بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تلفیق یادگیری مسئله محور با کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات - - ICT بر یادگیری دانش آموزان در سال تحصیلی 93-94 از دید دبیران متوسطه شهر تبریز است. روش انجام پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری کلیه دبیران متوسطه - دورهی اول و دوم - شهر تبریز با جمعیت 3000 نفر در سال تحصیلی 93-94 بوده است. نمونه آماری 367 نفر از دبیران متوسطه - دورهی اول و دوم - است که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند.
در این تحقیق از دو ابزار گردآوری اطلاعات شامل روش کتابخانهای و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. دادهها در دو سطح توصیفی - جدولهای توزیع فراوانی، درصد فراوانی - و استنباطی - آزمون X2، t-test، - F تجزیه و تحلیل شدند. عمدهترین یافتههای پژوهش این است که از دبیران متوسطه تبریز تلفیق یادگیری مسئلهمحور با کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش پشتکار، کنجکاوی، مؤفقیت تحصیلی و در مجموع بر یادگیری دانش آموزان تاثیرگذار ارزیابی کردهاند. و همچنین دیدگاه دبیران با توجه به مولفهی جنسیت با یکدیگر متفاوت بوده است و دبیران زن نسبت به دبیران مرد دیدگاه مثبتتری داشتند، ولی بین دیدگاه دبیران با توجه به مولفهی مدرک تحصیلی تفاوت معنی داری وجود نداشت.
-1 مقدمه
فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان امروز چشم اندازهایی را برای جهانیان به ارمغان آورده که برتمام ابعاد زندگی سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و آموزشی انسان قرن بیست و یکم تأثیر گذاشته است به گونهای که بیشتر فراگیران را به سمت رایانه ها و آموزش کار با آنها سوق داده است. کسب آگاهی، تحصیل دانش و اتصال اطلاعات، مهارت آموزی و تجدید نظر در نگرش ها را با استفاده از سیستم های اطلاعاتی معاصر تسهیل و تسریع کرده است
موضوع فناوری اطلاعات و مقوله کلاس مجازی از دو وجه اصلی دارای اهمیت است: نخست آنکه یکی از سیاست های اصلی نظام آموزش و پرورش شکوفایی استعدادها و به منصه ی ظهور رساندن توانمندیهای افراد در جهت تعالی و توسعه ی متوازن و پایدار است از این رو طراحی و پیاده سازی این ایده گام مؤثری در تحقق هدف فوق، رفع تبعیض آموزشی و تربیت نیروهایی است که بتواند در آینده سکان هدایت کشور را بدست گیرند.
نکته دیگر وضعیت فضای فیزیکی کلاس های درس موجود در کشور و محدودیت منابع سرمایه گذاری در ساخت و ساز مدارس است . آمار نشان می دهد در حال حاضر نظام آموزشی کشور با کمبود حدود نود و پنج هزار باب کلاس مواجه است که با در نظر گرفتن مدارس چند نوبته و کلاس های استیجاری در مجموع لازم است 164 هزار کلاس در کشور ساخته شود. با توجه به نکات پیش گفته؛ بدیهی است حرکت به سمت طراحی و پیاده سازی کلاس های مجازی به دلیل ماهیت مستقل از مکان و پویایی آن می تواند بسیاری از مشکلات مالی و نظام آموزشی را از میان بردارد و راهکارهای نوینی را در بهره وری مناسب از امکانات موجود ارائه نماید.
قابلیت فناوری اطلاعات و ارتباطات با تکیه بر توانمندی های فردی و رشد خلاقیت و ابداع و نوآوری در انسان ها و استفاده بهینه از منابع مادی وجغرافیایی و زمان و مکان در بخش های عمومی جامعه فرصت را برای رقابت مفید و مؤثر فراهم میکند
اصل یادگیری به نظر می رسد که در چهار چوب تغییرات حاضر دستخوش تغییر شده است. امروز یادگیری اینکه چگونه بیاموزیم خود مسئله ای است که بر اصل یادگیری پیشی می گیرد. چنین الگوی یادگیری بر روی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات متمرکز می شود تا از آنها به عنوان ابزارهایی برای یاری رساندن به فراگیران در مورد قبول مسئولیت خود آموزی و دانش پژوهی شان کمک بگیرد.
معلم بجای تدریس به الگوهای فکری جدید روی می آورد و یادگیری فراگیران را به داوری و نظاره می نشیند. در حالی که معلم و شاگرد از پایگاهای اطلاعاتی الکترونیکی بهرهگیری می-کنند، در دنیای ماورای کتابهای درسی، تخته سیاه، گچ و گفتار شفاهی گه گاه جایگاه خویش را با یکدیگر تعویض می کنند تا معلم هم از فراگیر خود چیزی بیاموزد. در این رهگذر هر یک می کوشند که با بهره گیری از ابزارهای فناوری جدید، اطلاعات دیجیتالی حاصل را تبادل و تحلیل کنند
در تدریس نمی توانیم همه مطالب را به فراگیران منتقل کنیم؛ اما باید کاری کنیم که خودشان با تلاش و کوشش فکری، مطالب را بیاموزند و به کار گیرند. یکی از روش های مناسب برای یادگیری مؤثر دانشآموزان تلفیق روشهای فعال و مسئله-محور با فناوری های نوین است
امروزه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش، باب شده و بسیاری از مدارس به تجهیزات فناوری مجهز شده اند ولی لازم است برای تلفیق فناوری در برنامه درسی، معلمان به شکلکاملاً حرفهای، آموزش ببینند
استفاده از فناوری های نوین به تنهایی و بدون توجه به نظریات یادگیری، مؤثر نخواهد بود. بسیاری از معلمان، تنها روش استفاده از فناوری های جدید در تدریس را استفاده از نرم افزار PowerPoint می دانند و برخی از آن ها در خصوص استفاده درست از این ابزار مفید هم، اطلاعات کافی ندارند و اغلب فقط برای ارائه اطلاعات استفاده می کنند. برخی از معلمان برای تدریس یک درس، اسلایدهایی با انبوهی متن در هر صفحه تدارک می بینند و به کمک آن تدریس می کند و به خیال خود از فناوری های نوین استفاده می کنند ولی این تدریس نه تنها کمکی به فهم دانش آموز نمی کند بلکه جز خستگی و یادگیری سطحی برای دانش آموز، چیزی به ارمغان نخواهد آورد؛ در حقیقت همان روش سنتی است، فقط شکل آن تغییر کرده است
نتایج تحقیق ذاکری - 1382 - ، نشان داد، عملکرد دانش آمورانی که به وسیله نرمافزار آموزشی آموزش دیدهاند در مقایسه با دانش آموزانی که به شیوه سنتی آموزش دیدهاند در آزمون پیشرفت تحصیلی به طور قابل ملاحظهای بهتر بوده است. به کارگیری تکنولوژی آموزشی از جمله کامپیوتر برای تکمیل آموزش سنتی و یادگیری منجر به افزایش یادگیری موثر میشود از جمله نگرش اصلاح شده، مشارکت، فعالیت متقابل، تحرک، اطمینان، اعتماد به نفس و جلب شدن به کار شده است - دامنز1، . - 2005 از جمله انگرلید و ترسی بورن2، - نقل از ذاکری، - 1386، در گزارش خود بیان میدارد که، بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان و بر خود کارآمدی آنها، تاثیر مثبت دارد و سبب میشود که دانش آموزان از مهارتهای شناختی بهتر استفاده کنند.
یانگ - 2001 - 3 در آموزش مبتنی برچند رسانهایها نشان داد که دانش آموزان در این نوع آموزش کنترل بیشتری بر نوع و میزان اطلاعات مورد نیاز برای انجام وظایف خاص دارند. دییانگ و همکاران - - 2005 نیز به یک رابطهی خطی بین فرآیند خودتنظیمی و سطح یادگیری افراد در یادگیری به کمک کامپیوتر دست یافتند
منتظری، وکیلی و سید ابراهیمی - 1385 - ، درپژوهشی تحت عنوان تأثیر تحولات آموزش فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش در دبیرستان حکیم زاده تهران به این نتایج دست یافتند که بکارگیری فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش نه تنها عامل تسریع و تسهیل و همچنین ارتقای کیفیت آموزشی شده است، بلکه عامل تغییرات در مفاهیم مبانی آموزش سنتی نیز گردیده است. لذا میزان اهمیت و اتکا بر کتاب و مواد درسی هر کلاس، نحوه ارزیابی روشهای تدریس، میزان یادگیری، نحوه رابطه معلم و دانش آموز، همگی از مواردی هستند که با بهره گیری از فناوری اطلاعات دچار تغییر شده است.
در مطالعه پایانااستاسیو - 2006 - 5 بر روی عملکرد تحصیلی دانش آموزان قبرس مشاهده شده است که فعالیتهای تدریس معلمان تأثیر بسیار زیادی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته است - آستونل و درل6،. - 2010 همچنین در مطالعه کانتر و بئومرت - 2006 - 7 عناصر تدریس ساختارگرا و اجرای آن توسط معلم و تواما استفاده از فناوری و اطلاعات تأثیر غیرمستقیم و معناداری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد. وسایل و ابزار آموزش و فناوری اطلاعات در سطح کلاس نیز تأثیر معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد. هاوی مشاهده نمود که رابطه مثبت و معناداری بین کاربرد مستمر زبان انگلیسی به عنوان ابزار و وسیله ارتباطی آموزشی در کلاس درس و عملکرد بالای دانش آموزان در دروس ریاضی و علوم وجود دارد
ساندهالتز و دیر - 1994 - 9، در پژوهشی تحت عنوان نگاهی به میزان حضور دانش آموزان در کلاس درس توانمند شده با فناوری به مسأله افزایش انگیزه و علاقه معلمان و دانش آموزان در استفاده از فناوری برای یادگیری اشاره داشته
