بخشی از مقاله
چکیده
سیب گلاب از مجموعه سیبهاي تابستانه با عطر و طعم عالی است ولی عملکرد پایین و کیفیت نامناسب میوهها، از مهمترین مشکلات تولید آن محسوب میشود. در این پژوهش به بررسی تأثیر تغذیه بهینه بر عملکرد و کیفیت میوههاي سیب گلاب رقم کهنز پرداخته شد. تیمارهاي مورد بررسی شامل شاهد، چالکود عناصر غذایی و کود دامی، محلولپاشی بهاره عناصر غذایی و محلولپاشی کلرور کلسیم بود. پژوهش در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد.
درصد میوهبندي و عملکرد در هکتار مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار چالکود نیز سبب افزایش درصد میوهبندي و در نهایت عملکرد میوه گردید. به طور کلی، تغذیه درختان میوه به صورت چالکود بیشترین تأثیر را بر صفات مورد بررسی نشان دادند که ممکن است به دلیل دسترسی بهتر ریشه به مواد مغذي در این تیمارها باشد. بر طبق نتایج توصیه میشود جهت تأثیر بخشی بهتر کودها، افزایش مواد آلی خاك و همچنین افزایش عملکرد درختان سیب از کودهاي دامی در ترکیب با عناصر غذایی به صورت چالکوداستفاده شود. واژههاي کلیدي: چالکود، سیب گلاب کهنز، عملکرد،کلسیم، کود دامی
مقدمه
سیب با نام علمی Malus domestica Bokh.، یکی از مهمترین میوههاي مناطق معتدله، متعلق به خانواده Rosaceae میباشد که بیشتر گونههاي آن دیپلوئید - 2n=2x =34 - است - هانکوك، . - 2008 میوه سیب با کالري پایین، حاوي مقادیر قابل توجهی از ترکیبات مفید نظیر ویتامینها، فیبرها، مواد معدنی، اسیدهاي آلی، قندها و همچنین ترکیبات آنتیاکسیدانی میباشد - طاهر، . - 2006 در بین ارقام مختلف، سیب گلاب رقم کهنز از گروه سیبهاي مهم تجاري است که بیش از 90 درصد سطح زیر کشت سیبهاي گلاب را به خود اختصاص داده است.
از طرفی این رقم زودرس بوده و در مقایسه با سایر ارقام، حساسیت زیادي به آسیبهاي مکانیکی و فیزیولوژیکی دارد - دمیار، 2006؛ ظل انوار و همکاران، . - 1390 کودهاي آلی از جمله کودهاي دامی نیز با توجه به افزایش قدرت نگهداري آب توسط خاك، کاهش تنشها از جمله تنش خشکی - مکیلوان، - 2004، به همراه تأمین بخشی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه، رشد و عملکرد گیاه را بهبود داده و کیفیت و سلامت محصول را افزایش میدهد - کرامر و همکاران، 2002؛ گیلسم، . - 2004 در این رابطه روش جایگذاري عمقی عناصر غذایی به عنوان یک روش مدیریتی براي افزایش بازدهی عناصر غذایی و بهبود شرایط فیزیکی- شیمیایی محیط ریشه توسط برخی از محققان مورد تأیید قرار گرفته است - مظفري و ملکوتی، . - 2006 با توجه به مطالب فوق و همچنین آهکی بودن خاكهاي ایران، در این پژوهش نقش تغذیه به صورت محلولپاشی و چالکود بر عملکرد و کیفیت میوههاي سیب رقم گلاب کهنز در زمان برداشت مورد ارزیابی قرار گرفت.
