بخشی از مقاله
چکیده
عصری که در آن زندگی میکنیم، عصر تغییر و تحولات شتابنده در عرصه توسعه است. در چنین فضایی سازمانها و علی الخصوص سازمانهایی که مستقیما با مشتریان در رابطه بوده ومسئولیت تولی د کالا یا ارائه خدمات و تسهیلات گوناگون به ویژه به بخش خاصی از اعضاء را بر عهده دارند، باید دائما آماده تحولات و رویارویی باتغییرات باشند و با افزایش بهره وری به بهینه کردن تولیدات خود بیندیشند.
یکی از طرق بهینه سازی و روز آمدکردن کیفیت و کمیت تولیدات و خدمات ارائه شده از سوی سازمانها انتقال دانش، اطلاعات و آگاهی های تازه به کارکنان در هر سازمانی است. آموزش سازمانی، یکی از موثرترین روشها در بهسازی کارکنان در جهت رشد حرفه ای و افزایش صلاحیت آنها است. هدف این پژوهش سنجش میزان رابطه مؤلفه های آموزش سازمانی شامل بهبود عملکرد، انطباق با نیازهای سازمانی، مدیریت منابع انسانی و کارایی سازمانی - با بهره¬وری کارکنان شاغل است که به منظور شناسایی میزان قابلیت آنها برای کاربرد آموزش سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است و شش سؤال پژوهشی نیز بر مبنای آنها مطرح گردیده اند.
برای جمع آوری داده های پژوهش از دو پرسشنامه یک پرسشنامه سنجش آموزش های سازمانی - محقق ساخته - و یک پرسشنامه بهره وری کارکنان استفاده شده است که در بین200 نمونه از کارکنان شاغل در شهرک های صنعتی استان خوزستان توزیع و جمع آوری گردید. نتایج حاصله با استفاده از آزمونهای همبستگی، رگرسیون و معادلات ساختاری نشان داد روابط معنی داری بین مولفه های آموزش سازمانی با هم و بین این مولفه ها - بجز بعد بهبود عملکرد - و بهره وری وجود ندارد.
مقدمه
با توجه به اهمیت ایجاد توسعه پایدار اقتصادی در کشورهای در حال توسعه، بهویژه ایران و همچنین برآورد رشد جمعیت شهری و روستایی در اکثر نقاط کشور همراه با ساختار درآمدی کم و متوسط، ایجاد اشتغال، زیرساخت های عمرانی، آموزش، بهداشت، خدمات اجتماعی و مهار آلودگی به مثابه مانع بزرگی بر سر راه توسعه پایدار اقتصادی می باشد .
بنگاه های کوچک و متوسط فعال در بخش های تولید و خدمات و تجارت اکثر مشاغل را ایجاد خواهند کرد اگر این بنگاه ها و صنایع در شهرک های صنعتی مستقر گردند از امکانات و خدمات زیربنایی این شهرک ها به خوبی استفاده کرده و می توانند از زیر ساخت های عمومی و مشترک، صرفهجویی در ساختوساز و تسهیلات و تأسیسات مشترک بهره مند شوند و به نیروی کار ماهر نزدیک به شهرک های صنعتی تسهیلات آموزشی و پژوهشی و سایر عوامل مهم تأثیرگذار نیز دسترسی خواهند یافت.
از آن جا که بحث عمده بخش دولتی و خصوصی تسهیل امور مربوط به احداث و نگه¬داری آن دسته از شهرک¬های صنعتی است که در سطح جهانی و منطقه ای بتوانند رقابت کنند داشتن توانایی رقابت در بازارهای منطقه ای و ملی و حتی بین المللی پیش نیازی مهم برای ایجاد توسعه پایدار اقتصادی است.
بیان مسئله :
عصری که در آن زندگی میکنیم، عصر تغییر و تحولات شتابنده در عرصه توسعه است . به گونه ای که رشد و گسترش فناوریهای نوین و تغییرات بسیار سریع تکنولوژیک موجب تغییرات گوناگون در اهداف و ساختار سازمانها شده است .
یکی از طرق بهینه سازی و روز آمدکردن کیفیت و کمیت تولیدات و خدمات ارائه شده از سوی سازمانها انتقال دانش، اطلاعات و آگاهی های تازه به کارکنان در هر سازمانی است. آموزش سازمانی، یکی از موثرترین روشها در بهسازی کارکنان در جهت رشد حرفه ای و افزایش صلاحیت آنها است. اما باید توجه داشت چنین برنامه های آموزشی در صورتی می تواند موجب بهسازی و پیشرفت نیروی انسانی شود که صحیح اصولی و مبتنی بر نیاز کارکنان سازمان ارائه گردد.
لذا انتقال دانش و اطلاعات مورد نیاز و متناسب با وظایف سازمانی و آشنا کردن صحیح کارکنان با ضوابط مقررات سازمان از مسائلی است که آن چنان که باید بدان پرداخته نشده که این امر نشان از عدم آگاهی دقیق و همه جانبه مسئولین و مدیران سازمان ها نسبت به رابطه آموزش ضمن خدمت و ارتباط تنگاتنگش با بهرهوری سازمانی دارد.
لذا تحقیق حاضر با توسل به نتایج پژوهشی که در سطور قبل به آن اشاره شد و با استعانت از دادههای آن که تا حد زیادی به روشن کردن افق دید محقق یاری رسانده، با استفاده از پژوهشی پیماشی درصدد پاسخگویی به این مساله است که آیا اصولا ارتباطی بین آموزشهای سازمانی و بهره وری سازمانی در شهرکهای صنعتی وجود دارد یا خیر؟ و اگر وجود دارد فرایند تاثیر گذار این دو متغیر بر یکدیگر چگونه است؟
اهمیت و ضرورت موضوع:
آموزش سازمانی به مفهوم بالابردن کیفیت تواناییهای موجود یا به دیگر سخن آموزش افرادی است که دارای اطلاعات مرتبط هستند ولی به علت نداشتن تجارب کاری نمی توانند ای ن اطلاعات را در سازمان عملی نمایند که می باید از طریق آموزش، اطلاعات و دانش پرسنل را در راستای پویش سازمانی هدفمند کرده و آموزش های لازم سازمانی را هماهنگ نمود.
بررسیها، نشان می دهد ک ه علل و عوامل موثر بر این عقب افتادگی بیشمارند که اهم آنها عبارتند از سوء مدیریت، عدم وجود مشاوره تخصصی و آموزش های موثر سازمانی، همکاری دستگاههای ذیربط ، تسهیلات زیر بنایی و خدمات اولیه.
بنابراین اهمیت این تحقیق از آنجا ناشی می شود که می تواند به تبیین اهمیت و تاثیر آموزش های سازمانی در شرکت های مستقر در این شهرک ها کمک کرده و گامی در جهت حل مشکلات این شرکت ها بردارد. این تحقیق در راستای این ضرورت به انجام رسیده است.
اهداف تحقیق :
هدف آرمانی:
بهبود بهرهوری نیروی انسانی از طریق اثربخش کردن آموزش های سازمانی.
هدف کلی:
شناسایی میزان اثربخشی آموزش های سازمانی و بررسی نقش آن ها در بهره وری نیروی انسانی.
اهداف ویژه:
- بررسی میزان اثربخشی دوره های آموزش سازمانی از لحاظ کمیت، کیفیت، محتوی و نوع دوره ها
- بررسی میزان تاثیر دوره های آموزشیبربهره وریکارکنان از طریق یکمدل علّی
- بررسی تأثیردوره های آموزشی بر عوامل میانی شامل - تناسب مهارت کارکنان با وظایف شغلی، استفاده بهینه از امکانات موجود سازمان تناسب انتظارات مدیران با مهارت های کارکنان، ایجاد رضایت کارکنان نسبت به مدیران، افزایش ارتباطات سازمانی و تناسب برنامه ریزی های سازمانی با توانایی های کارکنان«
- بررسی تاثیر آموزشهای آموزشیبربهره وریکارکنان با در نظر گرفتن عوامل میانی از طریق یکمدل علّی
- بررسی تأثیرآموزش های سازمانیبر ابعاد مختلف بهره وری شامل » بهبود عملکرد، تقویتمهارتهایشغلیکارکنان، ایجاد آمادگیلازمجهت انجام وظایفبه طورمشارکتی و رضایت شغلی.«
هدف کاربردی:
ارائه راهکارهایی جهت افزایش بهرهوری نیروی انسانی از طریق اثربخش کردن آموزش های سازمانی در شهرک های صنعتی استان خوزستان.
