بخشی از مقاله
چکیده
هدف: سیب از مهم ترین محصولات باغبانی است که نگهداري و مسائل پس از برداشت آن به طور روزافزون مورد توجه دست اندرکاران صنعت باغبانی قرار دارد. امروزه در کشورهاي مختلف جهان به منظور نگهداري محصولات باغی و کاهش آثار مخرب اتیلن در افزایش ضایعات محصولات از ترکیب متیل سیکلو پروپن استفاده میشود. با توجه به این که ترکیب متیل سیکلو پروپن در خارج از کشور استفاده صنعتی پیدا کرده ولی در ایران تحقیق عملی در این مورد بر ارقام بومی صورت نگرفته، لذا تحقیق براي بدست آوردن شرایط استفاده از این ماده براي ارقام مختلف ایرانی و در شرایط رسیدگی و نگهداري مختلف لازم و ضروري است.
مواد و روشها: رقم تجارتی ولثی - - Wealthyو رقم بومی دیر رس مشهد موجود در کلکسیون ملی ارقام تجارتی سیب ایستگاه تحقیقات باغبانی کمالشهر کرج انتخاب و با در نظر گرفتن شاخص نشاسته - 2-2/5 - برداشت شد. تیمار -1 متیل سیکلو پروپن با غلظت 1 ppm در فضاي غیر قابل نفوذ، به مدت 8 ساعت در دماي محیط و یک روز پس از برداشت انجام گرفت. تیمار نانوجاذبهاي اتیلن با قرار دادن ساشههاي 5 گرمی در کارتنها انجام گرفت. میوههاي تیمار شده به همراه شاهد در انبار با دماي 0/5 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90 درصد در کارتن مقوایی قرار گرفتند و در طول زمان نگهداري، هر ماه یک بار آزمایشات زیر در 3 تکرار انجام شد: کاهش وزن، سفتی بافت سیب، کل مواد جامد محلول - - TSS، اسیدیته قابل تیتر - - TA و. pH در پایان دوره 5 ماهه انبارمانی آزمون حسی سیب تیمار شده در مقایسه با شاهد انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی بود. داده ها توسط نرم افزار SAS تحت آنالیز واریانس قرار گرفتند.
نتایج و بحث: کاهش وزن و سفتی بافت هر دو رقم در هر دو تیمار نسبت به شاهد افت کمتري نشان داد. استفاده از متیل سیکلو پروپن اثر معنیداري - p<0/05 - بر مقدار TSS،اسیدیته قابل تیتر و pH نشان داد و باعث جلوگیري از افزایش pH و کاهش اسیدیته طی دوره انبارمانی شد ولی استفاده از نانو جاذب اثر معنیداري - p>0/05 - نداشت. میزان pH در رقم دیررس مشهد نسبت به رقم ولثی بیشتر بود. بیشترین میزان TSS مربوط به رقم دیررس مشهد با استفاده از نانو جاذب اتیلن و استفاده توأم متیل سیکلوپروپن و نانو جاذب بود.
نتیجهگیري: نتایج این تحقیق نشان داد که در هر دو رقم - ولثی، دیررس مشهد - اثر تیمار متیل سیکلوپروپن و نانو جاذب اتیلن بر اکثر صفات معنیدار - p<0/05 - شد و اثر تیمارها بر روي ارقام نتایج متفاوتی نشان داد.
مقدمه:
سیب از خانواده گلسرخیان - Rosaceae - ، زیر خانواده سیبیان - Pomoideae - ،جنس Malus و گونه Malus× domestica Borkh. است - منیعی، . - 1380 مطابق آمارسازمان جهانی خواربار میزان تولید جهانی سیب در سال 2010 معادل 69511975 تن بوده است ایران با تولید سالانه 1662430 تن، هشتمین کشور تولید کننده سیب به شمار میآید، این آمار مبین اهمیت این محصول در میان محصولات باغی کشور است - FAO, -1. - 2012متیل سیکلو پروپن به عنوان ترکیبی جدید، مؤثر و ارزان براي جلوگیري از تخریب میوههاي حساس به اتیلن در مراحل پس از برداشت و براي افزایش عمر انبارمانی استفاده شده است . - Pelayo et al., 2003 - از دیگر بازدارندههاي اتیلن، استفاده از مواد جاذب اتیلن نظیر پرمنگنات پتاسیم است که اکسیدکننده قوي هستند - جلیلی مرندي، . - 1387 این ماده علاوه بر از بین بردن اتیلن، غیر فرار نیز هست و میتوان آن را به راحتی از فرآورده جدا کرد. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر -1متیل سیکلوپروپن وگرانولهاي نانوجاذب اتیلن بر افزایش ماندگاري و حفظ خصوصیات کیفی میوه سیب انجام شده است.
