بخشی از مقاله
چکیده
امروزه توجه به آموزش و پرورش و اعتلای آن از الزامات استراتژیک هرکشوری محسوب می شود. وجود تابناکی و طربناکی از جمله شاخص های توسعه کیفی در نظام آموزشی محسوب می شود. به یقین خلاقیت از بایسته های جهش در ساختار آموزش و پرورش محسوب می شود و این مهم می باید در کلان و خرد ابعاد آن پیوسته احساس شود. وجود ایده های نو در راستای بالندگی نسل نو از الزامات غیر قابل چشم پوشی است. یکی از مواردی که به غنا و قدرت فضاهای آموزشی می افزاید استفاده از ظرفیت معماری برای طراحی خلاقانه فضاهاست تا از این رهگذربه ارتقاء روح مکان منجرشود و ایشان را در تعلق خاطر به محیط مدرسه یاری رساند. لذا این مقاله به روش مطالعات توصیفی تحلیلی عزم تنویر و تبیین این مهم رادارد.
مقدمه
هر جامعه برای بقای وتدوام حیات خود، ناگزیر به پاسخگویی به برخی نیازهای اساسی نظیر نیازهای اقتصادی، زاد و ولد، آموزش و پرورش و ایجاد نظم و امنیت عمومی است ؟بنابراین در جهت رفع این نیازها به تدریج نهادهایی نظیر خانواده، آموزش و پرورش و ایجاد شده اند
از بین نهادهای اجتماعی نهاد آموزش و پرورش قدمتی چند هزار ساله دارد ؟بنایراین آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی برآمده از متن جامعه و در عین حال سازنده و تکامل دهنده آن است وتأثیر آن در پیشرفت جامعه، امریکاملاً محسوس است
" فضاهای آموزشی نقش مهم و اساسی را در یادگیری و یاددهی ایفا می کنند. کیفیت فضای آموزشی میتواند زمینه ساز پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، رغبت و انگیزه معلمان به آموزش باشد که در این خصوص عوامل محیطی نیز بی تاثیر نمی باشند
هدف تمامی نظامهای آموزشی، برپا کردن مدارس خوب و با کیفیت استاین مهم مستلزم تلاش و کار جمعی و هماهنگی کلیه پارامترهای داخلی و خارجی نظام مدرسه سازی است ؟از میان بخش های گوناگونی که در آموزش و پرورش به طور رسمی فعال هستند، مدرسه هاعموماً و دوره متوسطهخصوصاً، به عنوان یک نهاد اجتماعی حساس، نقش مهمی در تحقق هدف های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بر عهده دارند و لازمه تحقق این هدف ها، ایجاد و تقویت محیط های جذاب و با کیفیت است
کیفیت مدارس و عوامل مؤثر بر آن مسأله ای بسیار مهم است که مرکز توجه متخصصان تعلیم وتربیت بوده است. از الزامات توسعه درون زا و نیل به توفیق اجتماعی در همه عرصه ها ، رسیدن به جامعه توسعه یافته است ؛ و آن میسر نیست مگر به مدد تربیت متخصصان کارآمد در همه عرصه های اجتماعی . ازاین روست که در ادوارِ نو از همه بضاعت ها و ظرفیت هایی که می تواند به بالندگی نهاد آموزش و پرورش یاری رساند استفاده می شود. ازمیان دانش هایی که به توسعه کمی و کیفی آموزش و پرورش مدد شایانی کرده و می کند معماری است.
