بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کود زیستی ورمی کمپوست و محلول پاشی کود کامل شرکت آگروتین مخصوص دانه هاي روغنی بر خصوصیات مورفولوژیکی سویا ، این تحقیق در تابستان 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور کود زیستی ورمی کمپوست در چهار سطح شامل :voعدم مصرف کود ورمی کمپوست و مصرف کودهاي شیمیایی بر اساس آزمون خاك - شاهد - ، :V1مصرف 4 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست، :V2 مصرف 8 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست و :V3مصرف 12 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست و فاکتور محلول پاشی کود کامل آگروتین در چهارسطح، :A0 عدم محلول پاشی - شاهد - ، :A1 محلول پاشی کود کامل درمرحله آغاز گلدهی ، : A2 محلول پاشی کود کامل در مرحله آغاز غلاف دهی، : A3 محلول پاشی کود کامل در مرحله پر شدن دانه ها. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر کود زیستی ورمی کمپوست بر ارتفاع بوته، ارتفاع تا اولین غلاف، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد دانه در بوته معنی دار بود. ضرایب همبستگی ساده صفات مورد مطالعه نشان داد که عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع پایین ترین غلاف، ارتفاع بوته مثبت و معنی داري داشت.
واژه هاي کلیدي: ورمی کمپوست، محلول پاشی، صفات مورفولوژیک، سویا
مقدمه
به علت مصرف بی رویه ي کود هاي شیمیایی و مشکلات ناشی از آن و مسئله ساز شدن غلظت پایین عناصر ریز مغذي در مواد غذایی در کشور ما و همچنین نظر به اهمیت سویا به عنوان یک گیاه روغنی سازگار با اقلیم منطقه می بایست پژوهش هایی پیگیر در این زمینه انجام گیرد. کشاورزان منطقه خرم آباد به علت عدم آگاهی از اثرات مفید مصرف عناصرغذایی بصورت محلول پاشی برگی و همچنین کودهاي بیولوژیک نظیر کود زیستی ورمی کمپوست معمولا از کودهاي شیمیایی در زراعت سویا استفاده می کنند و از مشکلات عمده این منطقه استفاده بیش از حد از کودهاي شیمیایی و آلودگی تدریجی خاك هاي زراعی و منابع آبهاي زیرزمینی است. بنابراین انجام این پژوهش جهت تعیین میزان مطلوب مصرف کود زیستی ورمی کمپوست و نیز اثرات و زمان مناسب محلول پاشی کود کامل و اثرات متقابل این دو عامل بر کمیت و کیفیت سویا ضروري به نظر می رسد. محمدي و همکاران - 1386 - ، محققان در گندم افزایش وزن خشک اندام هوایی را به موازات افزایش سطح با تحقیق خود بر روي ورمی کمپوست و لجن فاضلاب مشاهده کردند که دلیل اصلی آن را به وجود مقادیر نسبتاً زیاد موادآلی و عناصر غذایی ضروري گیاهان همچون نیتروژن ، فسفر و پتاسیم در لجن فاضلاب دانستند. عزیزي و همکاران - 1387 - ، اظهار داشتند که افزایش سطوح ورمی کمپوست باعث بهبود معنی دار صفات ارتفاع بوته، وزن خشک گل، زود گلدهی در تیمار 15درصد وزنی ورمی کمپوست مشاهده شد. درزي و همکاران - 1385 - ، در تحقیق دیگري با کاربرد 10 تن ورمی کمپوست بیشترین تعداد چتر در بوته رازیانه و عملکرد بیولوژیک به دست آمد.
مواد و روش ها
این تحقیق در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد اجرا گردید. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوك هاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عوامل مورد مطالعه به شرح زیر می باشد:
عوامل مورد مطالعه شامل:
الف- کود زیستی ورمی کمپوست - - V در سه سطح:
=V0 عدم مصرف کود ورمی کمپوست و مصرف کودهاي شیمیایی بر اساس آزمون خاك - شاهد - =V1 مصرف 4 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست
=V2 مصرف 8 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست =V3 مصرف 12 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست ب- محلول پاشی کود کامل آگروتین در چهارسطح:
=A0 عدم محلول پاشی - شاهد -
=A1 محلول پاشی کود کامل درمرحله آغاز گلدهی =A2 محلول پاشی کود کامل در مرحله آغاز غلاف دهی =A3 محلول پاشی کود کامل در مرحله پر شدن دانه
بعد از اندازه گیري صفات مورد نظر داده هاي به دست آمده با استفاده نرم افزارهاي آماري Excel,MSTATC,SAS بر اساس موازین طرح آماري به کار برده شده مورد تجزیه و پردازش قرار گرفت و نمودارهاي مربوطه با استفاده از نرم افزار Excel رسم شدند.
نتایج و بحث
ارتفاع بوته
با مشاهده نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس دادهها اینگونه استنباط میشود کاربرد کود زیستی ورمی کمپوست بر صفت ارتفاع بوته معنی دار نبود - . - 1-4 مقایسه میانگین اثر ساده کود زیستی ورمی کمپوست نشان داد بیشترین ارتفاع بوته مربوط به مصرف 12 تن در هکتار کود ورمی کمپوست با میانگین 57/1 سانتی متر و کمترین ارتفاع مربوط به تیمار شاهد یا عدم مصرف ورمی کمپوست با میانگین 53/8 سانتی متر بود. - نمودار. - 1-4
جدول:1-4 تجزیه واریانس عملکرد دانه، اجزاء عملکرد برخی صفات زراعی سویا
قطر ساقه
نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد اثرساده کود زیستی ورمی کمپوست و محلول پاشی کود کامل و همچنین اثر متقابل این عوامل بر قطر ساقه معنی دار نبود - جدول . - 1-4در آغاز فصل رشد جامع گیاهی سعی دارد تا با پوشش هر چه سریع تر اندام هاي رویشی کارایی جذب نور را بالا ببرد تا هم در مدت زمان کمتري به حداکثر ظرفیت خود از نظر جذب و تشعشع برسد و هم مدت زمان بیشتري را براي دریافت حداکثر نور خورشید در اختیار داشته باشد. با ورود گیاه به مرحله گلدهی و تشکیل گل، اندام هاي زایشی به عنوان یک مقصد قوي فیزیولوژیک بخش عمده ماده خشک و انرژي گیاه را به خود اختصاص می دهند.
ارتفاع پایین ترین غلاف
اثر کاربرد کود زیستی ورمی کمپوست بر ارتفاع پایین ترین غلاف سویا معنی دار نبود . مقایسه میانگین اثر ساده کاربرد کود ورمی کمپوست نشان داد اختلاف چندانی بین تیمارهاي اعمال شده وجود ندارد. با این وجود بیشترین میانگین ارتفاع پایین ترین غلاف از تیمار مصرف 8 تن در هکتارکود ورمی کمپوست حاصل شداثر محلول پاشی کود کامل نیز بر ارتفاع پایین ترین غلاف سویا معنی دار نبود - جدول . - 1-4 مقایسه میانگین اثر ساده محلول پاشی کود کامل نشان داد اختلاف چندانی بین تیمارهاي اعمال شده وجود ندارد. بیشترین ارتفاع پایین ترین غلاف مربوط به تیمارمحلول پاشی آهن در مرحله غلاف دهی و کمترین ارتفاع پایین ترین غلاف سویا مربوط به تیمار محلول پاشی کود کامل در مرحله پرشدن دانه ها بود.
