بخشی از مقاله
چکيده
استان ايلام با وجود آثار تاريخي و فرهنگي فراوان ، شرايط بسيار مطلوبي را در جذب گردشگران دارا مي باشد. قلعه والي از بناهاي دوران قاجار مي باشد که در شهرستان ايلام قرار دارد. اين قلعه داراي معماري سنتي بوده و تزئينات آن معرف معماري دوران قاجار است . هدف از اين پژوهش معرفي قلعه والي و بررسي تأثير معاصرسازي بر بناهاي تاريخي است . روش تحقيق توصيفي - تحليلي بوده و جمع آوري اطلاعات به صورت کتابخانه اي ، اينترنتي و مطالعات ميداني مي باشد. در اين پژوهش بعد از معرفي محدوده مطالعاتي و قلعه والي ، اقدامات صورت گرفته در جهت معاصرسازي و مرمت تشريح و با ارائه آمار بازديدکنندگان در چند سال اخير تأثير اين اقدامات بر بناي موردنظر بررسي شده است . نتايج حاصل از پژوهش گوياي آن است که اقدامات معاصرسازي در برنامه اي بلندمدت مي تواند باعث افزايش ميزان بازديدکنندگان و به تبع آن رونق صنعت گردشگري در استان شود.
کلمات کليدي : معاصرسازي ، توريست (گردشگر)، ايلام ، قلعه والي
Abstract
With so many historical and cultural works, Ilam province has very optimal conditions. Vali castle is one of the
buildings of Qājār period located in Ilam city. This castle has a traditional architect ture and its decoration
represented the architecture of Qājār era. The purpose of this research is to introduce Vali castle also, to consider the
effect of contemporization on historical buildings. Research method is descriptive analytical and data gathering tools
is library, Internet (web) or field studies. After introducing studying extent and Vali castle, this research performed
actions in order to contermorization and explaining repairments and by presenting the statistics of visitors during
recent years, the effect of such actions on this the respective builinding was considered. Research resultus suggested
that contemporization action in a long- term plan resulted in increasing the rate of visitors subsequently developing
tourism industry in Ilam province.
Keywords: Contemporization, Tourist (visitor), Ilam, Vali Castle
١- مقدمه
صنعت توريسم در قرن بيست و يکم به يکي از پوياترين بخش هاي اقتصادي در جهان تبديل شده است . در حال حاضر گردشگري يکي از ارکان اصلي اقتصادي در جهان است و از ارکان توسعه پايدار مي باشد، رونق صنعت توريسم و گردشگري در هر منطقه باعث رونق اقتصادي منطقه ، ايجاد اشتغال ، ايجاد روابط فرهنگي و اقتصادي و همچنين اشاعه فرهنگ آن منطقه مي شود. در چند دهه اخير تلاش هاي فراواني در کشور و همچنين استان ايلام براي رونق اين صنعت صورت گرفته است و به اين منظور برنامه هايي در دستور کار قرار گرفته و اقداماتي نيز اجرايي شده است . معاصرسازي بناهاي تاريخي از جمله برنامه هايي است که در راستاي رونق صنعت گردشگري بوده است . هدف از معاصرسازي القاي فضاي سنتي به بنا و همچنين نگهداري بناهاي تاريخي و مرمت آنها است .
استان ايلام داراي آثار باستاني فراواني مي باشد که در نقاط مختلف استان پراکنده شده اند. قلعه والي از جمله بناهاي تاريخي است که در شهر ايلام واقع شده و از آثار دوره قاجار مي باشد. اين قلعه در سال ١٣٢٦ ه .ق ساخته شده و هدف از ساخت آن يک دژ مسکوني - نظامي بوده است . اين بناي تاريخي در زمان جنگ تحميلي دچار آسيب هايي شده است که توسط مسئولين وقت مرمت گرديده است و تا سال ١٣٨٥ به عنوان اداره ميراث فعاليت داشته است . در سال ١٣٨٥ اين اثر ملي به موزه مردم شناسي تغيير کاربري داده شده است . در طول اين سال ها همواره اداره ميراث فرهنگي براي معرفي و مرمت اين بنا اقداماتي را انجام داده است
٢- ادبيات موضوع
٢-١- معاصرسازي
