بخشی از مقاله
چکیده
ارتباط جهانی شدن و توزیع درآمد از موضوعات مهم اقتصادی است. توجه اقتصاددانان به خصوص اقتصاددانان توسعه را به خود جلب کرده و راجع به آن نظریات گوناگونی ارائه شده است. بررسی و ارزیابی اثرات توزیعی منافع جهانی شدن به ویژه در کشورهای در حال توسعه لازم و ضروری میباشد. لذا در تحقیق حاضر، تأثیر جهانی شدن بر توزیع درآمد در کشورهای عضو منا - MENA - مورد مطالعه قرار گرفته است.
مدل سازی دادهها و اطلاعات آماری این تحقیق بر پایه مدلهای پانل پویا و پانل ایستا قرار گرفته و روابط موجود بین متغیرها با استفاده از تخمین زنهای گشتاورهای تعمیم یافته - - GMM، اثرات ثابت و تصادفی طی دوره 2011-1990 برآورد شده است. با توجه به یافته های تحقیق میتوان نتیجه گرفت که جهانی شدن و آزادسازی تجاری طی دوره های مورد تحقیق منجر به بهبود توزیع درآمد و کاهش نابرابری در کشورهای مورد نظر نشده است. همچنین یافتهها حاکی از آنست که توزیع درآمد با افزایش درآمد سرانه واقعی بهبود یافته است.
.1 مقدمه
بررسی ادبیات اقتصادی دلالت بر این دارد که توزیع درآمد به دلیل تعامل با سایر متغیرهای کلان اقتصادی ادبیات گسترده ای را به خود اختصاص داده و یکی از محورهای اصلی نظریات و مباحث اقتصاددانان بوده است. یکی از مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر توزیع درآمد کشورها جهانی شدن و نحوه ارتباط اقتصادی با بازارهای جهانی است. بررسی تجربی کشورها نشان می دهد آزادسازی تجاری و جهانی شدن بسته به شرایط اولیه و ساختار اقتصادی کشورها آثار متفاوت و گاه متناقضی بر توزیع درآمد کشورها برجای گذاشته است، به طوری که در برخی کشورها با گسترش جهانی شدن توزیع درآمد بهتر و در برخی دیگر از کشورها موجب بدتر شدن توزیع درآمد شده است.
در این زمینه چالش اساسی این است که کشورها چگونه سیاست های جهانی شدن خود را تنظیم نمایند تا در مسیر توسعه خود بیشترین منافع را کسب نموده یا زیان ناشی از آن را به حداقل برسانند؟ در واقع اغلب کشورها در مواجهه با نحوه اتخاذ سیاست های تجاری تعامل با دنیای خارج، تجارت خارجی و سرمایه گذاری خارجی محتاط بوده و نگران تحت تأثیر قرار گرفتن متغیرهای مهم اقتصادی از جمله توزیع درآمد می باشند. از آنجا که روند جهانی شدن رو به رشد بوده و کشورها ناگزیر در این مسیر قرار می گیرند
آگاهی و شناخت از چگونگی ارتباط بین جهانی شدن و توزیع درآمد می تواند در سیاستگذاری های تجارت خارجی و جذب سرمایه گذاری های خارجی مورد استفاده قرار گیرد؟ از این رو مطالعه حاضر تلاش می کند با استفاده از داده های تجربی کشورهای عضو خاورمیانه و شمال آفریقا1 - MENA - به بررسی آثار درجه باز بودن تجاری ” به عنوان معیارهای جهانی شدن - بر توزیع درآمد کشورهای فوق بپردازد. در جهت شناخت آثار جهانی شدن بر توزیع درآمد لازم است آثار عوامل دیگر مؤثر بر توزیع درآمد نیز سنجیده شود؟
.2 ادبیات تحقیق
جهانی شدن - واژه رایج دهه 1990 میلادی - یکی از مناقشه آمیزترین موضوعات در علوم اجتماعی است که هرچند در مورد آن بحثهای زیادی صورت گرفته است ولی هنوز تعریفی جامع و فراگیر - که دربردارنده کلیه جوانب این پدیده باشد - ارائه نشده است؛ و همچنان پیرامون تعریف آن مشاجرات و ابهامات فراوانی مشاهده میشود. در ادبیات اقتصادی جهانی شدن به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر توزیع درآمد شناخته شده است. اقتصاددانان جهانی شدن را به عنوان تحرک آزاد کالاها، خدمات، نیروی کار و سرمایه بین مرزهای کشورها می دانند، با این حال تحرک آزاد کالاها و عوامل تولید اغلب به دلایل اقتصادی، سیاسی و امنیتی متعدد در طول زمان و بین کشورها محدود می باشد. جهانی شدن فرایندی است که در آن اقتصاد بازاری غرب در سطح بازارهای جهانی گسترش می یابد و باعث تغییرات سریع در روابط تجاری، جریان های مالی و تحرک نیروی کار شده و موجب نزدیک شدن اقتصاد کشورها می گرد
نحوه اثرگذاری جهانی شدن بر رشد و نابرابری از طریق رقابت بازار، تخصیص منابع و دسترسی به تکنولوژی های جدید امکان پذیر می باشد. این اثرگذاری در جریان تخصیص منابع و از طریق تغییر در تقاضای عوامل و بازده مالکان عوامل تولید صورت می پذیرد. بررسی نظرات اندیشمندان اقتصادی نشان می دهد در زمینه نحوه اثرگذاری جهانی شدن بر توزیع درآمد اتفاق نظر وجود ندارد. برخی اقتصاددانان جهانی شدن را به معنای توزیع بهینه عوامل تولید در سطح بین الملل دانسته و آن را به مثابه انگیزه ای برای افزایش کارایی، رشد سرمایه گذاری، افزایش رفاه و کاهش نابرابری می دانند، اما گروهی دیگر عقیده دارند که جهانی شدن نابرابری بین ملت ها را افزایش داده و کاهش مشاغل در برخی کشورها را موجب خواهد شد و در نهایت منجر به نابرابری بیشتر می گردد - شانگ، - 2006
-3 پیشینه تحقیق
اصغرپور و سلمانی - 1393 - ، در پژوهشی به بررسی تأثیر جهانی شدن بر توزیع درآمد در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی طی دوره - 1984-2010 - با بهکارگیری تکنیک داده های تابلویی ضمن آزمون فرضیه کوزنتس آثار متغیرهای جهانی شدن، سهم مخارج دولت ازGDP ، تورم و رشد جمعیت بر ضریب جینی میپردازد. نتایج تحقیق نشان میدهد فرضیه کوزنتس بین کشورهای اسلامی مورد تأیید قرار نمیگیرد، همچنین یافتهها حاکی از آنست که توزیع درآمد با افزایش درآمد سرانه واقعی بهبود یافته و با گسترش جهانی شدن نامتعادلتر میگردد.