سؤالات تحقیق:
.میزان بهر ه مندی شهرک های صنعتی خوزستان از آموزشهای سازمانی چقدر بوده است؟
.آیا کمیت آموزش هایی که افراد سازمان طی کردند بالاتر از حد استاندارد آموزش است ؟
.آیا کیفیت آموزش هایی که افراد سازمان طی کردند بالاتر از حد متوسط مقیاس است ؟
.آیا اثربخشی محتوی آموزش هایی که افراد طی کردند بالاتر از حد متوسط مقیاس است ؟
.کارکنان شاغل در شهرک های صنعتی استان خوزستان کدام نوع دوره ها را بیشتر گذراندند، عمومی یا تخصصی ؟
.راهکارهای افزایش اثربخشی آموزشهای سازمانی کارکنان شهرک های صنعتی خوزستان کدام اند؟
فرضیه های پژوهش :
فرضیه کلی:
میزان اثربخشی آموزش های سازمانی تاثیر مثبت معنی داری بر بهرهوری کارکنان دارد.
فرضیههای فرعی: بر اساس مدل مفهومی:
مولفه های اثربخشی دوره آموزشی - کمیت ،کیفیت ، محتو ی، نوع - تاثیر معنی داری بر بهبود عملکرد - ازابعاد بهره وری - دارد.
مولفه های اثربخشی دوره آموزشی - کمیت ،کیفیت ، محتوی، نوع - تاثیر معنی داری بر افزایش مهارت شغلی - ازابعاد بهره وری - دارد. مولفه های اثربخشی دوره آموزشی - کمیت،کیفیت، محتوی، نوع - تاثیر معنی داری بر وظایف بطور مشارکتی - ازابعاد بهروری - دارد. مولفه های اثربخشی دوره آموزشی - کمیت ،کیفیت ، محتو ی، نوع - تاثیر معنی داری بر رضایت شغلی - ازابعاد بهره وری - دارد.
مولفه های اثربخشی دوره آموزشی - کمیت ،کیفیت ، محتوی، نوع - تاثیر معنی داری بر مولفه های میانی - براساس مدل مفهومی - دارد. مولفه های میانی مانند »تناسب مهارت کارکنان با وظایف شغلی، استفاده بهینه از امکانات موجود سازمان و «... تاثیر معنی داری بر ابعاد مختلف بهره وری - براساس مدل مفهومی - دارد.
پیشینه ایرانی پژوهش :
-ابراهیمی دهشیری: بررسی میزان اثر بخشی آموزشهای عمومی سازمانی کارکنان اداره کل بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان یزد -لطف االله عبادی :1369 ارزشیابی کارآیی دوره های توجیهی و تکمیلی آموزش ضمن خدمت و مربیان امور تربیتی -هادی عزیز زاده :1369 مقاله ای تحت عنوان کارایی داخلی نظام آموزشی
-اسداالله کارنما :1369 در تحقیقی بنام بررسی اثرات آموزش شغل در افزایش کارآیی کارمندان -فرشاد زارعی:1374 به بررسی پیامدهای دوره های باآموزی بر
عملکرد کارکنان سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
30 آبان 1394، CMS2015
-عبول باقری :1387 در تحقیقی به بررسی تاثیر آموزش سازمانی بر بهره وری کارکنان مدیریت جهاد کشاورزی اسلام آباد غرب -ویدا اندیشمند : 1390 به بررسی میزان رابطه بین آموزشهای سازمانی و کارایی کارکنان در اداره بهزیستی شهرستان کرمان
-آقایان آسیان، امیر هادی و حسینعلی1390 :در زمینه آموزش ضمن خدمت بر کارآیی مدیران و معلمان مدارس راهنمایی شهر تربت جام
روش تحقیق :
تحقیق حاضر از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات، یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است، چرا که در این تحقیق بر اساس پرسشنامه محقق ساخته به سنجش ابعاد مختلف تاثیر آموزش های سازمانی بر بهره وری سازمانی خواهیم پرداخت. همچنین از نظر هدف از تحقیق، تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی است.