مفهوم معاصرسازي ، اقدامات و پيش بيني هايي براي بهتر کردن کيفيت محيط کالبدي و فضايي است به گونه اي که با ايجاد امکانات نو، بهتر ساختن محيط فضايي ميسر مي شود. معاصرسازي از سوي نظريه پردازان مختلفي مورد بررسي قرار گرفته است ، «کريستوفرالکساندر» معاصرسازي را، حرکت از تعادل نيمه پايدار مي داند و معتقد است با معاصرسازي عناصر فرعي مي توان به تعادل پايدار رسيد. «کنزو تانگه » ارتباط ميان سنت و شرايط نو زندگي براي زندگي در شهرهاي امروزين را معاصرسازي مي داند و بر حفظ سنت ها بر پايه پاسخ به نيازهاي نو تأکيد مي کند. «کاميلو بويي تو»، نيز معاصرسازي را تزريق عملکرد جديد به بناهاي قديمي مي داند
راه رسيدن به هويت و معاصرسازي در بافت هاي تاريخي ، ايجاد شرايط مناسب به منظور حفظ و نگهداري مدام بنا، تهيه و تنظيم قوانين در جهت جلب حمايت هاي دولت ، تحکيم حس تعلق به مکان ، احيا و ابقا و ارتقاي هويت و ايجاد شرايطي در جهت نشان دادن فضاي سنتي در بنا است [٦]. به طور کلي مي توان گفت هدف از معاصرسازي ايجاد و القاي فضاي سنتي به بناهاي تاريخي است . يکي از اقدامات مهم در امر معاصرسازي و احيا، بحث مرمت مي باشد. مرمت بر حسب تعريف ، ايجاد قابليت انجام وظيفه يا وظايفي در ساختمان ، سازه يا اجزاء عناصر آن است که در وضع موجود قادر به انجام تمام و کمال آن وظيفه يا وظايف نيست. سازگاري مصالح به کار رفته در مرمت و مقاوم سازي بناهاي تاريخي داراي اهميت بسزايي است . مرمت شامل دو شاخه دانش و تجربه در زمينه مقاوم سازي ، حفظ و مرمت به ويژه در مورد سازه هاي داراي ارزش تاريخي که از خشت و مصالح بنايي ساخته شده اند امري جديد است
٢-٢- توريسم (گردشگر)
(Tourist) به معني گردش ، گشت ، گشتگري و همچنين سفر تفريحي معني شده است لغت توريست گردشگري به مجموعه فعاليت ها و اقداماتي گفته مي شود که به شکلي مرتبط با فرد گردشگر صورت مي گيرد و همچنين به کليه فعاليت هايي اطلاق مي شود که گردشگران در هنگام مسافرت به مکاني خارج از محل سکونتشان انجام مي دهند. بنابراين در درجه اول گردشگري به سفري اطلاق مي شود که دور از خانه و يا محل کار است و دوم ، اقامت کوتاه مدتي که گاهي ممکن است بدون توقف شبانه باشد
گردشگري در هر منطقه اثرات مثبت فراواني را به دنبال دارد. کسب درآمد براي ساکنان بومي و ايجاد اشتغال ، امکان حفظ و اشاعه باورها، ارزش ها و آداب و رسوم ، جلوگيري از رکود و سکون مناطق واجد شرايط طبيعي از جمله اين اثرات مي باشد
٢-٢-١- بررسي مشکلات صنعت توريسم
الف : ضعف شبکه ارتباطات و راه ها: از جمله مشکلات موجود در حوزه صنعت گردشگري در کشور و همچنين استان ايلام عدم کيفيت راه هاي زميني و همچنين مشکلات موجود در حمل و نقل هاي هوايي است .
ب : نارساييهاي اقامتي : کيفيت پايين و هزينه زياد فضاهاي اقامتي از مشکلات و معضلات صنعت گردشگري در استان مي باشد.
پ : کمبود راهنماهاي توريستي : در اکثر بناهاي تاريخي و جاذبه هاي توريستي راهنما وجود ندارد و توريست خارجي و داخلي در شناخت گنجينه هاي هنري ، تاريخي ايران بي بهره مي مانند
٣- معرفي محدوده مورد مطالعه
شهرستان ايلام با مساحتي ٢١٦٥ کيلومتر مربع از شهرستان هاي استان ايلام مي باشد و مرکز اين شهرستان شهر ايلام مي باشد که مرکز استان نيز است اين شهرستان در مرکز استان واقع شده است و با شهرستان هاي ايوان ، سيروان ، مهران ، ملکشاهي ، بدره همسايه است . بنابر سرشماري سال ١٣٩٠ جمعيت اين شهرستان ٢١٣٥٧٩ نفر است
شکل (١): نقشه استان ايلام
٣-١- محدوده قلعه والي
اين قلعه در شهرستان ايلام واقع شده است . قلعه مذکور در خيابان پاسداران و در جنب اداره ميراث فرهنگي استان ايلام قرار دارد.
قلعه والي مسکوني - نظامي بوده و در زميني به مساحت ٤٦٨٧.١٧ مترمربع احداث گرديده است
شکل (٢): عکس هوايي قلعه والي
شکل (٣): محدوده قلعه والي
٤- قلعه والي
