزان بروز لنگش در مقایسه با سایر سیستمهای جایگاه را نشان میدهد. کاهش رفاه دام در بلند مدت با افزایش میزان بروز لنگش در گاوهای شیری مرتبط است. بهطور تقریبی20 درصد گاوهایی که در سرتاسر جهان پرورش مییابند یکبار در طول عمر خود لنگش را تجربه کردهاند. لنگش تأثیر گستردهای بر عملکرد گله دارد که در نتیجه باعث کاهش قابلتوجهی در تولید شیر، اثر منفی بر عملکرد تولیدمثلی و افزایش حذف میگردد. آسایش گاو تابعی از مدیریت محیط نگهداری گاوها است که بر روی بروز لنگش تأثیر میگذارد. شاخصهای مرتبط با آسایش گاو شامل شاخص آسایش گاو، شاخص استفاده از استال، شاخص ایستادن در استال و شاخص نیمخیز ایستادن در استال میشود. عوامل مختلفی میتوانند روی شاخصهای مرتبط با آسایش گاو و بروز لنگش مؤثر باشند. ازجمله این عوامل میتوان به طراحی، اندازه و ابعاد فری استال، نوع بستر، طراحی و نوع کف جایگاه و راهروها، بهداشت فری استال، رفتار گاو و سلسله مراتب اجتماعی، مدیریت، تراکم دام در جایگاه، شرایط آب و هوایی و تنش گرمایی، تهویه، میزان فضای آخور و آبشخور و طول زمان شیردوشی اشاره نمود.
واژگان کلیدی: سیستم جایگاه، لنگش، شاخصهای آسایش دام، بستر
مقدمه
در سراسر جهان، گاوهای شیری در طیف گستردهای از سیستمهای مدیریتی و جایگاههای نگهداری در اقلیمهای مختلف پرورش مییابند. جایگاههای نگهداری شامل تای استال، فری استال - در حال حاضر در بیشتر کشورها استفاده از آن مرسوم میباشد - ، جایگاه دارای بستر - کاه و یا کود - ، گلههای چرا کننده - که گاوها با توجه به شرایط آب و هوایی در جایگاه نگهداری میشوند - میباشند. در انتخاب سیستم مدیریتی و جایگاه نگهداری گاوهای شیری باید رفاه دام در نظر گرفته شود و محل مناسب برای استراحت و دسترسی آسان به خوراک و آب مدنظر باشد.
کاهش رفاه دام در بلند مدت با افزایش میزان بروز لنگش در گاوهای شیری مرتبط است - Cook and . - Nordlund, 2009 بهطور تقریبی 20 درصد گاوهایی که در سرتاسر جهان پرورش مییابند یکبار در طول عمر خود لنگش را تجربه کردهاند . - Cook, 2003 - ناراحتی و درد ناشی از لنگش میتواند بهطور سیستماتیک مدیریت گله شیری را از طریق تأثیر بر رفتارهای استراحت کردن، راه رفتن و خوراک خوردن، تضعیف نماید. هیچ بیماری دیگری چنین تأثیر گستردهای بر عملکرد گله ندارد که در نتیجه باعث کاهش قابل توجهی در تولید شیر - Hernandez et al., 2005 - ، اثر منفی بر عملکرد تولیدمثلی - Garbarino et al., 2004 - و افزایش حذف - Booth et al., 2004 - میگردد. در این مقاله تلاش بر آن است که نقش جایگاه نگهداری و سیستم مدیریتی بر بروز لنگش و آسایش گاو شیری بهطور مختصر مرور گردد.