جامعه آماری :
جامعه آماری این تحقیق، شامل تمام کارکنان شرکت های تولیدی مستقر در شهرک های صنعتی استان خوزستان در در این شرکت ها مشغول به کار خواهند بود، می باشد، که تعداد 12000است.
نمونه آماری :
در این تحقیق برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران برای جامعه متناهی استفاده خواهد شد که در آن خطای نسبی 0/01 در نظر گرفته خواهد شد. تعداد نمونه آماری 200می باشد
پرسشنامه پژوهش :
پرسشنامه تحقیق یک پرسشنامه محقق ساخته است. شامل 24 سوال که در پنج مولفه اثربخشی آموزش - 1- 7 - بهره وری - 22و21و8 و - 9 ، بهبود عملکرد - 14و13و11و - 10 ، تناسب با نیازهای سازمان - 23و20و17 و - 15 ، مدیریت منابع انسانی - 19و18و - 12 و کارایی سازمانی - 24و - 16 تنظیم شده است.
ارزیابی روایی - اعتبار - پرسشنامه ها : روایی صوری - محتوایی -
-1 طراحی پرسشنامه بر پایه مدل نظری و پیشینه پژوهش طراحی گردید.
-2 اساتید راهنما با مطالعه سوالات اولیه پرسشنامه نظرات کارشناسی تخصصی خود را ارائه و تمام نظرات آنان اعمال گردید. -3 از نظر سایر اساتید نیز که در امر پژوهش مطالعاتی داشتند، استفاده شد که با راهنمایی استاد راهنما نظرات آنان بررسی و اعمال گردید.
روش تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها :
-1 آمار توصیفی - فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار برای سوالات و مولفه های پرسشنامه ها -
-2 تحلیل همبستگی و رگرسیون به منظور آزمون فرضیه های تک تک روابط بین مولفه ها. برای تجزیه و تحلیل این بخش از نرم افزار آماری SPSS.19 استفاده شد.
-3 تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری برای تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل روابط بین مولفه ها بر اساس مدل مفهومی پژوهش.
روش تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری نوعی تحلیل پیشرفته آماری است که مبتنی بر حل دستگاه معادلات چند معادله ای-چندمجهولی است و روابط بین متغییرها و سازه ها را با مرتبط کردن سوالات - یا ایتم های - آنها، محاسبه و استخراج می کند. در روش های SEM روابط بین عوامل یا مولفه ها به صورت یک مدل مسیر و به طور یکپارچه تحلیل می شوند نه به صورت جداگانه و جزیره مانند. این روش ها از روش های آماری پیشرفته است که در سالهای اخیر در حوزه جامعه شناسی، علوم رفتاری و علوم مدیریتی کاربرد فراوان داشته اند. در این بخش از نرم افزار AMOS.18 استفاده شده است.
یافته های تحقیق :
بر اساس نمودار زیر تقریباً 2/5 درصد کارکنان، زن و 97/5 درصد مرد هستند. 1 نفر نیز جنسیت خود را پاسخ نداده است.
جدول - - 1 توزیع درصد فراوانی جنسیت کارکنان
-توزیع درصد فراوانی وضعیت تاهل کارکنان :
بر اساس نمودار زیر تقریباً 6/5 درصد کارکنان، مجرد و 92/5 درصد متاهل هستند. 2 نفر نیز وضعیت تاهل خود را پاسخ نداده اند.
جدول - - 2 توزیع درصد فراوانی وضعیت تاهل کارکنان
تحصیلات کارکنان
افراد مقطع تحصیلی لیسانس 71/5 درصد و دارای بیشترین فراوانی و دیپلم 7 درصد و مقطع فوق دیپلم 7درصد و مقطع تصحیلی فوق لیسانس و بالاتر 13 درصد کل نمونه را تشکیل می دهند. 3 نفر نیز تحصیلات خود را پاسخ نداده اند
