بخشی از مقاله
چکیده
در سال های گذشته، کشورهای زیادی در نقاط مختلف دنیا سرمایه گذار یهای هنگفتی را روی صنعت توریسم و مکانهایی باستانی انجام داده اند. این سرمایه گذار یها از یکطرف بهمنظور رشد بازار توریسم و حفظ مکانهایی باستانی و از طرف دیگر به منظور توسع هی اقتصادی افزایش درآمد و اشتغال کشور بوده است. در دنیایی که شباهت ظاهری بیشتر و بیشتر می شود، رقابت و نوآوری در صنعت توریست، از پدیدههای مهم عصر حاضر بوده و به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی و عاملی مؤثر در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی قلمداد می شود. با توجه به اهمیت موضوع و نقش توریست در توسعه اقتصادی، مطالعه حاضر به بررسی نقش تاثیر باستان شناسی و توریست پذیری در توسعه اقتصاد کشور پرداخته است. از جمله عناصر مهم در به کارگیری این صنعت به عنوان یکی از ارکآن های مهم اهمیت دادن به اماکن باستانی است.
.1 مقدمه
توسعه صنعت توریسم به عنوان بخشی از ابعاد توسعه اجتماعی و فرهنگی هر کشور در کنار توجه به درآمدزایی، اشتغال زایی و مقوله اقتصاد فرهنگ بسیار حائز اهمیت میباشد. اکثر دولت ها در تلاش هستند تا بخش مهمی از درآمد سرانه ملی خویش را از این صنعت تأمین کنند چرا که درآمدزایی این صنعت نسبت به هزینه های ناچیز آن بسیار بالاست - رضوانی، . - 1382 ایران به عنوان کشوری در حال توسعه که ساختار اقتصادی آن بعد از اکتشاف و بهره برداری از منابع نفتی به شدت متکی به صادرات نفت و درآمدهای ارزی حاصل از آن بوده است و تلاش های صورت گرفته برای خروج از این وضعیت چندان موثر نبوده است، برای ایجاد یک توسعه همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد به جای منابع نفتی، نیازمند استفاده از تمامی امکانات و قابلیت های خود می باشد این در حالی است که ایران از لحاظ جاذبه های باستانی، توریست و تنوع صنایع دستی به ترتیب جز 10، 5، 3 کشور اول جهان است
.2 مفهوم و اهمیت صنعت توریستپذیری
اصطلاحات توریسم و توریست، نخستین بار در سال1937 میلادی توسط جامعه ملل متحد مورد استفاده قرارگرفت، لغت گردشگری - Tourism - از کلمه Tour به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتین Turns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدا و مقصد دارد که از زبان یونانی به اسپانیایی و فرانسه و نهایتا به زبان انگلیسی راه یافته است؛ اما واژه گردشگری از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط، اقدام به مسافرت کردند و این در واقع همان زمانی است که مردم توانایی مالی بیشتری پیدا کردند و عمرشان طولانی تر شد
هم اکنون توریست پذیری بیش از هر فعالیت اقتصادی و صنعتی دیگر در جهان موجب حرکت سرمایه ها شده است، مصارف و درآمدهای حاصل از توریست پذیری به مراتب بیش تر و سریع تر از تولیدات ناخالص ملی و صادرات جهانی کالا و خدمات رشد می یابد.
در کشورهای صنعتی توسعه یافته، صنعت توریست پذیری موجب تنوع درآمدها و کاهش ناهماهنگی در اقتصاد می شود و در کشورهای در حال توسعه هم فرصتی را برای صادرات، تولید ارز و ایجاد اشتغال فراهم می آورد؛ بنابراین این صنعت علاوه بر ارز آوری، می تواند نقش ارزنده ای در رشد ملی کشور داشته باشد؛ و با ایجاد یک سلسله فعالیت های جدید در جامعه، موجب فعال شدن سایر بخش های اقتصادی خواهد شد چراکه بخش های حمل و نقل، مواد غذایی، سوخت و انرژی، صنایع دستی و بخش های ساختمانی به تبع فعالیت های جهانگردی رونق خواهد یافت.
توریست پذیری عامل مهمی در توزیع عادلانه و متعادل ثروت در مناطق مختلف یک کشور و پخش توزیع سرمایه های این صنعت و درآمدهای آن در کشور است. به طور کلی یکی از مزایای عمده توریست پذیری از نظر اقتصادی، گستردگی زمینه اشتغال در آن است به گونه ای که هم کارگران ساده بدون مهارت و هم صاحبان مهارت های گوناگون می توانند در این رشته شاغل شوند. از عوامل مؤثر بر توسعه صنعت توریست پذیری می توان به وجود مرمت و حفاظت از مکان هایی باستانی، امکانات رفاهی و امنیت کافی برای توریسم، وجود جاده های وسیع و استاندارد، خدمات بهداشتی در مراکز اقامتی و بین جاده ای، قوانین مناسب برای ورود و خروج توریست، تبلیغات مناسب و ... اشاره کرد؛ اما در این زمینه سه عامل اصلی که در توسعه صنعت توریست نقش دارند، توریسم، میزبانان و جاذبه ها است.
