بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله، مالیات برارزش افزوده نوعی مالیات مستقیم چند مرحله ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید، توزیع و بر اساس درصدی از ارزش افزوده کالای تولید شده یا خدمات ارائه شده اخذ می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مالیات بر ارزش افزوده بر شفافیت گزارشات مالی می باشد روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و از آنجائیکه در اداره کل امور مالیاتی استان اردبیل انجام شده لذا از نوع مطالعه موردی می باشد.
برای گردآوری اطلاعات از مطالعات اسنادی استفاده شده است از آنجا که مالیات بر ارزش افزوده در تمام بخشهای تولیدی و خدماتی مورد توجه قرار می گیرد و جزئیات ارزش افزوده در تمام مراحل شکلگیری در این بخشها مد نظر است، میتوان انتظار داشت که این مسئله منجر به شفاف سازی مبادلات و در نتیجه حسابهای ملی - بخصوص محاسبه ناخالص داخلی - شود. بررسی منابع نشان می دهد که مالیات بر ارزش افزوده تولیدی، درآمدی و مصرفی بر شفافیت گزارشگری مالی تاثیر مثبت دارد.
.1 مقدمه
ایده اولیه مالیات بر ارزش افزوده نخستین بار در سال 1918 میلادی و توسط یک بازرگان آلمانی به نام فون زیمنس1 مطرح گردید. پس از مطرح شدن ایده اولیه این مالیات در 1918، در دهه 1920 میلادی مطالعات مکتوب دیگری در این رابطه ارائه شد که مهم ترین آنها آثار موریس لوره2 بود که به پدر مالیات بر ارزش افزوده شهرت دارد. اجرای مالیات بر ارزش افزوده بیش از سه دهه مورد بحث و بررسی بود. در دهه 1920 پیشنهاد اجرای مالیات در کشور فرانسه مطرح گردید.
در سال 1949 یعنی به فاصله کوتاهی پس از جنگ جهانی دوم شوب3 به دولت ژاپن پیشنهاد نمود که این نوع مالیات را به اجرا در آورد و از آن برای بازسازی اقتصاد کشور خود بهرهبرداری نماید. اما علیرغم تمام بحثهایی که در رابطه با اجرای این مالیات مطرح شد، این مالیات عملاً تا سال 1948 میلادی که فرانسه آن را به اجرا درآورد، در جامعه جهانی پذیرفته نشد.
مالیات بر ارزش افزوده در کشور فرانسه در آغاز اجرا فقط مرحله تولید کارخانهای را پوشش میداد و برای مالیاتهای پرداخت شده بابت کالاهای سرمایهای، اعتباری تخصیص نمیداد در سال 1954 فرانسه به منظور اصلاح نظام مالیاتی، نظام مالیاتی بر فروش خود را به مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف تغییر داد. پس از فرانسه کشورهای دیگری چون ساحل عاج، برزیل، دانمارک، آلمان، اوروگوئه، سوئد و هلند این نظام مالیاتی را به مورد اجرا گذاشتند.
در اواخر دهه 1960 میلادی روند اجرای این مالیات تسریع شد و این روند تا پایان دهه 70 میلادی ادامه یافت در مرحلهی بعد، اتخاذ این نظام مالیاتی پس از مدتی کندی، در دهه 1980 مجدا سرعت گرفت و در نیمه دوم دهه 80 و 90 میلادی به اوج خود رسید در هر صورت اگرچه اجرای مالیات بر ارزش افزوده در آغاز معرفی محل بحث بوده، اما گذشت زمان نقاط آنرا نمایان نمود و در درجه محبوبیت آن افزود.
افزایش محبوبیت این نظام مالیاتی سبب شده است که تا پایان سال 2003 میلادی 136 کشور جهان به خیل مجریان این نظام مالیاتی بپیوندد و شکی نیست که از آن سال تاکنون نیز به تعداد کشورهای مجری آن افزوده شده است. امروزه مالیات بر ارزش افزوده جایگاه خود را در جهان یافته و اهمیت آن به حدی است که به مهمترین منبع درآمد مالیاتی بیشتر اقتصادهای در حال توسعه و در حال گذر تبدیل شده است .[1]
-2 تعریف و انواع مالیات
واژه مالیات از مال گرفته شده است و در معانی - اجر و پاداش - - جریمهای که حکومت بهعلت ارتکاب جرائم ویژه از مرتکبین میگیرد - - باج - - خراج - و بالاخره مالی که دولتها به طور سالانه از شهروندان خود میگیرد، به کار میرود. اما در اصطلاح اقتصاددانان جدید مالیات این گونه تعریف شده است: مالیات مقدار پول و یا مالی است که شهروندان یک کشور طبق قانون به دولت خود میپردازند تا در جهت اداره امور کشور، تامین کالاها و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت و دفاع همگانی و عمران و آبادانی توسط دولت مورد بهره برداری قرار بگیرد