مواد و روشها
این پژوهش در شهرستان لردگان بخش فلارد روستاي شیرمرد اجرا شد. سن درختان سیب مورد پژوهش در این طرح 8 ساله بوده است. تیمارهاي مورد بررسی در این پژوهش شامل تیمار شاهد، چالکود عناصر غذایی و کود دامی، بدین صورت که در یک سوم سایهانداز درخت دو حفره به قطر و عمق 50 سانتیمتر حفر شد و با 533 گرم آمونیوم، 533 گرم سولفات پتاسیم، 266 گرم سولفات آهن، 53 گرم سولفات مس، 40 گرم سوپر فسفات تریپل، 533 گرم گوگرد کشاورزي، 226 گرم سولفات روي، 53 گرم اسید بوریک و 25 کیلوگرم کود حیوانی پر شد. همچنین تیمارهاي محلولپاشی بهاره با اسید بوریک 99/5 درصد، اوره 46 درصد و سولفات روي هر کدام به نسبت پنج در هزار، محلولپاشی بور، روي و اوره قبل از باز شدن گلها، محلولپاشی کلرور کلسیم پنج در هزار هر دو هفته یکبار و محلولپاشی کلرور کلسیم پنج در هزار هفتهاي یکبار بر روي درختان سیب اعمال گردید. در پایان آزمایش، میوهها برداشت و جهت ارزیابی صفات مورد نظر مورد ارزیابی قرار گرفت.
بدین منظور، جهت تعیین عملکرد درختان سیب، پس از برداشت نهایی محصول درخت، تمام میوهها وزن و از طریق جمع وزن میوهها، عملکرد کل به دست آمد. جهت ارزیابی درصد میوهبندي، تعداد میوهي تشکیل شده پس از ریزش خرداد ماه شمارش و با استفاده از فرمول مقابل میزان آن محاسبه شد - میزانی و حاج نجاري، . - 1392 [1] درصد میوه بندي - ×100 = تعداد گل در مرحله تمام گل ÷ تعداد میوه در زمان شمارش - تجزیه و تحلیل آماري دادههاپژوهش در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیه و تحلیل صفات مورد ارزیابی با استفاده از نرم افزار SAS - Ver. 9 - ، مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن و جهت ترسیم نمودارها و جداول از نرم افزار Excel استفاده شد.
نتایج و بحث جدول - 1 - نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهاي تغذیهاي بر برخی از خصوصیات درختان سیب گلاب
درصد میوه بندي: بر طبق نتایج تجزیه واریانس دادهها، تأثیر تیمارهاي تغذیهاي بر درصد میوهبندي در سطح 1 درصد معنیدار گردید - جدول . - 1 نتایج حاصل از مقایسه میانگینها نشان داد، بین درصد میوهبندي و تیمارهاي تغذیهاي در سطح 5 درصد آزمون دانکن تفاوت معنیداري مشاهده گردید. به طوریکه بیشترین درصد میوهبندي 6/11 - درصد - مربوط به تیمار چالکود و کمترین میزان 2/03 - درصد - مربوط به تیمار محلولپاشی هفتگی کلسیم بود
شکل - - - 1 درصد میوهبندي. میانگینهاي داراي حروف یکسان فاقد تفاوت معنیدار میباشند.
عملکرد در هکتار: نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد، تأثیر تیمارهاي تغذیهاي بر میزان عملکرد
در هکتار درختان سیب گلاب کهنز در سطح 5 درصد معنیدار شد - جدول . - 1 همچنین نتایج مقایسه میانگینها نشان داد، بیشترین میزان عملکرد در هکتار 6/8 - تن - مربوط به تیمار چالکود و کمترین میزان 3/4 - تن - مربوط به تیمار محلولپاشی هفتگی کلسیم بود - شکل . - 2
شکل - - - 2 عملکرد در هکتار - تن - . میانگینهاي داراي حروف یکسان فاقد تفاوت معنیدار میباشند.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد افزایش میوهبندي در تیمار چالکود را میتوان به کود نیتروژن نسبت داد. عقیده بر این است، از بین عوامل مؤثر در گل انگیزي و تشکیل میوه، قدرت رشد و تغذیه، بیشترین تأثیر را داشته