مکان هایی باستانی به عنوان مقاصد توریست پذیری دارای عملکرد چند منظوره هستند. آنها به عنوان دروازه ورودی به کشور، مراکز اقامت و مبدأ سفر به روستاها و مقصدهای مجاور خود هستند. علاوه بر این شهرها فقط مقصدهایی را که در آن ها جمعیتی با فعالیت های اقتصادی، زندگی فرهنگی و تحت کنترل نیروهای سیاسی کنار هم جمع می شوند، نمی باشند؛ بلکه نقش مهمی را به عنوان مراکز فعالیت توریست بر عهده دارند
کشورهای توریست فرست و توریست پذیر، هر کدام به نوعی، صنعت توریسم را تحت تأثیر قرار می دهند به طوری که کشورهای توریست پذیر سعی در جلب رضایت کشورهای توریست فرست دارند و زمینه های دلخواه فرهنگی و رفاهی آنان را فراهم می نمایند. در صدرکشورهای توریست فرست اغلب کشورهای صنعتی و پیشرفته قرار دارند که مردم آن به دلیل مشغله های صنعتی و درآمدهای بالا، ترجیح می دهند برای گذران اوقات فراغت به هرکجای دنیا که دیدنی های باستانی و طبیعی دارند سفر کنند و از تعطیلات خود لذت ببرند.
.3 ایران و صنعت توریست
گردشگری و توریست پذبر از دیرباز در ایران رونق داشته و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، آمد و شد خاورشناسان، وجود کاروانسراها، چاپارخانه های قدیمی و راه های ارتباطی گسترده دلیل این مدعاست. گاه سخن از رونق گردشگری در دوره های تاریخی ایران می شود اما باید گفت امروزه جاذبه های توریستی در ایران افزایش هم یافته است چرا که همه ی بناهایی که در دوره های تاریخی پیشین ساخته شده اند، امروز می توانند در جذب توریست مؤثر باشند. اما چه شده است که بسیاری معتقدند سهم ما ازگردشگری جهان گستره ای درحد هیچ است؟
بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، ایران سالانه حدود یک میلیارد دلار بابت مسافرت های اتباع خود پرداخت میکند و به تعبیری هر خانواده ایرانی که به طور متوسط پنج عضو دارد، سالانه 58 دلار از سهم تولید ملی خود را بابت رونق به بازار جهانی توریست میپردازد، بدون اینکه از این بازار سهمی برده باشد. درآمد کشورهای خارجی از توریست ایرانی چهار برابر درآمد ایران از توریست خارجی است. شاید بی دلیل نباشد که قسمتی از درآمد دو شرکت بزرگ هواپیمایی بزرگ دنیا به ایران اختصاص دارد. هم اکنون طبق اعلام مسوولان گردشگری سهم ایران از بازار گردشگری جهان در حدود 0/80 درصد است
کشور ایران و شهرهای مختلف کشور سرشار از جذابیت های تاریخی و طبیعی بوده و ظرفیت های بسیاری را برای جذب توریست دارا می باشد. جذب توریست در کنار توسعه مبادلات فرهنگی و تعامات ملل مختلف زمینه جذب درآمد و اشتغال زایی را برای ساکنین شهرها به همراه دارد که به اشکال مختلف منجر به رشد اقتصادی شهر می شود؛ اما آنچه که امروزه در شهرها و نواحی مختلف کشور مشاهده میشود نشان از ضعف مدیریت برای توسعه توریست پذیری شهری - و نیز روستایی - است. البته علیرغم وجود برخی از قوانین دست و پا گیر و نیز کمبود زیرساخت ها، نمیتوان به توریست به دیده کم امهیت نگریست.
.4 توریست پذیری و اقتصاد
توسعهی انسانی دربردارنده ی دو هدف اصلی است: اول افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه - ریشه فقر کنی - دوم و ایجاد اشتغال؛ که هر دو هدف، در راستای عدالت اجتماعی است. در واقع توسعهی انسانیبا افزایش ظرفیت های تولیدی اعم از ظرفیتهای فیزیکی، انسانی و اجتماعی در جامعه همراه است. شاخص توسعه ی انسانی یکی از شاخص های کمی سنجش میزان پیشرفت اقتصاد کشورها محسوب میشود.
بهبود این ابزاری شاخص، ابزاری جهت دستیابی به هدف ارتقای سطح زندگی افراد محسوب میگردد. ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد یک جامعه نیز در گرو تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی و بهداشتی است - نیسی، . - 1389 این شاخص از عوامل معتددی تاثیر می پذیرد که در میان توریست ها به عنوان فعالیتی خدماتی و بازرگانی، نقش به سزایی در توسعه انسانی و اقتصادی کشور دارد