مواد و روشها: دو رقم سیب شامل رقم بومی دیر رس مشهد و رقم وارداتی ولثی - - Wealthy از کلکسیون ارقام تجارتی سیب ایستگاه کمالشهرانتخاب شدند.
روش تیماردهی: در این تحقیق تأثیر 3 تیمار مختلف در مقایسه با نمونه شاهد بررسی شد. تیمار اول: -1 متیل سیکلو پروپن با غلظت 1 ppm با استفاده از گاز Lupofresh TM در محفظه غیر قابل نفوذ اسپري شد و به مدت 8 ساعت در دماي محیط تبادل گازي انجام گرفت. میوههاي تیمار شده پس از 1 ساعت هوادهی، همراه با بستههاي کوچک 5 گرمی حاوي گرانولهاي نانو جاذب اتیلن ساخت کمپانی Bioconservaction درون جعبههاي میوه قرار داده شدند. تیمار دوم: سیبهاي تیمار شده توسط -1 متیل سیکلو پروپن، بدون بستههاي جاذب اتیلن بستهبندي شدند. تیمار سوم: سیبها بدون اعمال -1 متیل همراه با بستههاي جاذب اتیلن بستهبندي شدند. در تیمار شاهد، سیبها در شرایط معمولی بدون تیمار -1 متیل و بدون بستههاي جاذب اتیلن بسته- بندي شدند. سپس، تکرارهاي مربوط به تیمارها در شانههاي مخصوص سیب درون جعبه منفذدار1 قرار گرفتند و به سردخانه در شرایط دماي 0/5 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90 درصد منتقل شدند. در طول 5 ماه انبارداري سرد - - Cold storage ، آزمایشات زیر در فواصل زمانی یک ماهه به صورت منظم انجام شد. در هر آزمایش از هر رقم 30 عدد میوه به صورت تصادفی انتخاب شد و در سه تکرار 10 تایی اقدام به ارزیابی صفات کیفی و کمی آنان گردید. درصد کاهش وزن :وزن هر میوه با ترازوي دیجیتالی College مدل B502 با دقت دهم گرم ثبت گردید.
اندازه گیري سفتی بافت میوه :بر حسب کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، به وسیله بافت سنج مدل Hounsfield–H5KS با آزمون نفوذسنجی - - Perforated میلهاي به قطر 6/4 میلی متر، لودسل 500 نیوتن، نقطه پایانی 2 میلیمتر و سرعت نفوذ پروب 20 میلیمتر در دقیقه اندازه گیري شد.
