بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی نوع بستر کشت بر عملکرد و غلظت نیتروژن اندام هوایی گوجهفرنگی تیمار شده با کود شیمیایی و آلی پژوهشی گلخانه ای در سال زراعی 1391-1392 اجرا شد. تیمارهای کود آلی شامل ورمیکمپوست - Vc - و کود دامی - M - در سه سطح 10، 20و 30 درصدحجمی و کود شیمیایی - F - - 20-20-20 - NPK در دو سطح صفر و 2 گرم در لیتر با سه تکرار بر روی نشاء گوجهفرنگی انجام گردید.
نتایج نشان داد کاربرد تیمارهای کود شیمیایی و کودهای آلی - کود دامی و ورمیکمپوست - بر میزان نیتروژن اندام هوایی نشاء گوجهفرنگی دارای تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد بود. کود شیمیایی منجر به افزایش 12 درصدی غلظت نیتروژن در اندام هوایی نشاء گوجه فرنگی شد و از بین تیمارهای کود آلی تیمار 30 درصد ورمیکمپوست بیشترین - 3/21 درصد - و شاهد کمترین 1/68 - درصد - میزان غلظت نیتروژن را در اندام هوایی داشتند.
.1 مقدمه
متن استفاده از پیت به علت آسیب های اکولوژیکی به محیط زیست و عدم صرفه اقتصادی برای تولید کنندگان گیاهان زینتی، موجب شده تا محققین دنیا به فکر بسترهایی با کیفیت مناسب و قیمت پایین باشند، از این رو استفاده از مواد با کیفیت بالا و قیمت ارزانتر به جای پیت مورد نظر قرار گرفته است - کرومفالز، . - 2000 از جمله کودهای آلی که میتوان مورد استفاده قرار گیرد کود دامی است. کود دامی علاوه بر وجود عناصر پرمصرف، دارای ریز مغذیها مورد نیاز محصولات کشاورزی هستد.
همچنین با افزایش هزینه کودها شیمیایی استفاده از کودهای حیوانی با تامین بخشی از مواد مغذی محصولات مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم باعث صرفه جویی اقتصادی میشود. غلظت مواد مغذی در کودهای دامی به دلایل بسیاری از جمله نوع دام، رژیم غذایی دام و مقدار رطوبت میتواند متفاوت باشد
ورمیکمپوست نیز کود آلی است که دارای ساختمان دانهای بوده و خصوصیات آن شبیه پیت است و دارای خلل و فرج، ظرفیت نگهداری آب و فعالیّت میکروبی زیاد میباشد. در واقع برتری ورمیکمپوست نسبت به سایر کودهای آلی این است که به خوبی تغییر ساختار یافته و تعداد ریز موجودات بیماریزای گیاهی در آن به شدت کاهش یافته است، فرآیند هوموسی شدن در مرحله رسیدگی ورمیکمپوست در سطح وسیعتری صورت میگیرد که در نهایت کود تولیدی در این روش به علت بالا بودن نسبت کربن به ازت فاقد بوی نامطبوع و فعالیت حشرات مزاحم میباشد
همچنین میزان عناصر غذایی اصلی در مقایسه با سایر کودهای آلی در ورمیکمپوست بالا و دارای آنزیمها و هورمونهای رشد میباشد. این ویژگیها شرایط بسیار عالی را برای خاک ایجاد کرده و در صورت ترکیب با خاک، بستر مناسبی را برای رشد گیاهان فراهم میکند
کودهای آلی و شیمیایی ممکن است به صورت طبیعی یا مصنوعی باشند. تفاوت درکربن و یا به عبارت اختصاصیتر باندهای کربن - هیدروژن موجود در کودهای آلی است که باعث میشود عناصر غذایی موجود در آنها به صورت آهسته آزاد شوند. این آزاد شدن آهسته یونها از کودهای آلی باعث پایداری در دسترسی عناصر غذایی میشود و باعث کاهش اثرات سوختگی گیاه و آبشویی عناصر میگردد. بعلاوه کودهای آلی ممکن است به عنوان منبع تامین انرژی برای میکروارگانیسمهای خاک عمل کنند که آنها نیز باعث بهبود ساختمان خاک و رشد گیاه میشوند
به گزارش آتیه و همکاران - 2000 - با بررسی اثر کمپوست و ورمیکمپوست بر رشد گیاهان درمحیط کشت باغبانی و خاک نتیجه گرفتند که جوانه زنی، رشد نشاء و متوسط وزن میوههای گوجه فرنگی با جایگزین کردن محیطهای کشت تجاری توسط ورمیکمپوست بهبود مییابد.
