بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر، به منظور بررسی تأثیر سرمایه فکری و مدیریت دانش بر بهره وری منابع انسانی در شرکت بیمه آسیا، با استفاده از روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، مدیران و کارشناسان شرکت بیمه آسیا در شهر تهران می باشد، که 232 نفر به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدهاند. در این راستا، متغیرهای سرمایه فکری - شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه ای - و متغیرهای مدیریت دانش - شامل ایجاد دانش، ذخیره دانش، تسهیم دانش و نگهداری دانش - به عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای بهره وری منابع انسانی - شامل انگیزش، شیوه رهبری، خلاقیت و نوآوری و آموزش - به عنوان متغیر وابسته درنظر گرفته شده است. برای گردآوری دادهها از پرسش نامه محقق ساخته سرمایه فکری، مدیریت دانش و بهره وری منابع انسانی استفاده گردید، که روایی سازه آن از طریق تحلیلی عاملی و پایایی آن از توسط آلفای کرونباخ برای پرسش نامه های سرمایه فکری، مدیریت دانش و بهره وری نیروی انسانی محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که سرمایه فکری و مدیریت دانش بر بهرهوری منابع انسانی تاثیرگذار است. در انتها پیشنهادهای کاربردی برای مدیریت بیمه آسیا ارائه گردیده است.
کلید واژه: بهرهوری منابع انسانی، سرمایه فکری، سرمایه ساختاری، مدیریت دانش، بیمه آسیا
.1 مقدمه
منابع انسانی با ارزش ترین و مهمترین عامل توسعه هر کشوری محسوب می شود. مطالعه در این زمینه نشان داده است، که کشورهای دارای تولید خالص ملی بالا، معمولاً دارای نیروی انسانی آموزش دیده و تعلیم یافته تر هستند. از آنجایی که بهرهوری، گوهر سازمانی است که می تواند، پایداری و بقای سازمانها را تضمین و مکانیزمی برای کسب مزیت رقابتی باشد، لذا آنچه در سازمان منجر به بهره وری منابع انسانی می شود این است، که کارکنان سازمانها از نظر شخصیت، علایق و عواطف با فعالیتها و مشاغل سازمانی منطبق و سازگار شوند. در این صورت علاقه به کار، انگیزه و افزایش مسئولیت پذیری و درنتیجه به صورت مستقیم و غیر مستقیم بهره وری سازمانی، ارتقاء مییابد - قابضی، . - 1392 از آنجایی که سرمایه فکری، یکی از مسائل حیاتی یک سازمان است و از سویی دیگر، دانش هم از مفاهیمی است که بسیاری از سازمانهای پیشرو- به دلیل اینکه امروزه تمام داراییها از منابع طبیعی به فکر و دانش تغییر یافته است- به اهمیت و نقش آن پی برده اند، لذا می توان انتظار داشت، که سرمایه فکری و مدیریت دانش، که از دغدغه های مهم سازمانهای موفق است، بر بهره وری منابع انسانی تأثیر به سزایی داشته باشد. از این رو، در این پژوهش سعی می شود، ضمن بررسی پیشینه و ادبیات و مفاهیم موارد یادشده، به تأثیر عوامل سرمایه فکری و مدیریت دانش بر بهره وری منابع انسانی شرکت بیمه آسیا، پرداخته شود.
به گفته کسر - 2005 - 1، ارتقای بهره وری در سازمانهای صنعتی و خدماتی موضوعی بسیار مهم در دانش مدیریت است و آن را مهمترین وظایف مدیریتی میدانند و در این بین انسان به عنوان موضوع و هدف بهره وری، مهمترین نقش را برعهده دارد. به دلایل مختلفی می توان ادعا کرد، که منابع انسانی یکی از عناصر حیاتی بهره وری در هر سازمانی است. به نقل از پریچارد2 - 2003 - انسان است، که می تواند کمیت و کیفیت کار خود را ارتقا داده، طرح های جدید ارائه کرده و با خلاقیت خود، مشکلات را از پیش رو بردارد و در حقیقت تنها عاملی است که می تواند تغییراتی را در خود و محیط کار اطراف خود ایجاد کند - حسنی کاخکی و زاهدی، . - 1391 از طرفی، این مساله همیشه برای مسئولان، برنامهریزان و کارشناسان نیروی انسانی در سازمانهای کشور مطرح است، که چگونه میتوان بهره وری را در سازمانها افزایش داد و چه عواملی باعث میشود بهره وری یک نهاد، مؤسسه یا سازمان خدماتی یا تولیدی افزایش یا کاهش پیدا کند.
