بخشی از مقاله
چکیده
حرکت یک نیاز انسانی و یک رفتار اساسی برای کودکان است که باعث حمایت و تقویت رشد متعادل و همه جانبه آنها می-گردد. کودکانی را که حرکت نمیکنند و در نهایت فقط »تابعیت« فرا میگیرند به پروانههائی که به نیمکتهایشان سنجاق شدهاند تشبیه میکند. بنابراین از این نیاز انسان به پویایی فیزیکی-ذهنی نباید توسط استانداردهای ساکن انفعالی جلوگیری شود، بلکه راه حل پویا و سودمند در این رابطه، پیرو این شعار است. "سکون به حد ضرورت، حرکت به حد امکان" این شعار بخش مهمی از عملکرد یک محیط آموزشی فعال است. درون هر کودک انگیزهای برای خلق کردن وجود داردکه آماده بیدار شدن است، اما به وجود آوردن شرایط به منظور حمایت از تلاشهای خلاقانهی کودکان به ما بستگی دارد.اگر قرار است انسان خلاقانه عمل کند به دو ویژگی امنیت روانی و آزادی روانی نیاز خواهد داشت. باید به این نکته توجه نمود که زیبایی تفکر کودک در نامقید بودن آن است.دنیا در نظر کودکان قابل انعطاف و مطابق اراده آنها قابل تغییر است.فرض برآن است که تفاوت کالبد در طراحی مرکز پرورشی فکری بر حرکت و پویایی کودک و نوجوان تأثیرگذار است.
مقدمه
در تمام موجودات زنده به موجب قانون تأثیر و تأثر بخشیدن در محیط تمایل به سازش با محیط وجود دارد، به این ترتیب که کودک کوشش دارد با محیطی که در آن زندگی میکند سازش نماید و خود را با آن منطبق سازد و به ِ اعتقاد پیاژه سازش با محیط یکی از دو صورت هوش در انسان است. کودک در ابتدا سعی میکند که محیط را با سیستم درونی و هوش خود سازش دهد، ولی چون این همیشه نمیتواند امکانپذیر باشد و کودک با موارد و مسائلی مواجه میشود که با تجارب قبلی اش متناسب نیست، از این رو خود را با تجربه جدید سازگار مینماید . نیازهای کودک بهمنظور اجتماعی بار آوردن وی در سه فضا قابلیت برآورده شدن دارد، این سه فضا شامل فضای خانواده،فضای آموزشی و فضای عمومی است فرصت بازی کودکان در محیطهای امروزی روز به روز کاهش مییابد. در برخی موارد نیز اندک وقت آزاد کودکان صرف تماشای برنامه-های تلویزیونی و بازیهای کامپیوتری میشود. رواج زندگی آپارتمان نشینی و به دنبال آن محدودیت در رویارویی با محیط-های طبیعی نیز فرصت لازم برای بازی آزاد کودکان را سلب میکند کودک در بازی نیازهای حسی- حرکتی خود را برآورده میسازد و انرژی غنی شده در درون خویش را به گونهای منطقی تخلیه مینماید که این عمل نه تنها آرامش روحی او را افزایش میدهد، بلکه باعث پویایی رفتارش نیز میشود. در صورتی که این انرژی امکان بروز نیابد، احتمالاً به اضطراب، افسردگی و پرتحرکی تبدیل میگردد. در بازی کودک سفره دلش را میگسترد.
-2-1بیان مسئله
کودک با قوه تخیل قوی خود،حتی میتواند بر محسوسات غلبه کرده و در ذهن خود دنیا را به هر شکل که بخواهد در بیاورد .رفتار کودکان نیاز به داشتن محدودیتهایی دارد و باید مطابق نیازهای جامعه شکل بگیرد، اما بیان نمادین آنها نباید خیلی محدود به شرایط محیطی بشود.کودکان برای آزمایش چیزهای جدید باید به اندازهی کافی احساس امنیت کنند و آزادی لازم با در نظر گرفتن محدودیتهایی در اختیار آنها قرار گیرد. .[1] نشستن ساکن علاوه بر ایجاد مشکلات در رشد و عملکرد ارگانا،ه دارای ِ تأثیر منفی طولانی مدت جهت تمرکز کردن نیز میباشد. ذهن کودکان نیز مانند عضلات آنها نمی-تواند تحت فشار مداوم قرار گیرد. مغز سالم یک کودک نیاز خود را برای تغییرات فعال بهطور ناخودآگاه از طریق بیقراری روی صندلیهای متداول در روش سنتی نشان میدهد.[2] بارکر موسس »روانشناسی اکولوژیک«، عقیده دارد بین ابعاد فیزیکی- معماری و رفتاری »قرارگاههای فیزیکی- رفتاری« رابطه خاصی وجود دارد که آن را با مفهوم همساخت بیان میکند [3].
-3-1 فرضیه ها
-1 تفاوت کالبد در طراحی مرکز پرورشی فکری بر حرکت و پویایی کودک و نوجوان تأثیرگذار است. -2 فاکتورهای حرکت و پویایی در شهر همدان قابل استخراج میباشد.
