بخشی از مقاله
چکیده
"انگیزش " عاملی است که رفتار مشخصی را تحریک و هدایت میکند و پاسخی است به این سؤال که اساس یادگیری علم چیست؟ روانشناسان برای انگیزش اهمیت بیشتری نسبت به هوش قائل میشوند. آنان انگیزش را حاصل عواملی مانند مشوّقها، نیازهای درونی،کنجکاوی، برانگیختگی و علتهایی می دانند که فرد برای رویدادها و نتایج اعمال میکند.
انگیزش با یادگیری ارتباط تنگاتنگی دارد و می تواند همانند یک نیرو در ایجاد یادگیری مؤثر باشد. در میان عوامل متعدد تأثیرگذار بر تثبیت یادگیری یادگیرندگان، انگیزش نقش برجسته ای را ایفا می نماید. بدون انگیزش، یادگیری ممکن نیست و جایی که یادگیری نباشد تدریسی وجود ندارد. دانش آموزان با انگیزه به یادگیری اشتیاق داشته و سختکوش هستند. دانش آموزان در درس هایی موفقیت بیشتری کسب می کنند که نسبت به آن موضوعات انگیزش بیشتری دارند.
مقدمه:
در یادگیری دانش آموزان، انگیزه مساله مهمی است به واقع بعضی متخصصان ایجاد انگیزه را از مسوولیت های نخستین مربیان و معلمان می دانند .با وجود برانگیخته شدن یادگیرندگان این احتمال است که آنان تلاش کافی برای تسلط یابی نشان ندهند با تاسف گفتنی است که حتی بهترین برنامه کارآموزی و آموزش سازماندهی شده هم در صورت نبود »انگیزه« در کارآموزان و دانش آموزان به بار نمی نشینند.
هنوز هم افرادی هستند که پیشاپیش نشانه هایی از انگیزش در خود دارند انسان ها از ابتدای حیات خود تا واپسین دم حیات خودانگیختگی را با خود دارند انگیزش از ویژگی های هر موجود زنده ای است.معلم خوب کسی نیست که بیشترین چیزها را یاد می دهد، بلکه آن کسی است که شوق آموختن و فهمیدن را در دانش آموزان ایجاد می کند انگیزش و یادگیری با یکدیگر ارتباط دارند، زیرا یادگیری فرآیند فعالی است که مستلزم کوشش عمدی وآگاهانه است. حتی اگر دانش آموزی از توانایی بالایی برخوردار باشد، هنگام یادگیری توجه کافی نداشته باشد و از خود کوشش نشان ندهد قادر به یادگیری نخواهد بود
انگیزش میان همه عوامل مؤثر بر یادگیری، اهمیت بیشتری دارد تا آن جا که گفته شده است، سه عامل مهم در یادگیری عبارتند از: الف- انگیزش ب- انگیزش ج-انگیزش .پژوهش ها نیز نشان داده است که، انگیزش دانشآموزان در یادگیری اهمیت مطلوبتری در مقایسه با هوش دارد. انگیزش قوی به یادگیری استوار، و انگیزش کم به یادگیری کم میانجامد. در واقع انگیزش، موتور یادگیری است و میزان یادگیری دانشآموزان را به حداکثر میرساند.
باید دانشآموز را تشنه یادگیری کنیم؛ زیرا با این کار خود او به دنبال یادگیری خواهد رفت. بین انگیزش و یادگیری رابطه دوسویه است، نه یک سویه. بارها دانش آموزانی را دیده شده است که از لحاظ توانایی و استعداد یادگیری بسیار شبیه به هم هستند، اما در پیشرفت تحصیلی تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. این جنبه از رفتار آدمی به حوزه انگیزش مربوط می شود.
تاثیر انگیزش بر فرایند یادگیری دانش آموزان به معلم کمک می کند تا در طرح و اجرای برنامه های آموزشی خود روش های بهتری را به کار ببندند. شناخت و تحلیل مناسب انگیزش فراگیران برای کارآیی و اثربخشی فعالیت های یاددهی و یادگیری اهمیت زیادی دارد. انگیزش انتخابی است. انگیزش تعیین می کند که انجام دادن چه فعالیتی را باید پذیرفت. همچنین معین می کند که تکلیف یا کار چگونه انجام می شود. انگیزش اولویت را مشخص می کند .
از لحاظ پرورشی، انگیزش هم هدف است و هم وسیله. به عنوان هدف، ما از دانش اموزان و دانشجویان می خواهیم نسبت به موضوع های مختلف علمی و اجتماعی علاقه کسب کنند. از این رو، تمام برنامه های درسی که برای آنها فعالیتهای حوزه ی عاطفی در نظر گرفته شده است دارای هدف های انگیزشی هستند. به عنوان وسیله، انگیزش مانند آمادگی ذهنی یا رفتارهای ورودی یک پیش نیاز یادگیری به حساب می آید و تأثیر آن بر یادگیری کاملأ آشکار است
انگیزش به رفتار یادگیرنده الگو می دهد، انگیزش به فعالیتها سازمان می دهد بر نیروی کار و کارایی می افزاید و سبب پدید آوری نقشه یا طرح می شود. آثار چهار عامل پشتکار جهت یابی اولویت بندی و رفتار برنامه ریزی شده برای یادگیری ضروری است. آنها منبع غنی ای را پدید می آورند که مربیان و معلمان و یادگیرندگان می توانند از آن بهره مند گردند.