بررسیها نشان می دهد، سرمایه فکری و به ویژه سرمایه انسانی، کمک به بهبود اثربخشی و بهرهوری در سازمان می کند و این بهبودی در سطوح سازمانی، موجب رفاه اجتماعی و استاندارد نمودن زندگی در جامعه می شود. به عقیده بونتیس - 1999 - سرمایه فکری تلاشی در جهت کاربرد موثر دانش - محصول نهایی - در مقابله با اطلاعات - مواد خام - می باشد - بشیری و دیوانگاهی، . - 2013 از طرفی دانش هم از مفاهیمی است، که بسیاری از سازمانهای پیشرو به اهمیت و نقش آن پی برده اند، چرا که امروزه تمام دارایی ما از منابع طبیعی به فکر و دانش تغییر یافته است. بنابراین، مدیریت آن از دغدغههای مهم سازمانهای موفق است - زاهدی و نجاری، . - 2:1387 در بیست سال گذشته مدیریت دانش موجب پیشرفتهای صنعتی زیاد و همچنین توسعه روشهای جدید شده است، که با بکارگیری مناسب آن، سازمانها می توانند بسیار انعطاف پذیر بوده و به محلی مناسب برای یادگیری تبدیل شوند. با پذیرش این دیدگاه که دانش، توانایی رقابت پذیری سازمانها را بهبود می بخشد، مدیریت دانش به دوام سازمانها در محیط بسیار متلاطم و متغیر امروزی کمک می کند. دانش به افراد وابسته است و مسائل مربوط به مدیریت منابع انسانی از قبیل استخدام و گزینش، آموزش و توسعه، مدیریت عملکرد، دستمزد و پاداش و همچنین ایجاد فرهنگ یادگیری برای مدیریت دانش در سازمانها حیاتی است - حیدرزاده مقدم و رجبزاده، . - 96:1389
تحقیق حاضر به بررسی تأثیر سرمایه فکری و مدیریت دانش بر بهره وری منابع انسایی در شرکت بیمه آسیا می پردازد. بررسیها و شواهد در بین مدیران، به ویژه کارشناسان بیمه آسیا نشان میدهد، که روحیه کاری، میزان رضایتمندی، انگیزه آنها در جهت انجام بهتر وظایفشان، خلاقیت، فراگیری دانشروزمره و حرفه ای و نهایتاً کارایی، اثربخشی و بهرهوری کارکنان رو به کاهش می باشد، که این موارد میتواند، در بلند مدت موجب کاهش عملکرد سازمان، به خطر افتادن امنیت و بقای آن و ایجاد خلل در دستیابی به اهداف و رسالتهای سازمان گردد.
.2 مبانی و چارچوب نظری تحقیق
.2-1 مدیریت دانش
به گفته کویینتس و همکاران - 1997 - 1، دانش و مدیریت نهتنها مرکز توجه و گفتمان استدلالی در بین کارکنان و مدیران در سازمان است، بلکه بسیار جذاب و قابل توجه برای دانشگاهها است. مزیت دانش و مدیریتدانش در اقتصاد، مدیریت، تکنولوژی اطلاعات، انسانشناسی، جامعهشناسی، روانشناختی و رشتههای دیگر میباشد. تیوانا - 2000 - 2 بحث میکند، که مدیریت دانش یک دانش سازمانی برای ایجاد ارزش کسب و کار و ایجاد مزیت رقابتی است که سازمان را قادر به خلق، ارتباطات و کاربرد دانش در همه زمینهها، برای دستیابی به اهداف کسب و کار میباشد - هاسلیندا و سارینا3، . - 2009 به نظر پوساک - 2001 - 4 مدیریت دانش عبارت است از ، تلاش برای کشف داراییهای نهفته در ذهن افراد و تبدیل این گنج پنهان به دارایی سازمانی؛ به طوری که مجموعه وسیعی از افرادی که در تصمیمگیریهای شرکت دخیل هستند، به این ثروت دسترسی داشته و از آن استفاده نمایند. داونپورت و پروساک - 1998 - 5 اعتقاد دارند که که مدیریت دانش شامل کلیه فعالیتهایی است، که برای در دسترس قرار دادن دانش، به نحوی که دانش درست در اختیار افراد مناسب قرار گیرد، ضروری هستند - ابطحی و خیراندیش، 82 : 1390 و . - 83
