بخشی از مقاله
چکیده
هدف از ایجاد و توسعه مناطق آزاد؛ افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی و انتقال تکنولوژی، افزایش درآمدهای عمومی، افزایش توریسم، ارتقای جایگاه اقتصادی کشور و بهره مندی از اقتصاد رقابتی است. در این پژوهش زیرساختهای عمرانی منطقه ویژه اقتصادی بانه- مریوان مورد ارزیابی قرار میگیرد. بررسیها نشان داد منطقه بانه- مریوان، به رغم داشتن زمینهها و توان بالقوه برای توسعه و پیشرفت به دلیل ضعف امکانات و تأسیسات زیربنایی، عدم منابع تأمین درآمدها، عدم ثبات سیاسی، عدم جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، عدم جایگاه تعریف شده در برنامههای کلان و راهبردهای توسعه اقتصادی کشور، نتوانسته است عملکرد موفقی ارائه نمایند
هدف کلی در این تحقیق، تبیین چگونگی عوامل موثر در جذب سرمایهگذاری خارجی جهت ایجاد زیرساختهای عمرانی و توسعه پایدار منطقه آزاد بانه و مریوان میباشد که در جهت تحقق این هدف، سؤال اصلی این تحقیق آن است که تأثیر عوامل موثر در جذب سرمایهگذاری خارجی جهت ایجاد زیرساختهای عمرانی و توسعه پایدار منطقه آزاد بانه و مریوان چگونه است؟
در این تحقیق با بررسی منابع موجود و با استفاده از مدل رگرسیونی، عوامل مختلف بر میزان سرمایهگذاری خارجی را مورد سنجش قرار دادیم. دادههای آماری این تحقیق با استفاده از اطلاعات سایت بانک مرکزی ایران و همچنین سایت بانکهای جهانی مربوط به شرکتهای خارجی سرمایهگذار در ایران طی سالهای 1389 الی 1394 بدست آمده است و برای تجزیه و تحلیل این دادهها از نرمافزارهای SPSS و EVIWES استفاده شده است.
نتایج این تحقیق نشان داده است که عواملی چون مالیات، پایداری سیاست دولت و عوامل مالی - نرخ بهره و میزان تهسیلات بانکی و نرخ ارز - و همچنین عوامل بازاری و اقتصادی - شاخص قیمت مصرفکننده - ، در جذب سرمایهگذاری خارجی جهت ایجاد زیرساختهای عمرانی و توسعه پایدار منطقه آزاد بانه و مریوان اثر مثبت، معنادار و موثری دارد. و عواملی چون منابع در دسترس - تعداد نیروی کار - در در جذب سرمایهگذاری خارجی جهت ایجاد زیرساختهای عمرانی و توسعه پایدار منطقه آزاد بانه و مریوان دارای اثر منفی است و موثر نیست.
مقدمه
امروزه بیشتر کشورهای جهان به منظور حضور فعال و مستمر در بازارهای جهانی و منطقهای و تسریع و تسهیل در برقراری ارتباط تجاری با سایر کشورها و همچنین ایجاد تحرک در اقتصاد منطقهای و تولید و پردازش کالا، انتقال فناوری، جلب و تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی و ایجاد اشتغال مولد، با آزاد سازی و بازگشایی اقتصاد داخلی از طریق تغییر قوانین و مقررات داخلی با اقتصاد جهانی هماهنگ و همسو شده و مناطق محصور شدهای را در درون مرزهای خود به عنوان خاک بین المللی و محل ارتباطات و تبادلات تجاری بین المللی در نظر گرفتهاند تا فارغ از ظوابط و مقررات دست و پاگیر داخلی و با فراهم نمودن زیرساختهای لازم، بستر مناسبی را برای تحقق اهداف جهانی شدن فراهم نمایند. این مناطق به دلیل اعمال سیاستهای بازا قتصادی و تجاری و مزیتهای قابل توجهی که به خود اختصاص دادهاند به عنوان مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی مورد شناسایی قرار گرفتهاند.
ایران از جمله کشورهایی است که در چند دهه اخیر کوشش وافری در راستای ایجاد و تشکل مناطق آزاد تجاری- صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی نموده است و با تشکیل مرکز امور مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی نموده است و با تشکیل مرکز امور مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری، سیاستهای کلان اقتصادی مربوط به امور مناطق را برنامه ریزی و نظارت مینماید.
