بخشی از مقاله
چکیده
کرم غوزه پنبه، یکی از آفات اصلی و پلی فا ژ محصولات مختلف کشاورزي در ایران و بسیاري از کشورهاي جهان است .اثر بذر 4 ر قم نخود - آرمان، آزاد، بینیویچ و مشهد - و رقم لوبیا چشم بلبلی بر پارامترهاي تولید مثل شب پر ه armigeraماي 25 ± 1 درجه سلسیوس ، رطوبت نسبی% 65 ± 5 درصد و دوره نوري 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی تعیین شد .
بیشترین مقدار نرخ خالص باروري و نرخ ناخالص باروري روي رقم بینیویچ به ترتیب 2994,9,4133.9 - تخم /ماده - بود.کمترین مقدار نرخ خالص باروري روي رقم آرمان - 944 تخم /ماده - وهمچنین کمترین مقدار نرخ ناخالص باروري روي رقم آزاد - 1718تخم /ماده - به دست آمد .
بیشترین مقدار نرخ ناخالص زاد آوري روي رقم بینیویچ - 3051,1 تخم /ماده - و کمترین آن روي رقم آرمان 1326,4 - تخم /ماده - .نرخ خالص زاد آوري از 913 ,5تا 2117. 4 تخم متغیر بود، که حداقل آن روي رقم مشهد و حداکثر آن روي رقم هاشم .بالاترین میانگین تخم در روز روي رقم مشهد 375 ,299تخم - و کمترین آن روي رقم آرمان 206,9 - تخم - بود. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد که ارقام بینیویچ و هاشم از ارقام حساس وارقام آرمان، آزاد ومشهد از ارقام مقاوم هستند.
مقدمه
همه ساله لاروهاي H.armigera با تغذیه از محصولاتی نظیر پنبه، ذرت، گوجه فرنگی، و سبزیجات خسارت غیر قابل جبرانی به کشاورزان وارد می کنند - Liu et al .,2004 - کرم غوزه پنبه یکی از آفات با دامنه میزبانی وسیع روي انواع محصولات باغی و زراعی در ایران - Farid ,1986 - و بسیاري از کشورهاي جهان - Redyet al 2004 - است که داراي بیش از 181 گونه میزبان زراعی و غیر زراعی متعلق به 45 خانواده گیاهی در هند می باشد - مرگ ومیر و میزان باروري از عوامل موثر در تغییرات اندازه جمعیت می باشند
.پارامترهاي تولید مثلی H.armigera توسط Mironidis and Savopoulou – Soultani - 2008 - در چند دماي ثابت در شرایط آزمایشگاهی روي رژیم غذایی مصنوعی مطالعه شده است نتایج حاصل از پارامترهاي تولید مثل آفت روي ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی، می تواند کمک مفیدي در طراحی استراژي هاي موثر در جهت استفاده وتولید ارقام مقاوم و متحمل گیاهی و به عنوان یکی از ابزارهاي کنترلی در مدیریت تلفیقی آفات باشند.
مواد و روشها
براي جمع آوري کرم غوزه پنبه، نمونه هائی از کلنی آزمایشگاه دانشگاه تبریز با فدمت 5-4 سال به آزمایشگاه حشره شناسی واحد علوم و تحقیقات تهران منتقل شد .بذر 4 رقم نخود از موسسه تحقیقات کشاورزي دیم - سرآورد - کرمنشاه وبذر لوبیا چشم بلبلی از مرکز تحقیقات ورامین تهیه شد .پرورش آفت در ژرمیناتور با دماي 25±1 درچه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره روشنایی 16 ساعت و 8 ساعت تاریکی انجام شد . قیل از شروع آزمایشات، حشرات به مدت یک نسل روي رقم چشم بلیلی با استفاده از غذاي مصنوعی پرورش داده شد
70. عدد تخم هم سن - حداکثر 12 ساعته - به ازاء هر رقم انتخاب و براي شروع انجام آزمایشات دمو گرافی استفاده شد پارامترهاي جدول تولید مثل عبارتند از :
نتایج و بحث
نتایج به دست آمده از تأثیر ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی روي پارامترهاي تولید مثل در جدول 1 آمده است. پارامترهاي تولید مثل حشره کامل که مراحل لاروي خود را روي ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی سپري کرده بو د به طور معنی دار ي اختلاف داشت . - P<0,0001 -
نرخ نا خالص تفریخ H.armigera روي ارقام آرمان ، آزاد، بینیویچ، مشهد و هاشم به ترتیب 65،65، 75، 70و 94 درصد بود.نرخ ناخالص باروري از 1718 تا 4133,9 به ترتیب روي ارقام آزاد و بینیویچ در نوسان بود. بر اساس نتایچ منتشر شده توسط Mirondis - 2008 - and Savapoul _Soultani نرخ ناخالص باروري این آفت روي رژیم غذایی مصنوعی 1007,69 تخم بود . بر اساس گزارشهاي - Naseri et al .,2009c - نرخ ناخالص باروري روي غلاف ارقام مختلف سویا از 466,7 تا 2558,4 در نوسان بود.
بر طبقه یافته هاي - - Solimanejad et al ., 2010نرخ ناخالص باروري بر مبناي رژیم غذاي مصنوعی بذر ارقام مختلف سویا از 589,67 تا 2558,4 در نوسان بود. از دلایل احتمالی این تفاوت ها نوع ماده غذایی مورد تغذیه لاروها، اختلاف ژنتیکی یا جغرافیایی جمعیت هاي مورد آزمایش H.armigera بوده است، به شمار می آید. تجزیه کلاستر پارامترهاي تولید مثل H.armigera روي ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی به سه گروه حساس ، نیمه حساس، مقاوم تقسیم کرد.
جدول – 1 پارامترهاي تولید مثلHelicoverpa armigera روي ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبل
شکل – 1 تجزیه کلاستر پارامترهاي تولید مثل Helicoverpa armigera بر مبناي ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی
