بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق به منظور بررسی اثر تغذیه پروبیوتیک بر تغییرات بافتی و مخاط روده و کاهش کلونیهای سالمونلا در دستگاه گوارش جوجه بوقلمونها، 336 قطعه بوقلمون ماده در سن یک روزگی به طور تصادفی در 8 تیمار با 6 تکرار و 7 پرنده در هر تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. جیرههای خوراکی به دو صورت آردی و یا کرامبل، دارای پروبیوتیک و بدون پروبیوتیک به پرندهها تغذیه گردید. گروه پروبیوتیکی با خوراک حاوی 1g/kg پروبیوتیک پریمالاک در کل دورۀ آزمایش 21 - روز - تغذیه شدند. خوراک و آب به صورت آزاد در اختیار پرندهها قرار گرفت. در سن 3 روزگی، %50 پرندهها با 1ml محلول حاوی 109cfu سالمونلا - S.Typhymurium, S.Heidelberg, and S.Kentuky - از طریق دهانی چالش یافته و در یک سالن مجزا نگهداری شدند. در روز 21 یک پرنده از هر گروه به صورت تصادفی انتخاب و از طریق قطع نخاع کشته شد. بعد از کالبدگشایی، رودۀ کوچک جدا شده و نمونهگیری بافتی از بخشهای دئودنوم، ژئوژنوم و ایلئوم جهت بررسی با میکروسکوپ نوری و الکترونی انجام گرفت. مطالعات میکروسکوپ نوری و الکترونی، افزایش ضخامت بافت مخاطی، تراکم بالای سلولهای گابلت، افزایش اندکی در لایه موکوسی و طول میکروویلی، افزایش تعداد باکتریهای Segmented Filamentous - SFB - Bacteria را در رودۀ پرندگان تغذیه شده با پریمالاک در مقایسه با شاهد نشان داد.
واژههای کلیدی: پروبیوتیک، پریمالاک، سالمونلا، مرفولوژی روده، میکروسکوپ الکترونی
مقدمه
عفونتهای سالمونلایی یکی از اختلالات رایج دستگاه گوارش در انسان بوده که به طور چشمگیری در اثر آلودگیهای غذایی - گوشت و محصولات دامی - بروز مینماید. طیور به عنوان یکی از منابع ذخیرۀ سالمونلا شناخته شده و قادر به اشاعه بیماری در جوامع انسانی میباشند. کلونیهایی از گونههای مختلف سالمونلا در رودۀ طیور وجود دارد که باعث بیماریهایی با منشأ غذایی در انسان میگردند. کاهش کلونیهای سالمونلا در دستگاه گوارش طیور باعث کاهش آلودگی لاشه در طول مراحل کشتار میگردد.
تشکیل کلونیهای سالمونلا در رودۀ طیور با تغذیه پروبیوتیک به طور مؤثری قابل کنترل یا حذف میباشد.
در تغذیه طیور پروبیوتیکها به منظور افزایش سطح بهداشت، بالا بردن رشد، افزایش تولید گوشت و تخم مرغ، بهبود ضریب تبدیل و کاهش ارگانیسمهای بیماریزا به کار میروند. پروبیوتیکها دارای تأثیراتی بر بافت دستگاه گوارش - 1 - و تنظیم ساخت و ترشح موکوس میباشند . - 4 -
منظور از این مطالعه، بررسی تغییرات بافت مخاطی روده در جوجه بوقلمونهای تغذیه شده با جیرههای استاندارد، دارای پروبیوتیک یا بدون پروبیوتیک و تحت شرایط چالش با سه سویه سالمونلا - S.Typhymurium, S .Heidelberg, and - S.Kentuky بود.
مواد و روشها
تعداد 336 قطعه جوجه بوقلمون مادۀ یک روزه بعد از نصب شماره بالی بر روی آنها، به صورت انفرادی توزین و به طور تصادفی در 48 پن که شامل 8 تیمار با 6 تکرار و 7 پرنده در هر تکرار بود توزیع شدند. نصف جوجهها در سالن A نگهداری شده و با جیرههای زیر تغذیه شدند: جیرۀ آردی شاهد - CM - ، کرامبل شاهد - CC - ، پریمالاک آردی - PM - و پریمالاک کرامبل . - PC -
نصف دیگر پرندهها در سالن B نگهداری شده و پس از چالش با محلول حاوی سالمونلا در گروههای زیر قرار گرفتند: چالشی آردی شاهد - ICM - ، چالشی کرامبل شاهد - ICC - ، چالشی پریمالاک آردی - IPM - و چالشی پریمالاک کرامبل .1 - IPC -
گروههای دریافت کنندۀ پروبیوتیک از ابتدا تا انتهای دوره جیرۀ استاندارد - آردی یا کرامبل - به همراه پروبیوتیکی با نام تجاری پریمالاک به میزان 1g/kg خوراک پایه استاندارد تغذیه شدند. پرندهها در قفسهای مجهز به سیستم گرم کنندۀ الکتریکی نگهداری شدند. در روز سوم همه پرندهها در سالن B - گروه چالشی - با 1ml محلول حاوی سالمونلا - S.Typhymurium, - S.Heidelberg, and S.Kentuky با غلظت 109 cfu/ml به صورت تلقیح درون چینه دان چالش یافتند. در روز 21، پس از 12 ساعت قطع خوراک، یک پرنده از هر پن به طور تصادفی انتخاب و بعد از توزین، به روش انسانی کشته و پس از کالبدگشایی نمونههایی از قسمتهای مختلف روده جهت ارزیابی با میکروسکوپ نوری و الکترونی اخذ گردید.
به منظور بررسیهای میکروسکوپ نوری، 2 سانتیمتر از قسمتهای دئودنوم، ژئوژنوم و ایلئوم جدا نموده و به روش اسمیت و همکاران - 6 - جهت مشاهده در زیر میکروسکپ آماده گردیدند. سپس تصاویر دیجیتالی با استفاده از - Rasband, W.S., ImageJ, U.S. National Institute of Health, Bethesda, Maryland, USA, 1997-2007 - http://rsb.info.nih.gov/ij, ارزیابی گردید. برای مطالعه نمونههای قسمتهای مختلف رودۀ باریک در زیر میکروسکوپ الکترونی از روش - 2 - - Bozzola and Russell - استفاده شد.
نتایج
بررسیهای مرفولوژیکی بافتی در این آزمایش نشان میدهد که افزایش ارتفاع پرزها و عمق کریپتها در قسمتهای مختلف رودۀ کوچک تحت تأثیر تغذیه پریمالاک قرار گرفته است. تراکم سلولهای گابلت در گروه تغذیه شده با پریمالاک در مقایسه با شاهد افزایش یافته است - شکل . - 1 همچنین نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت در این گروهها بیشتر است که با یافتههای Pelicano و همکاران - 5 - مطابقت دارد. آنها تأثیر معنی دار پروبیوتیک را بر افزایش ارتفاع پرز، عمق کریپت و تراکم غدههای سرتاسر رودۀ کوچک در جوجههای گوشتی مشاهده نمودند. افزایش در اندازه و تعداد غدهها و پرزهای روده باعث تولید و ترشح بیشتر آنزیمها و در نتیجه هضم و جذب بهتر مواد مغذی میگردد.
در این آزمایش، تصاویر میکروسکوپ الکترونی - TEM - نشان میدهد که تغذیه پریمالاک باعث تراکم و توسعه بیشتر سلولهای گابلت و همچنین افزایش طول و تراکم میکروویلیها در سرتاسر رودۀ کوچک در مقایسه با گروههای شاهد میگردد - شکل . - 2 این نتایج با مشاهدات Budino و همکاران - 3 - مطابقت دارد. نتایج این آزمایش نشان میدهد که تغذیه پروبیتیک به جوجه بوقلمونها باعث افزایش ترشح موسین در مجرای روده میگردد. اثر متقابل موسین و باکتری نقش مهمی در یکپارچگی سدّ موسینی ایفا نموده و میتواند نقش محافظت کنندهای داشته باشد.
در مطالعه حاضر، تصاویر میکروسکوپ الکترونی - SEM - نشان میدهند که ضخامت لایه موکوسی و شمار سلولهای گابلت در دیوارۀ رودۀ کوچک گروههای دریافت کنندۀ پریمالاک بیشتر از گروههای شاهد بود - شکل . - 3 همچنین در این پرندهها تعداد SFB مستقر در اپیتلیوم روده بیشتر بود - شکل . - 4 به نظر میرسد این آثار مثبت باکتریها باعث افزایش پاسخ ایمنی گردد. در ارزیابی نمونهها با میکروسکوپ الکترونی - SEM - ، باکتریهای میلهای شکل - ارگانیسمهای شبیه سالمونلا - در سطح موکوس سراسر رودۀ پرندههای چالش یافته با سالمونلا که جیرۀ بدون پروبیوتیک دریافت نمودند مشاهده گردید - شکل . - 5 در این پرندهها تغییرات بافتی در موکوس روده از جمله وجود پرزهای کوتاه، تحلیل رفته و کم تراکم مشاهده شد - شکل . - 6
نتیجه گیری
نتایج این آزمایش نشان میدهند که با استقرار باکتریهای پروبیوتیک در رودۀ پرندهها، تعداد کلونیهای سالمونلا در مجرای روده کاهش یافته و سطح جذب مواد مغذی افزایش پیدا کرده و در نتیجه عملکرد آنها بهبود مییابد.
شکل -1 تصویر میکروسکوپ نوری از تراکم سلولهای گابلت واقع در ایلئوم جوجه بوقلمونهای تغذیه شده با و بدون پریمالاک در سن 21 روزگی. ارتفاع پرزها و تراکم سلولهای گابلت در گروه تغذیه شده با پریمالاک - راست - بیشتر از گروه شاهد بود
- چپ - .
شکل -2 تصاویر میکروسکوپ الکترونی - TEM - از دئودنوم جوجه بوقلمونهای تغذیه شده با و بدون پریمالاک در سن یک روزگی، شمار بالای سلولهای گابلت و ساخت یا ترشح بیشتر موکوس در گروه دریافت کنندۀ پریمالاک - چپ - در مقایسه با گروه شاهد - راست - .
شکل -3 تصویر میکروسکوپ الکترونی - SEM - از دئودنوم جوجه بوقلمونهای تغذیه شده با جیرۀ حاوی پریمالاک در سن 21
روزگی، تعداد زیاد سلولهای گابلت را نشان میدهد.
شکل -4 تصویر میکروسکوپ الکترونی - SEM - از ژژنوم جوجه بوقلمونهای تغذیه شده با جیرۀ حاوی پریمالاک در سن 21
روزگی، تشکیل کلونیهای SFB در سطح مخاط رودۀ کوچک را نشان میدهد.
