بخشی از مقاله
چکیده
اطلاع ازهزینه سرمایه همواره درتصمیمات شرکتی نقش اساسی داشته است و همانطور که سرمایه گذاران در ازای سرمایه گذاری که انجام می دهند پاداشی - بازدهی - را انتظار دارند و اگر این بازده آن هار را راضی نکند امکان دارد آن سرمایه گذاری را انجام ندهند و منابع مورد نیاز شرکت های سرمایه پذیر تامین نشود. همچنین این سوال پیش می آید، دوره حیات شرکت که در آن شرکت ها از مراحل مختلف گذر کرده و ساختار، منابع، قابلیت ها و عملکرد آن ها تغییر می کند، خود می تواند بر هزینه سرمایه مالکانه اثر بگذارد و سبب تغییر در آن شود؟ بنابر این در این پژوهش ما به بررسی تأثیر دوره حیات شرکت بر روی هزینه سرمایه مالکانه پرداختیم، و در این راستا عمر شرکت ها را به 5 دوره، تولد، رشد، بلوغ، افول و مرگ تقسیم کردیم، هزینه سرمایه سهام عادی را در مراحل مورد بررسی این پژوهش به روش مدل - Gordon - محاسبه کردیم. برای نیل به اهداف این تحقیق 108 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را طی 11 سال - از سال 1383 تا - 1393 و تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار - Excel - و - Eviews - مورد بررسی قرار دادیم. و نتایج نشان داد، هر شرکتی در هر دوره از عمر خود هزینه سرمایه مالکانه مختص به خود را دارد. هزینه سرمایه مالکانه دوره بلوغ هر شرکتی پایین تر از هزینه سرمایه مالکانه در دوره افول آن شرکت می باشد.
کلمات کلیدی: هزینه سرمایه، دوره ی حیات شرکت، سرمایه تحصیل شده، سرمایه پرداخت شده، سهام عادی
.1 مقدمه
با توجه اهمیت زیادی که هزینه سرمایه مالکانه در بازار سرمایه دارد و همانطور که سرمایه گذاران در ازای سرمایه گذاری که انجام می دهند پاداشی - بازدهی - را انتظار دارند و اگر این بازده آنهار را راضی نکند امکان دارد آن سرمایه گذاری را انجام ندهند و منابع مورد نیاز شرکت های سرمایه پذیر تامین نشود. یک شرکت برای ادامه و بقای خود در بازار رقابت به این منابع نیاز دارد تا بتواند به بالاترین مرحله در دوران حیات خود برسد.
.2 مبانی نظری
هزینه سرمایه
هزینه سرمایه مالکانه میزان بازده ای است که سهام داران برای سرمایه گذاری خود در شرکت به آن نیاز دارند و به طور گستره در ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری و برآورد صرف خطر های سرمایه مورد استفاده قرار می گیرد .[8]
هزینه ی سرمایه از دو بعد برون سازمانی و درون سازمانی مورد توجه قرار می گیرد. از بعد برون سازمانی هزینه ی سرمایه در ارزشیابی اوراق بهادار و ارزیابی عملکرد شرکت مورد استفاده قرار می گیرد. از بعد درون سازمانی هزینه ی سرمایه در تصمیمات مربوط به سرمایه گزاری، ساختار بهینه ی سرمایه در ارزیابی عملکرد بخش ها نقش کلیدی دارد. به کارگیری هزینه ی سرمایه در تصمیمات سرمایه گذاری، استفاده از آن به عنوان مبنایی برای ایجاد ساختار بهینه ی سرمایه و یا حرکت به سمت آن، استفاده از آن در اجاره های سرمایه ای و به کارگیری در اندازه گیری شاخص هایعملکرد و اصولاً استفاده از آن در تنزیل جریان های نقدی آتی برای تعیین ارزش، همه از مواردی هستند که می تواند در توصیف اهمیت هزینه ی سرمایه بیان شود .[6] منابع سرمایه ای که در محاسبه هزینه سرمایه به کار می روند شامل:
1. بدهی ها: کلیه بدهی های بلند مدت و آن قسمت از بدهی های کوتاه مدت بهره دار که به عنوان ابزار تأمین مالی دائمی استفاده می شوند.
2. سهام ممتاز.
3. سهام عادی.
4. اندوخته و سود انباشته.
