بخشی از مقاله
چکیده
گل مریم از مهمترین گلهاي شاخهبریده ایران بوده که در مقام چهارم تولید پس از گلایول، رز و میخک قرار دارد. با هدف مطالعه تاثیر محلولپاشی برگی متیل جاسمونات 0 - ، 150، 300 و 450 میکرومولار - بر روي کیفیت و دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سیستم کشت بدون خاك اجرا گردید. براساس نتایج آزمایش، ارتفاع ساقه گلدهنده، جذب ازت، جذب کلسیم و دوام عمر پس از برداشت گل مریم، بطور معنیداري تحت تاثیر تیمار محلولپاشی قرار گرفت . - P<0.01 - تیمار محلولپاشی متیل جاسمونات، قطر گلچههاي گل مریم را نیز بطور معنیداري تحت تاثیر قرار داد . - P<0.05 - محلولپاشی متیل جاسمونات تاثیر معنیداري بر محتواي نسبی آب نشان نداد اما محتواي نسبی آب در همه غلظتهاي اعمالی متیل جاسمونات، موجب افزایش محتواي نسبی آب نسبت به شاهد شد. بالاترین دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم، در تیمار محلولپاشی متیل جاسمونات 300 - میکرومولار - بدست آمد که نسبت به شاهد افزایشی در حدود 31 درصدي نشان داد. بالاترین ارتفاع ساقه گلدهنده در تیمار شاهد حاصل شد. جذب عناصر ازت و کلسیم تحت تاثیر تیمار محلولپاشی متیل جاسمونات، نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. احتمالا تیمار متیل جاسمونات از طریق کمک به افزایش جذب عناصر غذایی و همچنین افزایش محتواي نسبی آب، سبب افزایش دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم شده است.
کلمات کلیدي: تعداد گلچه، عمر گلجاي، قطر گلچه، کشت هیدروپونیک
مقدمه
گل مریم - Polianthes tuberosa L. - یک جنس از تیره مارچوبه - Ediyan et al., 2014 - ، از گلهاي پیازي چندساله بومی مکزیک بوده و در بسیاري از مناطق گرمسیري و نیمهگرمسیري جهان کشت میشود . - Rani & Singh., 2013 - گل مریم از گل-هاي مهم تجاري بوده - اکبري و تهرانیفر، - 1388 که در صنعت عطرسازي، گلآرایی، دکوراسیون و تهیه تاج گل، از گلچههایش استفاده میشود . - Padaganur et al., 2005 - کیفیت گل مریم، تحت تاثیر بسیاري از فاکتورهاي پیش و پس از برداشت مانند رطوبت نسبی، دما، دور آبیاري، زمان برداشت و تغذیه قرار میگیرد . - Ikram et al., 2012 - متیلجاسمونات یک تنظیم کننده ضروري سلولی بوده که از مسیر اکتادکانوئیدها سنتز شده - Cheong & Doi choi., 2003 - و فرآیندهاي مخرب گیاهی را تعدیل و در برابر تنشهاي زنده و غیر زنده پاسخهاي دفاعی بروز میدهد. اثرات فیزیولوژیکی جاسموناتها در گیاه بسته به گونه گیاهی، مرحله رشدي، نحوه کاربرد و غلظت کاربردي آن دارد . - He et al., 2002 - در صورت عدم بیوسنتز جاسموناتها در گل آرابیدوپسیس، رشد گلبرگها و باز شدن گلها به تاخیر میافتد . - Ochiai et al., 2013 -
مواد و روشها
این تحقیق گلدانی در محیط کشت بدون خاك، در گلخانه تحقیقاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی طی سال 1393 اجرا گردید. محلولپاشی قبل از برداشت متیلجاسمونات در چند مرحله رشدي صورت گرفت. براي تهیه محلول متیل جاسمونات، مقدار مورد نیاز اندازهگیري و پس از حل کردن آن در پنج میلیلیتر اتانول، به حجم مورد نظر رسیده و محلولپاشی گردید. تیمار شاهد با آب مقطر و مقدار اتانول بکار رفته براي حل کردن متیل جاسمونات محلولپاشی گردید. براي بسترکشت از مخلوط حجمی پرلایت به فیبرنارگیل 30 - پرلایت و 70 فیبرنارگیل - استفاده گردید. محلول غذایی براساس فرمول تجاري کشت گیاهان پیازي با هدایت الکتریکی - EC - 1/2 دسی زیمنس برمتر، pH: 5/8، تهیه و جهت کنترل تغییرات pH از اسید سولفوریک 0/1 نرمال با اضافه کردن به محلول غذایی استفاده شد. براي اندازهگیري ارتفاع ساقه گلدهنده، با خطکش از پاي ساقه گلدهنده تا بالاترین ارتفاع اندازهگیري شد. تعداد گلچه با شمارش گلچههاي هر ساقه و قطر گلچه میانی با کولیس دیجیتال اندازهگیري گردید. محتواي نسبی آب به روش - Ritchie & Nguyen, 1990 - اندازهگیري شد. عمر گلجایی گل مریم با شمارش تعداد روز پس از برداشت تا پژمرده شدن بیش از 50 درصد گلچه±ها و تغییر رنگ آنها،±به تعداد هشت شاخه براي هر تکرار در شرایط آزمایشگاهی مشخص - شدت نور 20µM/m 2/s، دما 20 1 و رطوبت نسبی 60 5 درصد - مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SAS نسخه 9/2 و مقایسه میانگین دادهها براساس آزمون چند دامنهاي دانکن در سطوح احتمال 5 و 1 درصد انجام گرفت.