با توجه به اینکه یکی از مهمترین مسائلی که در یک کشور میتواند از نظر اقتصادی حائز اهمیت باشد میزان و نقش سرمایهگذاری خارجی میباشد. ایجاد زمینه مناسب برای تشویق شرکتهای بزرگ دنیا برای سرمایهگذاری در یک کشور یکی از مهمترین وظایف دولتها میباشد. لذا برای این منظور، شناسایی عواملی که تاثیر مثبت و مستقیم بر روی متقاعد کردن شرکتهای بزرگ برای سرمایهگذاری، نقش بسزایی را ایفا میکند.
از طرفی شناسایی عواملی که تاثیر آنها بر سرمایهگذاری خارجی تاثیر منفی میگذارد باعث میشود تا دولتها راهکارهایی برای کنترل آن عوامل ایجاد نمایند. بنابراین در در این تحقیق سعی بر آن شده است تا با جمع آوری و گردآوری قوانین و مقررات مربوط به زیرساختهای عمرانی مناطق ویژه اقتصادی، هر چه بیشتر تجار و فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران و صنعتگران داخلی و خارجی و علاقه مندان به سرمایه گذاری و حضور در مناطق، با مزایا و قوانین مناطق ویژه اقتصادی ایران بالاخص منطقه ویژه اقتصادی بانه - مریوان آشنا شوند.
بیان مسئله
یکی از مهمترین پایههای پیشرفت هر کشور توسعه زیرساختهای فیزیکی کارا و دارای کیفیت مطلوب میباشند. قدرت اقتصادی ملی بازتابی از توانایی و موجودی زیرساختار آن است. سابقه پیشرفت در کشورهای دنیا حاکی از توسعه تاریخی سیستمهای اقتصادی و اجتماعی به موازات توسعه و زیرساختارها میباشد.
در هر کشور، سرمایهگذاری به عنوان یکی از مسائل مهم اقتصاد میباشد و در این حوزه، سرمایه-گذاری خارجی دارای اهمیت ویژهای است. چراکه معمولا سرمایه مورد نیاز برای سرمایهگذاری از دو روش تامین میگردد: اول، پس اندازهای داخلی کشور که در قسمتهای مختلف اقتصاد تشکیل میشود. دوم، پس اندازهای موجود در کشورهای خارجی است که از طریق جریانهای انتقال سرمایه در اشکال فیزیکی - ماشین آلات و غیره - و جریانهای مالی - پول نقد و اعتبارت - از کشور مبدا به کشور میزبان انتقال مییابد
اهمیت منابع مالی خارجی تنها در نقش مکملی برای پس انداز داخلی نیست. بلکه علاوه بر پرکردن شکاف پس انداز- سرمایهگذاری، راه حلی برای تقابل با شکاف منابع ارزی نیز میباشد. از دیگر فواید سرمایهگذاری مستقیم خارجی میتوان به جذب سرمایه، تکنولوژی، دانش روز، بالا بردن توانایی مدیریت، افزایش اشتغال، بهبود تراز پرداختها و افزایش قدرت رقابت اشاره کرد
با توجه به ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی و نیاز به توسعه متوازن و منطقهای و بلاخص تلاش برای کاهش واردات و جلوگیری از ورود قاچاق کالاهای مصرفی که نقش مهمی در تضعیف تولید داخلی دارد ضروری به نظر میرسد که مناطقی از کشور که از محرومیت مزمن رنج میبرند و بیکاری و فقر باعث رونق قاچاق و رد کالاهای بدون کیفیت شده است به منطقه آزاد تبدیل شوند تا هم از امکانات و ظرفیتهای موجود در این مناطق از جمله نیروی کار و دسترسیهای بازارهای منطقه و کشورهای همجوار بتوان با ایجاد مشوقهایی، سرمایهگذاران به سرمایهگذاری تشویق نمود و این ممکن نیست مگر اینکه با طراحی مدل موفق مدیریت ایجاد زیرساختها با مد نظر داشتن این موضوع که با کاهش درآمدهای بخش عمومی امکان سرمایهگذاری در بخش زیرساختها تا حدودی بعید بهنظر میرسد، لذا لازم است الگویی جدید جهت مدیریت ایجاد زیرساختهای عمرانی طراحی شود.