زالر - - 2007 در پژوهشی که در خصوص تاثیر جایگزینی پیت با ورمیکمپوست در خزانه بر روی مورفولوژی گیاه گوجه فرنگی انجام داد، نتایج نشان داد که استفاده از ورمیکمپوست مقدار ماده خشک، سفتی بافت پوست و غلظت نیتروژن، فسفر،پتاسیم،کلسیم و منیزیم نسبت به پیت به طرز چشمگیری افزایش مییابد.
هرناندز و همکاران - 2010 - به بررسی اثر کمپوست و ورمیکمپوست بر تولید کاهو پرداختند، نتایج آنها نشان داد که میانگین وزن و مقدار نیتروژن و پتاسیم برگ در تیمار کود اوره و مقادیر بالاتر کلسیم، منیزیم و منگنز برگ در تیمار کودهای آلی وجود دارد.
.2 مواد و روشها
در این آزمایش تاثیر کودهای آلی ورمیکمپوست و دامی بر غلظت نیتروژن گوجهفرنگی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل کود آلی شامل ورمیکمپوست - Vc - و کود دامی - M - در سه سطح 10، 20و 30 درصدحجمی و کود شیمیایی - F - - 20-20-20 - NPK در دو سطح صفر و 2 گرم در لیتر با سه تکرار بر روی نشاء گوجهفرنگی انجام گردید. نسبت های مختلف از کود دامی و ورمیکمپوست را با خاک مخلوط شده و در گلدانها 5 کیلویی جایگذاری شدند. سپس بذرها در عمق یک سانتیمتری گلدانهایی5 کیلویی قرارداده شد و هر روز آبیاری شدند.
در مرحله نشاء، اندازهگیریهای مورد نیاز بر روی نشاء انجام شد. در مرحله 4 برگی تعدادی از نشاها برای انجام آزمایش به آزمایشگاه منتقل شد. نیتروژن گیاه با روش کجلدال اندازهگیری شد - گوپتا، . - 1999 برای آنالیز واریانس دادهها از نرم افزار آماری SAS و برای مقایسه میانگین تیمارها از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد استفاده شد.
جدول - 1 - ترکیبات شیمیایی خاک
جدول - 2 - ترکیبات شیمیایی ورمیکمپوست و کود دامی
.3 نتایج و بحث
همانطور که در جدول 3 مشاهده میشود، اثر تیمارهای کود شیمیایی و کودهای آلی - کود دامی و ورمیکمپوست - بر میزان نیتروژن اندام هوایی نشاء گوجهفرنگی دارای تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد بود. همچنین برهمکنش تیمارها نیز بر میزان نیتروژن اندام هوایی نشاء گوجه فرنگی تفاوت معنیداری نداشت.
کاربرد کود شیمیایی در مقایسه با عدم کاربرد کود شیمیایی منجر به افزایش 12 درصدی غلظت نیتروژن در اندام هوایی نشاء گوجه فرنگی شد. با افزودن کود شیمیایی به بستر کشت، میزان نیتروژن محلول بستر کشت افزایش و در نتیجه گیاه مقدار بیشتر را جذب میکند - شکل 1 الف - . با بررسی شکل - 1ب - از بین تیمارهای کود آلی تیمار 30 درصد ورمیکمپوست بیشترین - 3/21 درصد - و شاهد کمترین 1/68 - درصد - میزان غلظت نیتروژن را در اندام هوایی داشتند. با افزایش سطوح کاربردی ورمیکمپوست غلظت نیتروژن نیز افزایش یافت همچنین از بین سطوح مختلف کود دامی، مقدار 20 درصد حجمی بیشترین - 3/08 درصد - میزان نیتروژن را در اندام هوایی داشت. اما در سطوح بالا - 30 درصد حجمی - میزان نیتروژن اندامهایی جدول-1 نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای مختلف بر غلظت فسفر درون نشاء هوایی در بستر کشت
ورمیکمپوست بیشتر از کود دامی بود که احتمالا به دلیل نمکهای محلول بیشتر در کود دامی باشد که سبب مشکلاتی برای رشد گیاه میشوند.
با توجه به نتایج بدست آمده با افزایش ماده آلی، میزان نیتروژن در بخشهای هوایی افزایش یافت مواد آلی به سبب بهبود خصوصیات شیمیایی مثل pH، ظرفیت تبادل کاتیونی و افزایش فعالیت میکروارگانسیمها و میزان دسترسی عناصر غذایی میشود همچنین کاربرد کودهای آلی باعث افزایش فعالیت آنزیمی و میکروبی خاک و افزایش فراهمی نیتروژن برای گیاه میگردد