تفاوت بین مدیریت گله شیری و سیستمهای جایگاه نگهداری
نوع جایگاه و سیستم مدیریتی بر بروز لنگش در گلههای گاو شیری مؤثر است. در پژوهشی شیوع لنگش در گلهای با جایگاه نگهداری فری استال که قسمتی از زمان را به چرا میروند 17 درصد و برای گلهای با جایگاه نگهداری فری استال که تمام سال در جایگاه به سر میبرند 39 درصد گزارش کردند - Haskell et . - al., 2006 استفاده از جایگاه دارای بستر کاه در اروپا برای گله گاوهای شیری محبوبیت دارد و بهصورت معنیداری با بهبود سلامت پنجه مرتبط میباشد . همینطور در جایگاه دارای بستر کود در آمریکا میزان شیوع پایین لنگش دیده میشود. این بهدلیل افزایش زمان استراحت در یک سطح راحتتر نسبت به زمان صرف شده در یک سطح سفت میباشد. میزان کمتری از لنگش در جایگاه تای استال در مقایسه با جایگاه فری استال بروز میکند. در جایگاه فری استال بدون چرا بالاترین میزان بروز لنگش دیده میشود - Cook and . - Nordlund, 2009 این امر حاکی از آن است که در جایگاه فری استال، گاو در معرض شرایط نامساعد محیطی قرار میگیرد که در شیوع لنگش اهمیت دارد. بارزترین آنها، مواجهه پنجه پا به سطوح بتنی در زمان راه رفتن در جایگاه فری استال در مقایسه با انواع دیگر جایگاه نگهداری دام است. راحتی فیزیکی سطحی که گاو در آن دراز میکشد و یا میایستد یک عامل مهم اثرگذار بر میزان لنگش است. کاهش زمان درازکشیدن در شبانه روز، افزایش زمان ایستادن روی سطح سخت و حرکت طولانی گاو در مسیرهای ناهموار بر افزایش لنگش تأثیر دارند.
آسایش گاو
آسایش گاو طیف وسیعی از شرایط، امکانات و اقدامات در جهت ایجاد محیطی راحت برای دام را در بر میگیرد. آسایش گاو تابعی از مدیریت محیط نگهداری گاوها است. مدیریت محیط، دو مولفه فیزیکی و سلسله مراتب اجتماعی را در بردارد که با هم دیگر محیط خوراکدهی را تحت تأثیر قرار میدهند - Grant and. - Miner, 2015
پژوهشها نشان دادهاند که امکان و توانایی گاو برای استراحت کافی روزانه در سلامت و تولید آن نقش مهمی دارد. گاو در حالت استراحت بیشتر نشخوار میکند و بزاق بیشتری ترشح مینماید. این ترشح نقش مهمی در بافرینگ محیط شکمبه و کنترل و کاهش اسیدوز شکمبه بهعنوان یکی از معضلات مهم بهویژه در گاوهای پرتولید که حجم بالایی از غلات را در جیره دارند، ایفا میکند. از طرفی حجم خونی که درحال استراحت در هر دقیقه از پستان عبور میکند حدود یک و نیم برابر آن در گاوی است که در حالت ایستاده قرار دارد و این موضوع اهمیت استراحت کافی گاو را برای تولید شیر بیشتر نشان میدهد. از طرفی ایستادن بیشتر گاو منجر به افزایش فشار داخل سم و کاهش نشر عروقی، اکسیژن رسانی و تغذیه بافتهای مولد بافت شاخی سم شده و زمینه جراحات سم و لنگش را فراهم میسازد . - Tucker and Weary, 2001 - چندین شاخص در رابطه با آسایش گاو مورد پژوهش قرار گرفتهاند که در زیر به مهمترین آنها اشاره میشود.
شاخص آسایش گاو &&, . - Cow Comfort Index=CCI - عبارت است از نسبت گاوهایی که در استال در حال استراحت هستند به کل گاوهای موجود در استال، شامل گاوهای درحال استراحت و گاوهای ایستاده . - Cook et al., 2005 - گاوهای ایستاده امکان دارد با هر چهار عضو در استال بایستند و یا اندامهای قدامی خود را در استال و اندامهای خلفی را در راهرو قرار دهند .
در گله گاوهای شیری، هدف داشتن &&, بالای 85 درصد در زمان یک ساعت پس از شیردوشی است. اما پژوهشها نشان دادهاند که این عدد در گلههای مختلف، در دستههای مختلف گاو، در سالنهای مختلف و حتی بین گاوهای یک سالن میتواند بسیار متفاوت و متغیر باشد . - Ito et al., 2009 - در ضمن برخی معتقدند که محاسبه &&,باید یک ساعت پیش از رفتن گاوها به شیردوشی انجام شود . - Greenough, 2007 - میانگین زمان دراز کشیدن 12/4 ساعت در شبانه روز گزارش شده است - شکل . - 1روز - در - ساعت کشیدن دراز زمان
شکل .1 میانگین زمان دراز کشیدن - ساعت در روز - گاوهای هلشتاین در 7 پژوهش.
