بخشی از مقاله
جکیده
امروزه صنعت عظیم گردشگری به ویژه گردشگری داخلی جایگاه خاص را در اقتصاد کشورها داشته و نقش فعال و موثری در ارتقاء ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها بخصوص در کشورهای رو به توسعه باز میکند. ویژگی-های اقلیمی، جغرافیایی و توپوگرافی، شرایط کم نظیر اکولوژی، پوشش مرتعی و جنگلی، منابع آب زیاد، مناطق سرسبز، کوهستانهای سربه فلک کشیده، چشمههای معدنی، آبشارهای زیبا، حیات وحش و شکارگاههای متعدد شهرستان از پتانسیلهای قوی توریستی و گردشگری منطقه محسوب میشود. در این مقاله ابتدا راجع به گردشگری از لحاظ جامعه شناختی و اهمیت صنعت گردشگری و نقش آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی یک شهر یا کشور اشاره شده است. در ادامه پس از ذکر تاریخچهای از شهر پیرانشهر ویژگیهای آن از منظر نام و موقعیت، آب و هوا، برخورداری و جمعیت و بافت شهر، صنعت، عوامل توسعه شهر را ذکر و به جاذبهها و پتانسیلهای گردشگری شهرستان از منظر جاذبههای طبیعی، روستایی و جاذبههای تجاری، بازار و موقعیت پرداخته شده است و نتیجه میگیریم که شهرستان پیرانشهر از هر لحاظ دارای قابلیت و جاذبههای گردشگری و توریسم میباشد و میتوان با برنامهریزی اصولی صنعت توریسم در منطقه را تقویت و شاهد توسعه پایدار در شهرستان باشیم.
واژگان کلیدی: گردشگری، توریسم، پیرانشهر، پسوه، خرنج.
مقدمه
گردشگری امروزه در چهارچوب طرحهای آمایشی اعم از ملی منطقهای و محلی به عنوان یکی از ابزارها و مؤلفهها مهم توسعه و محرومیت زدایی به شمار میرود. گردشگری که مهمترین عوامل عمران ناحیهای است، فعالیتی ارزآور و متعادل کننده است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح منطقه ای شده و توزیع عادلانه درآمد و همچنین سطح اشتغال را به دنبال دارد - شکویی،1354، ص . - 21 توسعه صنعت گردشگری در ایران ضمن ایجاد اشتغال برای گروههای مختلف، رونق صنایع دستی، حمل نقل وابسته به گردشگری را به دنبال دارد و این امر منبع قابل توجهی جهت کسب درآمدهای ارزی و عامل بازدارنده مهم در مقابل خروج ارز از کشور است. امروزه درآمد ناشی از گردشگری به صورت یکی از بزرگترین منابع درآمد کشورهاست که در جهان از آن به عنوان صادرات نامرئی نام میبرند - رضوانی ،. - 1376
امروزه اهمیت جنبههای مختلف گردشگری چنان بر همگان مشخص شده است که ضمن اینکه از دهه1960 اقتصاددانان بدان عنو ان " صنعت گردشگری " دادهاند، رشته های تحصیلی دانشگاهی نیز در خصوص آن ایجاد شده است. پیدایش واژه گردشگری را از زمانی میدانند که افراد طبقه متوسط به قصد عوض کردن آب و هوا، دیدن جاذبههای طبیعی مناطق مختلف و یا جذابیت دیدن تفاوتهای فرهنگی و قومی اقدام به مسافرت نمودند. اخیرا " با توسعه صنعت حمل و نقل و افزایش راههای ارتباطی و به افزایش افزایش خرید خودرو شخصی توسط خانوارها در کشور ما نیز گردشگری به امری معمول و همه گیر بدل شده است. گردشگری داخلی به واسطه عدم خروج ارز و کمک به توسعه و آبادانی شهرهای کشور و افزایش درآمد ناخالص داخلی همواره مورد توجه دولتها بوده است.
از جانب دیگر با توجه به اینکه ورود گردشگران به یک شهر مستقیما " به ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و توسعه عمران آن شهر کمک مینماید لذا هر شهری سعی دارد پذیرای تعداد بیشتری از گردشگران باشد. در برخی کشورها شهرداران و شوراهای شهر بودجه هنگفتی صرف تبلیغ و معرفی جاذبههای گردشگری آن شهر در سطح کشور و حتی خارج کشور مینمایند. وقتی گردشگران وارد شهری میشوند مخارج و هزینههای مختلفی از قبیل هزینه اقامت، خورد و خوراک، حمل و نقل، خرید سوغاتی و امثالهم خواهند داشت که در حقیقت درآمد آن شهر محسوب میگردد و لذا از جنبه اقتصادی برآورد شده است که هر ده نفر گردشگر که وارد یک کشور یا شهر میشوند یک فرصت شغلی ایجاد مینمایند و به همین لحاظ است تعدادی از کشورها که فاقد هرگونه منابع زیرزمینی و ثروت خدادادی اقتصاد آنها تنها بر پایه توریسم استوار است منجمله کشور ترکیه که سالیانه دهها میلیارد دلار از صنعت توریسم درآمد دارد. یکی از راهبردهایی کهاخیراً در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرارگرفته توسعه و گسترش توریسم در مناطق محروم و دارای پتانسیلهای لازم برای گردشگری میباشد - قادری ، 1383،. - 36
بخش بسیار مهمی از فعالیتهای جهانگردی در دنیا مبتنی بر بهرهمند شدن از طبیعت است که امروزه اکوتوریسم نام گرفته است. سفر میلیونها اکوتوریست که ممکن است به دنبال دیدار از گیاهان. جانوران و یا انجام بررسیهای اکولوژیکی, مطالعات زمین شناسی, معدن و مشابه آن باشد و یا با هدف دیدار از روستاهای جا گرفته در دوردست ترین مناطق و تماس با مردمان ساکن در دهکدهها و شرکت در مراسم عرفی آنان صورت گیرد. آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراوان از خود به جای گذاشته است. ایجاد اشتغال و توسعه منطقه از آثار مهمی است که توسعه اکوتوریسم به همراه آورده است - شفیع زاده، . - 1383 در کشور ایران فرج زاده - 1384 - در کتابی در برنامهریزی، مکانیابی فضایی و مسیریابی بهینه GIS و کاربرد آن در برنامهریزی توریسم، کاربرد GIS تحت عنوان جریانهای توریستی را تشریح نمودهاند. در مورد جاذبههای گردشگری حوضه هراز غلامی و همکاران - - 1384 مطالعاتی انجام دادهاند و اهمیت توریسم و اکوتوریسم دیگر امروزه برای هر کشوری جزء اولویت برنامهریزی است. لذا در این مقاله به بررسی و قابلیتهای توریستی شهرستان پیرانشهر پرداخته واز لحاظ جغرافیایی به شناسایی مناطق توریستی و جاذب توریسم میپردازیم.