اندازه گیري ویژگیهاي شیمیایی: از 10 عدد میوه موجود در هر تکرار هر کدام یک برش طولی و قسمت هاي بافت تخمدان را از گوشت میوه جدا کرده و با دستگاه آب میوهگیري آبگیري شد؛ آب میوه پس از صاف شدن با کاغذ صافی درون ارلن جمعآوري شد - . - Pre-Aymard et al., 2005
سنجش مقدار کل مواد جامد محلول : - TSS - با استفاده از رفراکتومتر دستی ATAGO مدل 20181MC درجه بریکس تعیین شد
pH آب میوه: پس از کالیبره نمودن دستگاه با محلولهاي بافر 4 و 7، اندازهگیري در مورد 20 میلیلیتر از عصاره خالص میوه انجام شد - حسینی، . - 1369
اسیدیته قابل تیتراسیون : - TA - با استفاده از محلول سود سوزآور 0/1 نرمال و بر حسب درصد اسید غالب گزارش شد - مستوفی و نجفی، . - 1385
ارزیابی ویژگیهاي حسی - آزمون پانل - : میوه هاي مناسب از هر رقم شسته شده و در اختیار 12-8 نفر آزمونگر آموزش دیده ثابت قرار گرفت که نمره مورد نظر خود را در فرمهاي مخصوصی که از صفر تا 100 به فواصل 10 تایی درجهبندي شده بود در مورد هریک از خصوصیات مورد نظر علامت بزنند. تجزیه و تحلیل دادهها: به منظور بررسی تیمار ها آزمایشی در قالب طرح آماري کاملاً تصادفی بر پایه آزمون فاکتوریل اعمال شد.آنالیز واریانس با استفاده از نرم افزار آماري SAS صورت گرفت. مقایسه میانگین ها با بهرهگیري از آزمون دانکن انجام شد. تمامی آزمون ها در سه تکرار انجام شدند.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مربوط به به صفات pH، TSS و TA ،درصد کاهش وزن، سفتی بافت ارقام مورد بررسی در طول مدت انبارمانی داري با استفاده از تیمارهاي متیل سیکلو پروپن و نانو جاذب اتیلن در جدول 1 ارائه شده است.جدول-1تجزیه واریانس اثر تیمارهاي مختلف بر ویژگیهاي کیفی سیب
- وزن میوه: مقایسه میانگین درصد کاهش وزن میوه بین ارقام مورد بررسی نشان داد که رقم ولثی نسبت به رقم دیر رس مشهد کاهش وزن بیشتري داشت. همچنین مقایسه میانگین اثر نانو جاذب اتیلن و مدت زمان انبارمانی در کاهش وزن میوه نشان داد که میزان کاهش وزن با گذشت زمان در استفاده و بدون استفاده از نانو جاذب اتیلن - پرمنگنات پتاسیم - روند صعودي داشته است ولی اختلاف بین آن ها در ماه چهارم و پنجم معنیدار - p<0/05 - است و بیشترین کاهش وزن مربوط به عدم استفاده نانو جاذب در ماه پنجم انبارمانی میباشد - شکل. - 1 مقایسه میانگین اثر متیل سیکلو پروپن و مدت زمان انبارمانی بر کاهش وزن میوه نشان داد در شرایط استفاده از -1متیل سیکلو پروپن، در کلیه سطوح زمانی مورد بررسی، تا ماه سوم اختلاف معنی داري - - p>0/05 در درصد افت وزن، مشاهده نشد ولی از ماه سوم تا پایان دوره انبارمانی اختلاف معنیدار - p<0/05 - بین استفاده و بدون استفاده از متیل سیکلو پروپن مشاهده شد که نشان دهنده تاثیر این ترکیب بر حفظ وزن میوه است - شکل. - 2
شکل -1 اثر نانو جاذب اتیلن و مدت زمان انبارمانی در کاهش وزن سیب
شکل - 2 اثر متیل سیکلوپروپن و مدت زمان انبارمانی در کاهش وزن سیب
سفتی بافت میوه: در مقایسه میانگین اثر مدت زمان انبارمانی و رقم بر مقدار سفتی بافت مشاهده شد که با گذشت زمان سفتی بافت در هر دو رقم کاهش یافت ولی سفتی بافت در رقم دیر رس مشهد در تمامی ماهها بیشتر از رقم ولثی بود ضمن این که میزان این اختلاف در ماههاي مختلف متفاوت بود
مقایسه میانگین اثر مدت زمان انبارمانی و جاذب اتیلن بر مقدار سفتی بافت نشان داد که سفتی بافت در استفاده از نانو جاذب اتیلن در تمامی ماهها بیشتر از عدم استفاده از نانو جاذب اتیلن بود که بیشترین میزان سفتی بافت در پایان ماه اول انبارمانی با استفاده از نانو جاذب اتیلن با میانگین 20/86 و کمترین میزان مربوط به عدم استفاده از نانو جاذب اتیلن در ماه پنجم انبارمانی با میانگین 5/8 مشاهده شد
