بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی روان رنجورخویی، برون گرایی، بازبودن، موافق بودن، با وجدان بودن، سبکهای یادگیری تجربه عینی، مشاهده تاملی، مفهوم سازی انتزاعی، آزمایشگری فعال و رضایت از زندگی با انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان متوسطه شهر اهواز بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود . نمونه تحقیق شامل 225 نفر از دانشآموزان بود که به صورت تصادفی خوشهایی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پنج عاملی نئو کاستا و مک کری - 1992 - ، پرسشنامه سبکهای یادگیری کلب - 1985 - ، پرسشنامه رضایت از زندگی SWLS و پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمانز - 1970 - بود. برای تحلیل دادهها از روشهای آماری ضریب همبستگی ساده پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که بین ویژگی شخصیتی روانرنجورخویی با انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه منفی معناداری وجود دارد و بین ویژگی شخصیتی برونگرایی، موافق بودن، گشودگی و با وجدان بودن با انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت معناداری وجود دارد و بین سبکهای یادگیری و رضایت از زندگی با انگیزه پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد بین ویژگیهای شخصیتی، سبکهای یادگیری و رضایت از زندگی با انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه چندگانه وجود دارد.
کلیدواژگان: ویژگیهای شخصیتی، سبکهای یادگیری، رضایت از زندگی، انگیزه پیشرفت تحصیلی.
مقدمه :
بدون شک کسب علم مهمترین و زیر بناییترین فعالیت انسان است که نقش بسیار اساسی در زندگی فرد و همچنین، ایجاد فرهنگ و تمدن و پیشرفت وی دارد. توانایی کسب علم از پیشرفته و ضروریترین توانمندی یا فعالیت پیچیده و عالی ذهن انسان است - شاوران و همکاران، . - 1387 باید گفت زندگی تحصیلی یکی از مهمترین ابعاد زندگی اشخاص است که بر سایر ابعاد زندگی تاثیر فراوان دارد. یکی از مسایل و مشکلات اساسی زندگی تحصیلی افراد و نظام آموزشی هر کشور، مساله انگیزه پیشرفت تحصیلی و پایین بودن سطح عملکرد تحصیلی دانش آموزان با توجه به مشکلات انگیزه پیشرفت تحصیلی است - غلامی، . - 1389 از طرفی دانش آموزان دوره دبیرستان در دوره نوجوانی قرار دارند و شناخت شاخصههای اساسی این دوره بسیار با اهمیت است. در دوره نوجوانی فرآیندهای اساسی که در حصول پختگی هیجانی دخالت دارد همانند حصول عدم وابستگی، اعتماد به نفس، هدایت نیازهای زیست ساختاری و تظاهرات هیجانی به راههای قابل قبول از نظر جامعه، دارا بودن برداشت روشنی از واقعیتها و ... میتواند وابسته به تحولات اساسی این دوره باشد - ابهری،. - 1390
دانش آموزان دبیرستانی به دلیل اینکه در پایه حساسی هستند و خانواده و مدرسه انتظارات بالایی از آنها دارند، چالشهای متعددی در ابعاد تحصیلی، خانواده و نظام آموزشی را تجربه میکنند و انگیزه پیشرفت این دانش آموزان ممکن است دچار تزلزل می گردد - محمدیان، . - 1393 انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مقاطع مختلف نیازمند دارا بودن نگرش مثبت به رشته تحصیلی، انگیزه های قوی است و اهداف معین است. انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشآموزان به عنوان یک شاخص مهم برای ارزیابی نظامهای آموزشی مورد توجه میباشد. علاوه بر این، انگیزه پیشرفت تحصیلی همواره برای معلمان، والدین، نظریهپردازان و محققان تربیتی نیز حائز اهمیت بوده است - سلیمان نژاد و شهرآرای،. - 1392
باید گفت انگیزه پیشرفت تحصیلی از جمله موضوعاتی است که متاثر از شرایط فردی و محیطی است. یافتههای تحقیقات متعدد نشان داده است، اهداف انگیزه پیشرفت تحصیلی نه تنها از ساختارهای دانش و فرایندهای پردازش اطلاعات تاثیر میپذیرد بلکه به عوامل شخصیتی، انگیزشی از جمله باورها، نگرشها و ارزشها و همچنین باور به خود نیز مربوط میشود - احمدی،. - 1392 یکی از ابعاد که میتواند مرتبط با انگیزه پیشرفت دانش آموزان باشد صفات شخصیتی است. صفات شخصیتی در دنیای امروزی میتوانند پیش بین معناداری برای رشد ابعاد دانش آموزان باشند. شخصیت از نظر دنولت1 و همکاران - 2005 - اشاره به ساختارها و فرایندهایی دارد که زمینه ساز تجربه و رفتار فردی است و با توجه به ساختار شخصیتی هر فردی رفتار و هیجان ویژه ایی را هنگام مواجهه با رویدادها از خود نشان میدهند.
افراد دارای بعد منفی شخصیتی، بیشتر تمایل به تجارب عاطفه منفی در همه اوقات، صرفنظر از موقعیت دارند. افراد دارای ابعاد شخصیتی مثبت نیز ارتباط اجتماعی بالا و بیشتر تمایل دارند که از طریق ابراز، تصریح عقاید و خصوصیات خود واکنش نشان دهند - هاشمی و پیمان نیا، . - 1392 ویژگیهای شخصیتی با توجه به تاثیرش بر رشد شناختی میتواند زمینه ساز پیشرفت شود. مزایا و دستاوردهای درخشان متکی به وجود ویژگی های متعالی در انسان های توانمند، متعهد، خودباور و مسئولیت پذیر است که واجد مختصات گرانی همچون پیشگامی، نوآوری و خلاقیت، آینده نگری، تعهد، اعتماد به نفس بالا، استقلال طلبی و تعالی جویی شخصیت باشند - پیتر2، . - 2015 از طرفی نوع سبک یادگیری دانش آموزان میتواند با انگیزه پیشرفت در تعامل باشد. پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مقاطع مختلف نیازمند دارا بودن نگرش مثبت به رشته تحصیلی و انگیزه های قوی است و اهداف معین و برنامه ریزی های دقیق یادگیری است - قدم پور و سرمد،. - 1382
