بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش حاضربرّرسی تأثیر رفتارمعلّم بر انگیزه - انگیزش - یادگیری و اعتماد به نفس دانش آموزان می باشد و علاوه بر این، هدف تحقیق حاضراین است که اهمیّت کارمعلّمان و در نتیجه دانشجومعلّمان - دانشجویانی که در دانشگاه فرهنگیان درس می خوانند و قراراست معلّم شوند - نیز نشان داده شود و نتایج تحقیق به مسئولین ذی ربط، دانشجومعلّمان و دیگر افراد ذی نفع ارائه شود. تحقیق از نوع کیفی است و به شیوه ی پژوهش روایی انجام شده، بنابراین نتایج آن قابل تعمیم پیش گویانه را دارد. روایت این مقاله براساس مشاهدات حاصل از جلسات کارورزی 1 رشته ی علوم تربیتی شکل گرفته است. و اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای جمع آوری شده است. باتوجّه به مشکلات و مسائلی که هنوز در برخی مدارس کشور عزیزمان ایران وجود دارد، روایتی واقعی ازرفتار یک معلّم بر انگیزه ی یادگیری و اعتماد به نفس دانش آموز آورده شده است تا این مشکلات بهتر شناسایی شود وامید است برای حلّ آن ها برنامه ریزی شود. اهداف ویژه ی تحقیق عبارتند از: برّرسی تأثیر رفتارمعلَم بر پیشرفت تحصیلی، تأثیر رفتارمعلّم برشخصیَت و الگوپذیری دانش آموز. باتوجّه به اطلاعاتی که گردآوری شد تأثیر این موارد برانگیزه - انگیزش - و اعتماد به نفس دانش آموز تأثیرگذار می باشند ویک معلّم وظایف بسیار حساس و خطیری دارد که باید از آن ها آگاهی کامل داشته تا بتواند به درستی آن وظایف مسئولیّت ها را به انجام رساند.
واژگان کلیدی: انگیزه - انگیزش - ، پیشرفت تحصیلی، اعتماد به نفس
مقدّمه:
مسأله موفقیّت یاعدم مؤفقیّت یکی از مهمترین دغدغه های هرنظام آموزشی است. مؤفقیّت و بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان یکی از اهداف اساسی نظام های آموزش و پرورش معاصراست. حدود یک قرن گذشته و با پدید آیی رشته های تخصّصی علوم تربیتی و روانشناسی تربیتی، مطالعه انگیزه ی تحصیلی دانش آموزان و عوامل مؤثر بر آن بخش برجسته ای از پژوهش های متخصّصان این دو رشته راتشکیل داده است. معلّم محوراصلی تعلیم و تربیت است که دلسوزانه فعالیّت می کند تا مطلبی را به نحو احسن و قابل فهم به فراگیان منتقل کند. که در این صورت مهمترین کار، توانایی مدیریت و اداره کلاس و ایجاد رفتار مطلوب و مؤثر با دانش آموزمی باشد. طبق نظریه ی دانشمندان، معلَم باید در روزاوَل به دانش آموزان نشان دهد که به آن ها علاقه دارد و می توانند به او اعتماد کنند. چون هر برخوردی با دانش آموز درتصَور آن ها نسبت به معلّم مؤثر است. حال بر آن شدیم تا با انجام این تحقیق ببینیم که آیا رفتارمعلَم بر انگیزه ی تحصیلی و اعتماد به نفس دانش آموزان تأثیرگذار است یا خیر؟
ما مژده ناظری و مهدیه ملاحسینی، دانشجویان ترم چهارم رشته ی علوم تربیتی گرایش آموزش ابتدایی از دانشگاه فرهنگیان کرمان هستیم، که درجلسه اوّل کارورزی - 1 - به دبستان شهدای فرهنگیان که در خیابان شهاب و در نزدیکی خانه ی ما بود رفتیم. وقتی که به یکی از کلاس های چهارم رفتیمجزئیّ،ات رابطه ای را که معلّم با دانش آموزان داشت زیر نظرگرفتیممتوجّه مسأله مهمّی شدیم که تأثیر رفتارمعلّم بر انگیزه ی یادگیری و اعتماد به نفس دانش آموز - هر چند به صورت جزئی - بود. که ما سعی یم کنیم تأثیر رفتار معلّم بر انگیزه - انگیزش - یادگیری و اعتماد به نفس دانش آموز را با توجه به شواهد موجود - چه مثبت و چه منفی - نشان دهیم.
اصطلاح انگیزش: 1 انگیزش در اصل از ریشه لاتین Moveve مشتق شده است که به معنی تحریک است. روان شناسان بر سر تعریف انگیزش، به موارد ذیل توافق دارند:
. 1 جهت رفتار: هدف یا هدف هایی که موجود زنده در تعقیب آن است. -2شدّت رفتار: میزان کوشش یا تلاشی که برای رسیدن به هدف، از موجود زنده سر می زند. 3 پایداری- رفتار: مدّت زمانی که موجود زنده برای رسیدن به هدف، صرف می کند.
منظور از پیشرفت تحصیلی:میزان موفقیّت دانش آموزان در دروس مختلف می باشد که برای سنجش پیشرفت تحصیلی از معدل و ریز نمرات دروس مختلف استفاده می شود - کفایت. - 1373
آبراهام مازلومعتقداست؛2 اعتماد به نفس به معنای احساس کفایت، استقلال، مؤفقیّت، مورد توجّه و ارزشمند بودن است - دکترنجفی پور، 1386، ص. - 70
عزت نفس: سیف درتعریف عزّت نفس آورده است: نیاز به احترام به خود، به عبارت دیگر عزت نفس است از نیاز به کسب مؤفقیّت و تأیید، یا نیازبه ایجاد تصَور مثبت درباره ی خود و دیگران و این که دیگران او را قابل احترام بدانند - زارعی،1390، ص. - 5
اهمیّت و ضرورت تحقیق:
در واقع ازآن جایی که رابطه دانش آموز با معلّم یک رابطه ی باطنی و معنوی است؛ دانش آموزمعلّم را شخصیّتی محترم و ممتازمی داند که با روح و جان وی سر وکار دارد. به همین دلیل، به منزله ی الگوی محبوب و مطاع پذیرفته می شود. از این روی، دانش آموزان معلّم را در مقام یک الگو می پذیرند و از رفتار، گفتار و اخلاق او سرمشق می گیرند. این اثرگذاری تا آن جاست که برخی می گویند:بیشترمعلّمان در ذهن دانش آموزان خود تأثیری عمیق می گذارند که سال ها ادامه دارد. علاوه بر این نحوه ی برخورد و رفتارمعلّم تاحدّی تأثیرگذار است که انگیزه ی تحصیلی و اعتماد به نفس دانش آموز را تحت تأثیر قرار می دهد به طوری که در برخی از دانش آموزان میل و انگیزه به پیشرفت و اعتماد به نفس تقویت می شود و در برخی دیگر این برخورد و رفتار ممکن است منجر به کناره گیری از درس و نبود انگیزه وکمبود اعتماد به نفس در آن ها شود. به همین دلیل بر آن شدیم تا تأثیر رفتارمعلّم براین عوامل را برّرسی کنیم تا با آگاهی دادن، از بروز این مشکلات و عواقب آن جلوگیری شود.