دوره حیات شرکت
تمامی موجودات زنده از جمله نباتات، جانوران و انسانها همگی از منحنی عمر یا چرخه ی عمر پیروی می کنند. اینگونه موجودات متولد می شوند، رشد می کنند، به پیری می رسند و درنهایت می میرند. تئوری چرخه ی عمر چنین فرض می کند که شرکت ها و بنگاه های اقتصادی همچون تمامی موجودات زنده که متولد می شوند ، رشد می کنند و می میرند. دارای منحنی عمر یا چرخه ی عمر هستند .[7]
در نظریه های اقتصاد و مدیریت چرخه ی عمر شرکت ها و مؤسسات به مراحلی تقسیم می شوند. مؤسسات و شرکت ها با توجه به هر مرحله از حیات اقتصادی خود سیاست و خط مشی مشخصی را دنبال می کنند. این سیاست ها به گونه ای در اطلاعات حسابداری شرکت ها منعکس می شود .[17]
یک شرکت به احتمال زیاد در مراحل اولیه سرمایه گذاری هاینسبتاً بیشتر و مبتنی بر پیشرفت را به عهده می گیرد ، در حالی که در مرحله بالندگی ، سرمایه گذاری آن به سمت حفظ دارایی ها در جایگاه خود انتقال می یابد .[15] شرکت های سودآور و بالنده به احتمال بیشتر سودهای سهام را پرداخت می کنند ، در حالی که شرکت های تازه کار که دارای گزینه های رشد بالاتر هستند ، به احتمال کمتر آنها را انجام می دهند. این مطالعات بایگانی شده نشان می دهند که دوره ی حیات شرکت به ویژه در حوزه ی هزینه ی سرمایه مالکانه ،دارای مفاهیم ضمنی مهمی برای تصمیمات تامین مالی شرکت هستند [10]
مراحل دوره حیات شرکت ها شامل:
1. مرحله تولد
2. مرحله رشد
3. مرحله بلوغ
4. مرحله افول
5. مرحله مرگ - ورشکستگی -
پیشینه تحقیق
طبق مطالعات [12]، تاثیر دوره حیات شرکت را روی هزینه سرمایه مالکانه بررسی کردند. دریافتند که زمانی که سود انباشته محدود شده به عنوان یک نسبت از مجموع دارایی ها پس از کنترل سایر ویژگی های شرکت و ناهمگنی مشاهده نشده افزایش می یابد، هزینه مالکانه کاهش می یابد. این یافته ها با استفاده از مجموعه ای از آزمون های حساسیت تایید می شوند.
طبق مطالعات [11]، رابطه بین رشد بهای مسکن سازی و هزینه سرمایه مالکانه را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شرکت هایی که در ایالت های دارای نرخ های رشد مثبت در بهای مسکن سازی واقع شده اند ، دارای هزینه های سرمایه مالکانه کمتری می باشند . و همچنین تاثیر تغییرات در بهای مسکن سازیاساساً توسط شرکت های کوچکتر ارائه می شوند . این تاثیر مسکن سازی نه تنها از لحاظ آماری معنادار است بلکه از لحاظ اقتصادی نیز حائز اهمیت می باشد.
طبق مطالعات [13]، در پژوهش خود ارتباط بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه سهام عادی را در شرکت های پذیرفته شده در بورس استرالیا مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاصل از پژوهش آنها حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین عدم تقارن اطلاعاتی و بازده مورد انتظار سرمایه گذاران می باشد. همچنین عدم ثبات در پیش بینی درآمدها منجر به افزایش هزینه سرمایه سهام عادی شرکت ها گردید. به بیان دیگر، عدم تقارن اطلاعاتی و عدم اطمینان در اطلاعات منجر به افزایش هزینه سرمایه شده است.
طبق مطالعات [9]، در پژوهشی تحت عنوان بررسی ارتباط عدم تقارن زمانی جریان های نقدی عملیاتی، در طی مراحل چرخه عمرشرکت، دریافتند شرکت هایی که در مراحل اولیه چرخه عمر خود قرار دارند نسبت به شرکت هایی که در مراحل بعدی چرخه عمر خود قرار دارند از عدم تقارن زمانی جریان نقدی عملیاتی بیشتری برخوردارند.
طبق مطالعات [16]، در تحقیقی به بررسی فرضیه جریان نقد آزاد و نظریه چرخه عمر در کشور تایلند پرداخت. در این تحقیق تاناتایی برای آزمون فرضیه جریان نقد آزاد از جریان نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی پس از کسر وجوه لازم برای سرمایه گذاری، استفاده کرد. او همچنین برای آزمون نظریه چرخه عمر از نسبت سود انباشته بر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام
