بخشی از مقاله
چکیده
تریتیکاله گیاهی است که میتوان از آن به عنوان جایگزین ذرت در تغذیه طیور استفاده نمود بتابراین.به منظور بررسی تاثیر تغذیه تریتیکاله روی مرغهای تخمگذار بومی فارس، دانهی آن در سه سطح 15، 30 و 45 درصد جایگزین دانه ذرت در جیره شد و ویژگیهای دستگاه گوارش و تولید مثلی مرغها در مدت 8 هفته مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که در نوبت اول نمونه برداری - هفته چهارم - وزن نسبی پانکراس در همه تیمارهای آزمایشی به طور معنی داری - P<0.05 - کمتر از نمونه شاهد بود ولی وزن نسبی روده کوچک تنها در تیمار 2 و 3 به طور معنیداری از نمونه شاهد کمتر بود. وزن نسبی سنگدان و روده بزرگ نیز در هیچکدام از تیمارها تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. در نوبت دوم نمونه برداری - هفته هشتم - وزن نسبی روده کوچک تنها در تیمار 3 به طور معنیداری نسبت به شاهد کاهش یافت و تغییری در وزن نسبی روده کور، روده بزرگ و پانکراس تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد.
تا پایان هفته چهارم وزن نسبی هیچکدام از بخشهای دستگاه تولید مثلی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرا نگرفت اما در پایان دوره - هفته هشتم - وزن نسبی تخمدان، مگنوم و رحم در تیمار %15 - 2 تریتیکاله - به طور معنیداری نسبت به نمونه شاهد کاهش پیدا کرد.
نتایج این پژوهش به طور کلی نشان داد که استفاده از تریتیکاله تا سطح %45 در جیره مرغ تخمگذار بومی فارس پس از 8 هفته، تاثیری بر وزن نسبی اندام های گوارشی نداشت و تنها باعث کاهش وزن نسبی سنگدان و روده کوچک شد.
مقدمه
تریتیکاله یکی از گیاهانی است که به صورت دانه و علوفه و یا توام به عنوان رژیم غذایی جایگزین ذرت و سویا در تغذیه دام و طیور استفاده میشود - Vahabzadeh, 2012 - این گیاه نتیجه تلاقی گندم و چاودار است و دارای ویزگیهای مثل رشد سریع در اراضی خشک و فقر است - Gholami et al., 2012 - استفاده از تریتیکاله در تغذیه طیور به دلیل وجود پلیساکاریدهای غیر نشاستهای محدودیت دارد .
ویسکوزیته ایجاد شده توسط پلی ساکاریدهای غیر نشاستهای در دستگاه گوارش طیور عامل کاهش طول پرزهای روده است و با افزایش میزان پلیساکاریدهای غیر نشاستهای در جیره وزن نسبی اندام های گوارشی مثل پانکراس افزایش مییابد به طوری که افزایش سطح تریتیکاله به 16 درصد در جیرهی آغازین جوجههای گوشتی باعث افزایش ویسکوزیته محتویات روده، افزایش وزن نسبی دستگاه گوارش و آسیب لایههای مخاطی شد
با توجه به اهمیت توسعه برنامه های اصلاح نژادی دام و طیور بومی، تحقیق در زمینه خوراک های بومی و قابل کشت در آب و هوای ایران نیز حائز اهمیت است. لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر تغذیه دانه تریتیکاله بر ویژگیهای دستگاه گوارش و تولید مثل مرغهای تخمگذار بومی فارس طراحی و اجرا شد.
مواد و روشها
برای انجام این پژوهش از 192 قطعه مرغ تخمگذار مادر بومی استان فارس متعلق به مرکز مطالعات مرغ بومی فارس با سن 44 هفته و میانگین وزنی 2 کیلوگرم استفاده شد. در این آزمایش مرغها در قالب یک طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار آزمایشی - هر تیمار 6 تکرار و هر تکرار 8 قطعه مرغ - با سطوح صفر، 15، 30، و 45 درصد تریتیکاله به جای ذرت در جیره به مدت 8 هفته مورد تغذیه قرار گرفتند. در هر نوبت نمونه برداری - هفته چهارم و هشتم - از هر تیمار 6 قطعه مرغ انتخاب و پس از وزن کشی کشتار شده و وزن امعاء و احشا آنها اندازهگیری شد. سپس نسبت وزن اندامها به وزن زنده به صورت درصد گزارش شد.
دادهها با نرم افزار SAS با رویه GLM آنالیز و میانگینها با آزمون دانکن در سطح 5 درصد مقایسه شدند.
نتایج و بحث
جدول -1 میانگین وزن نسبی - درصد - اندامهای مختلف دستگاه گوارش مرغ-های مادر تخمگذار بومی فارس در هفته چهارم و هشتم.
نتایج جدول 1 نشان میدهد که در نوبت اول نمونه برداری - هفته چهارم - وزن نسبی روده کوچک در تیمار 2 و 3 به طور معنیداری از نمونه شاهد کمتر بود و وزن نسبی روده کور در تیمار های 1 و 2 کمتر ازشاهد بود این در حالی است که وزن نسبی سنگدان و روده بزرگ در هیچکدام از تیمارها تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. وزن نسبی پانکراس نیز در همه تیمارهای آزمایشی به طور معنی داری کمتر از نمونه شاهد بود.
در نوبت دوم نمونه برداری - هفته هشتم - برخلاف تغییرات مشاهده شده در در نوبت اول نمونه برداری وزن نسبی روده کوچک و سنگدان تنها در تیمار 3 به طور معنیداری نسبت به شاهد کاهش یافت و تغییری در وزن نسبی پانکراس، روده کور و روده بزرگ تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد. نظر میرسد از هفته چهارم به بعد دستگاه گوارش مرغها به تدریج با سطوح مختلف تریتیکاله در جیره سازگاری پیدا کردند که در نتیجه وزن نسبی بخش زیادی از اندامهای گوارشی تیمارهای آزمایشی در پایان دوره تفاوتی با شاهد ندشت که از این لحاظ با نتایج پژوهشهای پیشین - Ciftci et al., 2003 - مطابقت دارد.
جدول -2 میانگین وزن نسبی - درصد - اندامهای مختلف دستگاه تولید متلی مرغ-های مادر تخمگذار بومی فارس در هفته چهارم و هشتم.