-4-1اهداف تحقیق
- بررسی تعامل کودک با محیط .
- تأثیر کالبد بر پویایی و تحرک کودکان.
-5-1نوع روش تحقیق
نوع پژوهش در این پایان نامه از نوع پیمایشی است.
-6-1محیط و انواع آن
علاوه بر موجودات و اشیایی که در طبیعت توسط عوامل فیزیکی و شیمیایی قابل شناسایی اند عناصر دیگری نیز وجود دارند که فقط برای انسان قابل ادراک ذهنی هستند ، در واقع محیط زیست آدمی نه تنها شامل عوامل طبیعی چون درخت و تپه و دشت می شود، بلکه عوامل ساخته و پرداخته خود آدمی نیز بخش عمده ای از محیط را فراهم می آورد. در هر منطقه جغرافیایی زمین، زندگی به نحوی جریان دارد که عوامل مختلف جغرافیایی - طبیعی بر دیگر عوامل مؤثر هستند و از آن ها فرهنگ و جامعه نیز تحت تأثیر قرار می گیرد و به مرور زمان حجم اطلاعاتی که هر انسان از محیط به دست می آورد موجب ترکیب در ذهن می شود و نهایتاً قادر خواهد شد محیط و اشیاء موجود در آن را تشخیص داده و در مقابل هر کدام رفتار ویژه ای از خود بروز دهد. می توان در هم تنیدگی محیط و انسان را با موارد زیر نشان داد:
الف . انسان ها تحت تأثیر محیط هایی که در آن ها رشد می کنند شکل می گیرند و فرهنگ آن ها منعکس کننده تأثیر محیطی است که در آن رشد و تکامل یافته اند.
ب . انسان ها باعث تغییر و تحول در محیط هایی می شوند که در آن زندگی می کنند از این رو کلیه محیط های زیست مصنوعی هستند یعنی به شدت توسط فرهنگ های بشری متحول شده اند . [4]
-7-1کودک و محیط پیرامون
آبراهام مزلو معتقد است شکل گیری شخصیت بی تفاوت که درباره محیط خود حساسیت و کنجکاوی زیادی نداشته، با زندگی درگیر نشده و رغبتی برای زیستن ندارد، حاصل ناکامی و شکست در ارضا کنجکاوی های خود انگیخته و مشتاقانه دوران کودکی است - گوردون الپورت - پس از بیان پیوستگی مراحل تکامل خویشتن تایید میکند که شرایط محیطی مساعد و تجربه های دوران کودکی در پرورش شخصیت سالم از اهمیت خاصی برخوردارند ولی توضیح میدهد انسانی که دارای شخصیت سالم و پرورش یافته است. در مرحله های متفاوت زندگی تلاش میکند مستقل از تنش های گذشته خود عمل کند. در واقع انسانها و محیط پیرامونشان در تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متقابلند. کودکان به سبب محدودیت های جسمی و روانی خود در قیاس با بزرگسالان تأثیرپذیری بیشتر و عمیق تری از محیط داشته و در عوض تأثیرگذاری کمتری برمحیط دارند به این ترتیب نیز بیش از بزرگسالان اجبارا تابع شرایط محیطی اند. این که کودک تا چه حد بتواند بر محیط پیرامون خود تأثیر گذاشته و آن را مطابق یا هماهنگ با خواسته ها و شرایط مطلوب خود آماده کنند، به توانایی او به مقیاس فیزیکی و روانی محیط مورد نظر بستگی دارد. هر چه این مقیاس بزرگتر باشد محدودیت های کودک نیز برای اثرگذاری و تنظیم شرایط محیطی دلخواه بیشتر خواهد بود
-8-1محیط و پویایی فیزیکی- ذهنی کودک
هر موجود زنده ای که با خواست و اراده خود حرکتی ندارد، نیازی به مغز هم نمی تواند داشته باشد، حتی نیاز به دانستن مکانی که در آن هست نیز ندارد. اما در مورد انسان که دارای قدرت اراده و تصمیم گیری است، حرکت کردن راه ارتباط برقرار کردن او با دنیای بیرون است. هر گونه رابطه ای که انسان به واسطه حواس خود با محیط برقرار مینماید نوعی حرکت است. حرکت یک نیاز انسانی و یک رفتار اساسی برای کودکان است که باعث حمایت و تقویت رشد متعادل و همه جانبه آنها می گردد. در کودکان هوش جنبشی که از طریق احساس تماس، نشان داده میشود، به اندازه هوش بصری دارای اهمیّت است چرا که ذهن کودکان از طریق پردازش تعاملاتی که با جهان خارج دارند رشد می کند از این رو تاکید بر تجربه مستقیم عملی اساسی تعلیم و تربیت کودک محور شده است.نشستن ساکن علاوه بر ایجاد مشکلات در رشد و عملکرد ارگان ها،
