بخشی از مقاله
چکیده:
این مقاله اختصاص به بررسی رابطه برخی از عناصر طبیعی و مصنوع و انواع آلودگیهای محیطی با پدیدهی ناهنجاریهای اجتماعی در فضاهای شهری دارد. مطالعات نظری در راستای شناخت انواع آلایندههای محیطی، برنامهریزی فضاهای شهری و انواع آلودگیهای رفتاری در این فضاها معرفی شده است.
افسردگی و افزایش بیماریهای روحی و روانی انسان امروزه بدون ارتباط به آسیب رساندن به محیط زیست نیست؛ نگهداری از محیط و کنترل آلایندههای محیطی، بر شیوه رفتار اجتماعی انسان تأثیر گذار است.
در این مقاله سعی شده است تا برنامهریزی و طراحی محیط و منظر معرفی شود. باید توجه داشت، گام برداشتن در فرایند طراحی شهری، از برخی مشکلات اجتماعی در آینده میکاهد زیرا در این فرایند توجه به سازههای بومی، بافتهای فرسوده، نیازهای کاربران و توجه به مشاغل موجود آنان درنظر گرفته شده است و سبب میگردد تا توسعه شهری با در نظر گرفتن فاکتورهایی از مرحله شناخت در وضع موجود ایجاد گردد. بنابراین میتوان چنین نتیجه گرفت که از طریق مدیریت، برنامهریزی و طراحی آگاهانهی محیط و منظر، با شناخت کامل از وضع موجود زیست بوم منطقه، انسان و تحلیل و ارزیابی این عوامل اولیه اقدام به طراحی نمود و از پیدایش آلودگیهای رفتاری نیز پیشگیری کرد. در این راستا تفرجگاهها و فضای سبز شهری در ساختار کالبدی شهر و پس کرانه های شهر بیتأثیر نخواهد بود.
کلمات کلیدی : طراحی محیط- تفرج - آلایندههای محیطی - ناهنجاریهای اجتماعی
مقدمه :
حیات انسان امروزی بطور عموم در فضاهای شهری و پس کرانههای شهری سپری میشود. این فضاها با خصوصیات شهری، برون شهری و صنعتی به عنوان فضاهای فیزیکی درون محیط جای دارند. سیمای محیط، نما و چشم اندازی است که عناصر مختلف طبیعی و غیر طبیعی به صورت یک کل در آن وجود دارند و محیط را تشکیل میدهند. یعنی، فضا و محل زندگی انسان شامل محیط نزدیک - پیرامون - ، شهر و روستا میباشد. حفظ و توسعه منابع طبیعی و عرضه آن برای استفاده انسانها در محدودهی محیط زیست شهری و حومه بسیار وسیع آن با تأکید بر طراحی تفرجگاهها و فضای سبز طبیعی و انسان ساخت ضروری است. در عین حال دوباره خودسازی و خود آمادهسازی روحی و جسمی انسان و جامعه نیز، در محیطی سالم، تمیز و طبیعی، برای بازدهی هرچه بیشتر و سالمتر روحی و جسمی در فعالیتهای اجتماعی از نظر مادی و معنوی میسر خواهد بود - امین زاده، ٌٍََ - .
یک شهر، تجسم کامل جوامع بر روی زمین است این تجسم از طریق انبوهی از علایم کم و بیش خوانا برای انسان مقیم، میهمان، بومی یا غریبه محقق میشود. این علایم با درجات گوناگون، مفاهیمی را در بردارند که روابط میان انسان و سرزمین او را عینیت میبخشند. آنها در چارچوب نظام واحدی از رفتار جمعی افراد در یک محیط برحسب مورد، دارای نوعی نقش نمادین از تاریخ، اطلاعات و راهنمایی یا مقررات و یا نشانهای از مجموع دو یا چند نوع از این اطلاعات هستند - بحرینی،ٌََُ - .
وجود آلودگیهای نمادی سبب شده است که اغلب .. >> امروزه ما در شهرهای خود بیگانهایم،نمیدانیم و نمیتوانیم ببینیم چگونه فعالیتها انجام میگیرد. خیابانها مملو از پیامهای ضد و نقیض است. استفاده از تابلو در فضاهای شهری از کنترل خارج شده و به جای این که به روشن کردن معنی محیط کمک کنند، آن را مخدوش کردهاند. در شهرهای امروز ذهن بیننده با انبوهی از اطلاعات که برای جلب توجه وی رقابت میکنند، خسته و آزرده شده و قدرت او با پیامهای گوناگون تبلیغاتی که اکثراً ربطی به مقاصد وی ندارند مورد تجاوز قرار گرفته است << - بحرینی، ٌَْْ - .
علایم و المانها در محیط انسان ساخت شهری ممکن است، نقش اجتماعی غیر مستقیم یا نمادین نیز داشته باشند و فرد را در تاریخ و شهرش جاودان سازد. بناهای تاریخی، محلههای قدیمی، خیابانها، میدانها و به طور کلی نشانههای شهری باقی مانده از اجداد دور و نزدیک ما، به مثابه علایمی هستند که به ما کمک میکنند تا هستی خود و وابستگی به یکدیگر را بازیافته و هویت جمعی خود را تعیین کنیم - پیرموره، ٌََْ - .
به طور کلی کیفیت زندگی انسان به انواع پیامهایی که از محیط زندگی و اطراف خود دریافت میکند، بستگی دارد. زیرا این طبیعت محیط است که طبیعت زیستی و ذهنی انسان را پیریزی میکند -
ٌ-آمایش سرزمین
نادرستی نوع استفاده از سرزمین بدین معنی است که از زمین و آب به اندازه توان یا پتانسیل آن استفاده نمیشود. به طور خیلی ساده در زمینی خانهسازی میشود که برای خانه سازی مناسب نیست. در سرزمینی تفرجگاه دایر میشود که برای این کار مناسبتی ندارد. ندانم کاری در رابطه با نوع استفاده از منابع، دست به دست مدیریت غلط یا روش بهره برداری نادرست داده و استفاده غیر منطقی انسان از سرزمین را باعث میگردد - میلر، ٌَّّ - .
در واقع آمایش سرزمین تا تعیین و تکلیف برای نوع کاربری سرزمین پیش میرود و خواستار آن است که برای هر نوع استفاده یا کاربری مشخص شده، طرح مدیریت برای اجرای بهره برداری، توسط سازمانهای ذیربط در چارچوب طرحهای منطقهای ریخته شود. سپس سازمانهای ذیربط به اجرای پروژهها در چارچوب یاد شده بپردازند - مخدوم، ٌََِ - .
آمایش سرزمین امروزه، مجموعهای از دانشهای جدید است که به طرز هماهنگ و تلفیق یافته عمل میکند و کارشناسان رشتههای مختلف علوم اجتماعی - جامعه شناسی، اقتصاد، برنامهریزی اجتماعی و... - و مهندسی - معماری، راه و ساختمان، کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و شهرسازی - و جغرافیا با مشارکت گروهی و گفت و شنود منطقی میتوانند در محدودهی مسائل آمایش سرزمین مطالعه و برنامهریزی کنند - قریب، ٌٍَْ - .
ٍ- ارزیابی محیط ارزیابی محیط به طور ساده به معنای دادن ارزش به یک واحد سرزمین است. امروزه، بر خلاف
گذشته که ارزیابی کیفی مدنظر بود، برنامهریزان بیشتر نیازمند ارزیابی کمی هستند که جوابگوی
