بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر مطالعه ای نیمه آزمایشی است که با هدف تعیین تاثیر محتوای الکترونیکی و نرم افزار های کمک آموزشی علوم تجربی در فرآیند یادگیری دانش آموزان پایه ی سوم راهنمایی شهرستان ماهنشان در سال تحصیلی93-94 انجام شد .جامعه ی آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهرستان مذکوربه تعداد 380 نفر بود. با توجه به نمو نه ی آماری در دسترس و جایگزینی آنها در دو گروه آزمایش وخطا، نمونه گیری تصادفی به تعداد 50 نفر صورت پذیرفت .
به منظور بررسی اثر بخشی مقایسه ای محتوای الکترونیکی و کتاب درسی علوم تجربی در فرآیند یادگیری دانش آموزان ، آزمون در دو مرحله به عمل آمد. مرحله ی اول یک ماه پس از اجرای اولیه و مرحله ی دوم سه ماه پس از آن انجام گرفت .جهت اجرای تدریس مبتنی بر محتوای الکترونیکی آرایش کلاسی به صورت گروه های دو نفره شکل گرفت و هر گروه یک رایانه در اختیار داشت که به صورت شبکه با همدیگر و با رایانه اصلی یعنی دبیر مربوطه درارتباط بودند.
برای کنترل کاربر ها و مدیریت کلاس از نرم افزار »نت ساپورت اسکول « استفاده گردید و موضوعات درسی از دو راه ارائه گردید : - 1 محتوای الکترونیکی تولید شده توسط دبیر - 2 کاربرد نرم افزارهای آموزشی ، در نهایت تجزیه و تحلیل داده های حاصله با نرم افزار SPSS انجام شد و روش آماری آزمون t دو گروه مستقل بود.
نتایج حاصل از تحقیق ، تاثیر محتوای الکترونیکی و کتاب درسی علوم تجربی در فرآیند یادگیری دانش آموزان را تایید نمود. همچنین مشخص شد که میزان یادگیری محتوای الکترونیکی بیشتر از کتاب درسی علوم تجربی است.
مقدمه :
محتوای الکترونیکی یکی از عوامل تغییر در کلاس های درس است و نقش و تاثیر آن در توسعه دانش و ایجاد تسهیل و تسریع در امر یادگیری در عصر حاضر امری انکار ناپذیر است . محتوای الکترونیکی ، می تواند در کنار محتوای غیر الکترونیکی درسی قرار گیرد و به فهم بهتر مواد درسی کمک کند هم چنین محتوای الکترونیکی می تواند موقعیت هایی را که شاید دسترسی به آن ها غیر ممکن باشد به صورت مجازی در کلاس درس حاضر کنند یا کلاس را از بند گچ و تخته سیاه رهایی بخشند و با ایجاد نمایش های رنگی و استفاده از انواع گرافیک ها محیط درسی را جذاب تر و قابل فهم ترکنند.
به طور کلی محتوای الکترونیکی را می توان به دو دسته تقسیم کرد ،محتواهای حرفه ای و محتواهای ساده و کاربردی .
محتوای حرفه ای به مجموعه هایی اطلاق می شود که برای تولید آن ،تیمی متشکل از متخصصان رایانه و کارشناسان امر آموزش با برنامه ریزی و تحقیق ،محتوایی از کتاب درسی را به صورت بسیار جذاب و با استفاده از موسیقی و انمیشن های زیبا ارائه می دهند . اما نوع دیگرمحتوها،محتوای ساده است که توسط برنامه هایی مثل پاورپوینت ،مولتی مدیا بیلدر و انواع اتوران ساز تولید می شود.
با توجه به توضیح بالا هر عقل سلیمی می پذیرد که وظیفه معلم تولید محتوای حرفه ای نیست .چون تولید چنین محتوایی فراتر از توانایی یک فرد - حتی یک مهندس توانای رایانه - است.اما در کنار آن ،از آموزگاری که می خواهد در این محیط کارکند انتظار می رود که در مرحله اول توانایی استفاده از نرم افزار های موجود را داشته باشد . در مرحله بعد نیز این قدرت را داشته باشد که هرگاه در کلاسش احساس نیاز کرد بتواند با گرد آوری منابع اولیه ،محتوای مورد نیاز را تولید کند و به کار گیرد .
" بررسی انجام شده از کتابهای راهنمای معلم و کتاب های درسی دوره ابتداییسال تحصیلی 83-84 در ایران و مقایسه ی آن با کشورهای انگلستان و آمریکا نشان داد ، بر خلاف کتابهای درسی پیشرفته که در بسیاری از موارداز دانش آموان خواسته ده تا از فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای انجام دادن تکالیف استفاده کنند، در کتابهای درسی دوره ابتدایی ایران بسیار کم استفاده شده است"
در این زمینه ،تنها آشنایی با نرم افزار های خودساخته هیچ مشکلی را حل نمی کند و معلم به عنوان متخصص تعلیم و تربیت باید بتواند طرح درس خود را بر پایه استفاده از فناوری طراحی کند و از محتواهای متنوع در جاهای مناسب استفاده کند.