نتایج و بحث
ارتفاع ساقه گلدهنده، جذب کلسیم، جذب ازت و دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم بطور معنیداري تحت تاثیر تیمار محلولپاشی قرار گرفت . - P<0.01 - قطر گلچه نیز تحت تاثیر تیمار محلولپاشی قرار گرفت . - P<0.05 - محلولپاشی برگی متیل جاسمونات، تاثیر معنیداري بر محتواي نسبی آب و تعداد گلچه گل شاخهبریده مریم نشان نداد اما تیمار متیل جاسمونات محتواي نسبی آب را در همه غلظتهاي اعمالی بهبود بخشید - جدول . - 1 جذب آب با حفظ تعادل آبی و پیامد آن حفظ حالت تورژسانس گلبرگها، به حفظ کیفیت گل و دوام عمر پس از برداشت آن کمک میکند - . - Marousky, 1971 متیل جاسمونات دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم را افزایش داد - جدول . - 1 بنظر میرسد متیل جاسمونات، از طریق افزایش جذب عناصر غذایی، بویژه عنصر کلسیم - شکل - 1 و همچنین افزایش محتواي نسبی آب - جدول - 1 موجب بهبود دوام عمر پس از برداشت گل شاخهبریده مریم شده است.
رمضانیان و همکاران - 1393 - بیان داشتند که متیل جاسمونات از طریق القاي ساز و کارهاي دفاعی، از رشد پاتوژنها و انسداد آوندي جلوگیري کرده و با بهبود روابط آبی، دوام عمر گلهاي شاخهبریده را افزایش میدهد. همچنین متیل جاسمونات با به تاخیر انداختن پیري و افزایش سطح کربوهیدراتها، موجب افزایش دوام عمر گلها میشود . - Foukaraki & Terry., 2008 - متیل جاسمونات سبب افزایش دوام عمر گل شاخهبریده فریزیا - Darras et al., 2005 - و گل ژربرا - هاشمی و همکاران.، - 1391 گردید. این گزارشات با نتایج ما مبنی بر افزایش دوام عمر گل شاخهبریده مریم تحت تاثیر محلولپاشی متیل جاسمونات همخوانی دارد.
میانگینهایی که در ستون با حروف مشترك مشخص شدهاند با یکدیگر اختلاف معنیداري بر اساس آزمون چند دامنهاي دانکن در سطح احتمال %5 ندارند. بیانگرخطاياستاندارد - Mean ±SEM; n=4 - میباشد.
منابع
1. اکبري، ر. و تهرانیفر، ع. .1388 بررسی اثر دما و زمان انبارداري پیاز، روي رشد رویشی و زایشی گل مریم. مجله پژوهشهاي تولیدات گیاهی. جلد .16 شماره .3
2. رمضانیان، ا.، میردهقان، س. ح. و روشن ضمیر، ن. .1393 بررسی کاربرد قبل از برداشت سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات بر ویژگیهاي کمی و کیفی رز شاخهبریده. مجله به زراعی کشاورزي. دوره .16 شماره 584-573 :3