" هنرمعماری از بارزترین جلوه های فرهنگ هرقوم و هردوره تاریخی و نمایشگرگویای فضای زیست آدمی است
هرگز نمی توان زندگی انسان را عاری و خالی از معماری دید ؛ برای همین است که معماری آنگاه که نتواند به مطالبات انسان پاسخ بدهد حقیقت انسانی خود را ترک کرده است. " معماری همه جا در اطراف ماست ؛ رابطه آن با زندگی روزمره ما برتمام ابعاد زندگیمان تأثیر بسزایی می گذارد. وقتی وارد فضایی می شویم و در آن حرکت می کنیم احساسات ، خاطرات و تفکرات متفاوتی به ما دست می دهد
معماریهنر؛ و دانشِ طراحی بناها و سایر ساختارهای کالبدی است. تعاریف جامع تر، بیشتر معماری را شامل طراحی تمامی محیط مصنوع از طراحی شهری و طراحی منظر تا طراحی خرد و جزییات ساختمانی و حتی طراحی مبلمان می دانند. معماری ؛ در پی شکل بخشیدن به فضای زیست انسان است. " پیدایش و ایجاد معماری ، تحولی شگرف در زندگی انسان به وجود آورد
اصول معماری به وجود آورنده فضایی است که انسان را از آسیب های طبیعی ایمن می دارد و فعالیتهای زندگی فردی و اجتماعی او را در برمی گیرد وبه نیازمندیهای مادی و معنوی او پاسخ می دهد. " در میان هنرهای تجسمی ، معماری بیش از هنر دیگری با زندگی انسان پیوند دارد
معماری پدیده ای در ارتباط موثر و مستمر با انسان است و باید متناسب با انسان تحقق پیدا کند. بنابراین پرداختن به موضوع انسان به عنوان معرفت پایه و شناخت مبنایی - در این دانش - امری انکار ناپذیر است. فهم مراتب معماری در ارتباط با مراتب وجودی انسان است. اما از آنجا که تعریف انسان بسیار متفاوت به نظر می رسد درک از معماری هم بسیار متفاوت خواهد بود. تعین معماری در گرو نسبتی است که با انسان برقرار می کند. آنکه انسان را بهتر می شناسد به معماری هم نگاهی عمیقتری دارد.
شناخت بهتر از انسان در گرو شناخت همه ابعاد متعارف و متعالی اوست. "ما انسان ها موجوداتی جدا از پیرامون خود نیستیم و در هر لحظه با آن ارتباط داریم. اما باید توجه کنیم که رابطه بین ما و محیط به تبادلات فیزیولوژیکی محدود نمی شود. همانگونه که از نظر جسمی با محیط ارتباط برقرار می کنیم، با آن ارتباط عاطفی و روانی نیز داریم. ما در هر لحظه از محیط و اطلاعاتی که از آن کسب می کنیم تاثیر می پذیریم و به صورت متقابل بر آن تأثیر می گذاریم.
فعالیت های انسان در محیط نظام پیچیده ای را تشکیل می دهد که وجوه مختلفی داشته و رویکردهای نظری مختلفی بدان پرداخته اند. این رویکردها در محور قرار دادن مفهومی کلی یعنی کیفیت زندگی در محیط انسان ساخت مشترکند و این امر ضرورت پرداختن به قابلیت های محیط انسان ساخت را آشکار می نماید . امکان برقراری تعاملات جمعی مطلوب در سطوح مختلف خانواده و جمعی در محیط انسان ساخت از یک سو و امکان ادراک طبیعت و عناصر طبیعی از سوی دیگر بر دو جنبه از کیفیات محیط انسان ساخت دلالت دارند
معماری، هنری است که ما را در بر گرفته است و انسان ها بیش از آنکه بر فضا تاثیر بگذارند، از آن تاثیر می پذیرند.
از این رو شکل کلی فضای معماری اهمیتی خاص دارد . آموزش و به تبع آن محیط های آموزشی بیشترین اثر و نقش را بر ذهنیت و تمدن سازی جوامع به عهده دارند. لازمه اصلاح کالبد آموزش و پرورش، ایجاد فضاهای مرتبط با فعالیت دانش آموزان است؛ فضاهایی که دارای شرایط مناسب و مطلوب برای رشد فیزیکی ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان می باشد که تحقق این امر از طریق طراحی جزییات فضاها با توجه به الگوهای رفتاری کودکان امکان پذیر می گردد. محققان روانشناسی محیط، با مطالعه الگوهای رفتاری کودکان در محیط های آموزشی به مواردی موثر، از قبیل اندازه مدرسه، نورپردازی و ... که نقش عمده ای در افزایش یادگیری دارند.
امروزه فضاهای آموزشی مدارس ، ستبرو سرد ویکنواخت است. فضاها از نظام طراحی اندیشیده شده و موثری برخوردار نیستند و چون به شاخص های روانی محیط بی اعتنا هستند
