بخشی از مقاله
چکیده
آموزش و پرورش سبب ارتقا و رشد سطح دانش و فرهنگ هر جامعه ای است و در جهان امروز سه واژه ارزشمند شکوفایی، خلاقیت و نوآوری از عوامل مهم رشد و توسعه کشورها محسوب می شوند و از آنجایی که دانش آموزان آینده سازان فردای کشور ما هستند ترقی و پیشرفت کشور وابسته به آنها می باشد، از طرف دیگر بخش اصلی و مرکزی زندگی هر انسانی را یادگیری شامل می شود، یادگیری نیز متأثر از محیط اطراف می باشد که این محیط ها خود از عناصری تشکیل خواهند شد که دارای ویژگی ها و کیفیت های گوناگونی بوده و در ارتباط با یکدیگر معنا دار می شوند. بنابراین جهت رسیدن به اهداف مورد نظر درفضاهای آموزشی لازم است تا در طراحی معماری کالبد مدارس توجه بیشتری نمود و در طراحی آنها از مطالعات در زمینه روانشناسی محیط نیز بهره گرفت تا بتوان فضاهایی را مرتبط با روحیه دانش آموزان طراحی نمود که در نهایت سبب شکوفایی استعداد های آنها گردد. بنابراین توجه به فرم مبلمان جهت شکوفایی استعداد و خلاقیت ذهنی برای دانش آموزان یکی از عوامل مهم در فضاهای آموزشی جهت رسیدن به هدف مورد نظر می باشد.
برید چر معتقد است زندگی یعنی حرکت حتی وقتی نشسته ایم. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفیBتحلیلی می باشد و مقاله حاضر مقاله ای کاربردی است که هدف آن مطالعه محیط های یادگیری و روانشناسی محیط و دانش آموزان جهت طراحی محیط آموزشی با مبلمان منعطف برای ایجاد زمینه های خلاقیت در دانش آموزان می باشد. بنابراین سعی گردید تا با مقایسه نمونه های ساخته شده در شهر لاهیجان و سایر نمونه های موفق و همچنین بهره گیری از کتب و مقالات معتبر در زمینه طراحی معماری و روانشناسی محیط راهکارهایی جهت انعطاف پذیری مبلمان ها که بر فعالیت ها و یادگیری دانش آموزان موثر است ارائه گردد و در پایان ویژگی هایی همچون B1 چند عملکردی بودن B2 قابلیت ترکیب B3 جابجایی آسان و ... برای مبلمان های آموزشی در قالب جدولی ارائه گردید که وجود این ویژگی ها سبب افزایش فعالیت و در نتیجه خلاقیت در دانش آموزان خواهد شد.
کلمات کلیدی: فضاهای آموزشی، مبلمان، انعطاف پذیری، خلاقیت.
مقدمه
آنچه که با نگاه به عالم هستی توجه ما را به خود جلب می کند وجود تغییرات متعدد در آن است که انسان برای ادامه حیات ناگزیر به هماهنگی با این تغییرات است. بواسطه ی ایجاد این تغییرات است که دانش آموزان خواهند توانست محیط اطراف خود را کشف نموده و زمینه های ایجاد خلاقیت را در خود پرورش دهند. »زیرا اگر با توجه به دستاوردهای مفید علم ارتباطات، آموزش و پرورش را نوعی اطلاع رسانی بدانیم، در این نگرش تعلیم و تربیت دانش آموزان، تنها تحت تأثیر کلام معلم نیست بلکه عناصر دیگری چون آموزش های غیر کلامی و رفتار غیر بیانی بیش از سایر عوامل، در انتقال پیام به فراگیران نقش دارند. بنابراین یادگیری تنها در کلاس درس اتفاق نمی افتد« - شاطریان،. - 73:1387
از این رو لازم است که محیط های یادگیری نیز به گونه ای طراحی شوند که دانش آموزان را به سمت کشف چنین دنیای در حال تغییری سوق دهند تا بتوانند زمینه های لازم را جهت برانگیختن خلاقیت نهفته در درون دانش آموزان فراهم آورند. در امر آموزش این اعتقاد وجود دارد که محیط های یادگیری امروز باید از محرک های لازم برخوردار باشند تا امکان فعالیت های غیر ساکن را تسهیل نمایند، به عبارت دیگر روش یادگیری جدید درگیر این مسأله است: »تعاملات پی در پی و مداوم انسانها با یکدیگر و با منابع طبیعیGreeno - «،. - 9:1998 بنابراین شناخت عوامل مؤثر بر یادگیری و خلاقیت، جهت ارتقا سطح عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، یک هدف اساسی در اغلب پژوهش ها می باشد و لازمه رسیدن به این هدف و کسب بهترین نتیجه، درگیر کردن دانش آموزان با محیط یادگیری و افزایش تعاملات آنها با فضای کالبدی کلاس می باشد که نیازمند سازگار نمودن فضای کلاس با نیازهای دانش آموزان است.
وجود چنین تعاملاتی در تمامی دوره های سنی لازمه رشد و شکوفایی توانایی های فیزیکی، شناختی و خلاقانه افراد است و محیط های آموزشی از جمله مدرسه تأثیری شگرفی را در زمینه پرورش خلاقیت دانش آموزان خواهند داشت. - شکل - 1 شواهد منطقی در تعدادی از مطالعات بیان می دارد که فضای کلاس یا محیط کار باید قابلیت استفاده به صورت منعطف را داشته باشد تا بتواند خلاقیت دانش آموزان را افزایش دهد. در واقع باید حس باز بودن و وسعت مکان وجود داشته باشد، برداشتن مبلمان ها تا جایی که امکان پذیر است و سبب حرکت دانش آموزان در اطراف فضاهای مختلف می گردد در رشد ایده های آنها موثر است Davies - ،. - 84:2013
بیان مسأله
دانش آموزان پرورش یافته در محیط های هوشمند و حساس که پیچیده و مملو از انگیزش های مختلف است، احتمالاً مجموعه متفاوتی از مهارتها را کسب خواهند کرد. یک محیط زیرک تر و باهوش تر احتمالاً انسان های باهوش تر و زیرک تری پرورش خواهد داد. - تافلر، . - 241 : 1980 بنابراین فضاهای آموزشی نوین از جمله کلاس درس در کیفیت فعالیت های آموزشی و پرورشی دانش آموزان موثرند، در واقع محیط کالبدی این فضاها که شامل در، دیوار و نیمکت های کلاس است به عنوان عاملی پویا و زنده در ایجاد فعالیت در دانش آموزان، شور و نشاط آنها، ایجاد حس اطمینان ایفای نقش می کند و در نهایت جرأت شکوفایی خلاقیت را در آنها ایجاد می نماید. از این رو طراحی مناسب این فضاها، رعایت استانداردها و شاخصه های کیفی و توجه به نیازها و ویژگی های روحی و روانی کاربران در سنین مختلف از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در بالا بردن سطح کیفی فضاهای آموزشی محسوب می شود.