تعریف انگیزش و انگیزه
از اصطلاح انگیزش تعریفهای مختلفی به عمل آمده است.یکی از جامع ترین آنها تعریف زیر است: انگیزش به نیروی ایجاد کننده ،نگهدارنده و هدایت کننده رفتار گفته می شود .انگیزه به صورت خواست یا نیز ویژه ای که انگیزش را موجب می شود ،تعریف شده است.انگیزه و انگیزش غالبا به صورت مترادف به کار برده می شوند.با این حال می توان انگیزه را دقیقتر از انگیزش دانست .به این صورت که انگیزش را عامل کلی مولد رفتار اما انگیزه را علت اختصاصی یک رفتار خاص به حساب آورد.مثلا وقتی که می پرسیم چرا فلان شخص رفتار خاصی را انجام می دهد ،به دنبال انگیزه او هستیم .
اصطلاح انگیزه بیشتر در اشاره به رفتار انسان به کار می رود روسل ، - - 1971 در این باره می گوید :انکیزه برای مشخص کردن قصد یا بازده دلخواه یک رفتار به کار می رود.پس کاربرد اصطلاح انیزه برای حیوانات جایز نمی باشد.
انگیزش در هر نگره تربیتی مفهومی ریشه ای دارد.هنگامی که در نظام تربیتی شکستی رخ می دهد غالبا انگیزش نکوهیده می شود.چنانچه کودکان بومی استرالیای مرکزی و یا کودکان سیاه پوست محروم آمریکایی نتوانند در مدرسه ،به خوبی از عهده آن برآیند،بسیاری از معلمانشان انگشت روی انگیزه ضعیف آنان می گذارند و زمینه خانوادگی آنان را مسئول آموزش آن می دانند.والدین این قصور را بر گردن نمی گیرند و می گویند که شکست برآیند تدریس بد است.بدان معنا که هیچ قصوری در زمینه خانوادگی وجود ندارد و معلم خوب باید بتواند دانش آموزان را برانگیزد
از لحاظ پرورشی ،انگیزش هم هدف است و هم وسیله.به عنوان هدف ،ما از دانش آموزان و دانشجویان می خواهیم نسبت به موضوعهای علمی و اجتماعی علاقه کسب کنند ،از این رو تمام برنامه های درسی که برای آنها فعالیتهای مربوط به جنبه های عاطفی در نظر گرفته شده است دارای هدفهای انگیزشی هستند .به عنوان وسیله ،انگیزش به صورت آمادگی روانی یک پیش نیاز یادگیری به حساب می آید و تاثیر آن بر یادگیری کاملا آشکار است.
اگر دانش آموزان و دانشجویان نسبت به درس بی علاقه باشند به توضیحات معلم توجه نخواهند کرد ،تکالیف خود را با جدیت انجام نخواهند داد و بالاخره پیشرفت چندانی نصیب آنها نخواهد شد.اما اگر نسبت به درس علاقمند باشند ،هم به توضیحات معلم با دقت گوش خواهند داد ،هم تکالیف درسی خود را با جدیت انجام خواهند داد،هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتری در زمینه مطالب درسی خواهند رفت ،و هم پیشرفت زیادی نصیب آنها خواهد شد
شعاری نژاد،بدون انگیزش،یادگیری ممکن نیست و جایی که یادگیری نباشد تدریسی وجود ندارد . حال باید دید انگیزه و انگیزش در روان شناسی یادگیری چه معنا و مفهومی دارند .
اصطلاح انگیزه - Motive - در زندگی روزانه به معانی وسیع تر از معنای روان شناسی به کار می رود زیرا تمام عادتها ، محرکهای خارجی ، هیجانها و هدفها را شامل می شود .
کلمه ی Motivation - - درفرهنگ روان شناسی ، اصطلاحی است که تنها بر باعثها و انگیزه های ذاتی یا درونی اطلاق می شود. گروه دیگری از روان شناسان معتقدند که :انگیزه ، هر حالتی در فرد است که او را به انجام دادن فعالیت معینی تحریک و متوجه می نماید و میزان فعالیت او را معین و محدود می کند.بعضی ها نیزمی گویند :انگیزه،آن نیروهای کشاننده هستند که فرد را به انتخاب،انجام دادن یک عمل،یا ترجیح یک فعالیت بر فعالیت دیگر وادارمی کنند.