بیان مسئله :
ضرورت استفاده از منابع یادگیری غیر از کتاب درسی طی چند دهه اخیر توجه اغلب دست اندرکاران نظام های آموزشی را در کشورهای مختلف به خود جلب کرده است به طور کلی منظور از منابع غیر درسی هر گونه وسیلهای غیر از کتاب درسی اطلاق میشود. که در جریان آموزش در بهبود فرایند تدریس و یاددهی نقش مثبت و مفیدی داشته باشد
بر این اساس اغلب نتایج تحقیقات انجام گرفته متاسفانه بعد از گذشت نیم قرن تجربه و آزمون و خطا و اتخاذ برنامه ها و سیاستهای گوناگون و گاه متضاد و ایجاد سرمایهگذاریهای مالی و انسانی هنوز نتوانستهایم که انگیزه و رغبتی حتی در حداقل انتظار برای استفاده جدی و پیگیر از منابع غیر کتاب درسی در بین معلمان خود ایجاد نماییم
همچنین نتایج تحقیقات نشان میدهد که دانش اموزان نیز نسبت به استفاده از منابع غیر درسی برای فراگیری هر چه بهتر بی رغبت هستند . و این در حالی است که تولید محتوای الکترونیک برای یادگیری هر چه بهتر دانش-آموزان روز به روز فراگیرتر میشو
فتحیان - - 1387 استفاده از کتب درسی، گچ و تخته سیاه و وایت بردها هنوز مهمترین منابع آموزش معلمان را تشکیل داده و استفاده از روشهای سنتی و کلامی از رایجترین و متداولترین روشهای تدریس میباشد. بدیهی است که تداوم چنین وضعی عوارضی از قبیل بیعلاقگی، خستگی، عدم خلاقیت و مشارکت فعال دانشآموزان در جریان تدریس و نیز سطحینگری آنان در امور آموزشی را به دنبال داشته و در نهایت موجب اتلاف سرمایههای مادی و معنوی و کاهش سطح کیفی آموزش میگردد.
طاهر ی - 1386 - به بررسی تاثیر کاربرد برنامه های شبیه سازی رایانه ای درس شیمی بر یادگیری آزمودنی ها در سه حیطه شناختی ، روانی حرکتی و عاطفی پرد اخته است . یافته های تحقیق نشان می دهد که استفاده از برنامه های شبه سازی رایانه ای در درس شیمی ، یادگیری شناختی ، مهارتهای آزمایشگاهی و علاقه ی دانش آموزان را نسبت به درس شیمی افزایش می دهد.
استفاده از فناوریهای جدید در فرایند یاددهی-یادگیری معمولاَ اثر بخشتر از روشهای سنتی بودهاند به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری جدید منجر به فعالیتهای خلاقانهی تدریس در کلاس و نیز باعث ایجاد باورهای مثبت نسبت به تکنولوژی در معلمان و دانشآموزان گردیده اس
ذوفن - 1379 - معتقدند که استفاده از محتوی الکترونیکی درگیر ساختن دانشآموزان با فرآیند یاددهی- یادگیری میشود و لذا آنان را به تفکر خلاق و مستقل تشویق مینمایند همچنین استفاده از محتوا های الکترونیکی به معلم قدرت میدهند تا در محیطهای یادگیری تغییرات اساسی و مثّؤری ایجاد کنند همانطوری که از نتایج تحقیقات داخلی و خارجی بر میآید استفاده از منابع غیر کتاب درسی یعنی استفاده از فناوریهای جدید اثرات مفید و قابل توجهی در فرایند یاددهی - یادگیری داشتهاند .
به اعتقاد اوردان و وگن - 2002 - استفاده از محتوای الکترونیکی برای یادگیری میتواند منافع فراوانی همراه داشته باشد . در این نوع یادگیری ، یادگیرندگان در فرآیند یادگیری ، انعطاف بالایی دارند آنها میتوانند در هر مکان و زمان و مطابق میل خود به یادگیری مشغول شوند . همچنین در استفاده از محتوای الکترونیکی هزینههای آموزش 50 تا70 درصد کاهش پیدا میکند
به عقیده هولمز1 و اندرسون2 اصطلاح فن آوری اطلاعات ، فن آوری های نوین مانند رایانه ، فکس، میکرو الکترونیک ها ،ارتباط از راه دور و نیز فن آوری های قدیمی تر نظیر نظام های بایگانی اسناد ، ماشین های محاسباتی مکانیکی ،چاپ و حکاکی را در بر می گیرد . البته نباید فناوری اطلاعات را معادل اینترنت با رایانه دانست ،اینترنت و رایانه ،فن آوری هایی با قابلیت بالا و اصولا یک ابزار هستند
